สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

พึ่งพาตนเอง

      วิกฤติเศรษฐกิจในช่วงเผชิญกับการแพร่ระบาดของ COVID-19 หลายคนพูดถึงไปในทางเดียวกันว่า ต้องมีการเปลี่ยนแปลงมากมายชนิดที่ลบล้างของเก่าที่ไม่เข้าท่า ทำซ้ำๆ ไม่ก้าวหน้าทั้งหลาย ก็จะถูกผลักออกไป และขณะเดียวกัน ก็ถูกบีบให้ต้องปรับตัวอยู่กับโลกใหม่ที่มีสิ่งใหม่ให้ต้องทำชนิดที่ไม่ทำก็ไม่ได้ ที่เรียกว่าวิถีชีวิตใหม่ หรือ New Normal ไม่ว่าจะชอบหรือไม่ก็ตาม

      ดูง่ายๆ การเรียนการสอนในระดับอุดมศึกษาที่ทำท่าว่าจะออนไลน์ (online) กันมานานแล้ว แต่เมื่อโลกเผชิญกับ COVID-19 เรื่องเรียนทางไกลและเรียนทางออนไลน์ ก็สามารถที่จะทำได้ทันที กระทั่งระดับเด็กเล็ก ประถม และมัธยมศึกษาภายใต้สังกัดของกระทรวงศึกษาธิการ ก็ต้องปรับตัวเข้าสู่การเรียนการสอนหลากหลายรูปแบบที่ใช้ทั้งการเรียนผ่าน TV แบบครูตู้ การเรียนออนไลน์ และการเรียนในชั้นเรียนปกติ ซึ่งต้องจัดความพร้อมทั้งตัวเด็ก ตัวครู และสถานที่เรียน ทั้งนี้ ผู้ปกครอง พ่อแม่ ต้องเข้ามาอยู่ในความปกติใหม่นี้ด้วยเช่นกัน

      แนวโน้มการเรียนรู้แบบพึ่งพาตัวเองมีสูงขึ้น ซึ่งโรงเรียนไทยหรือสังคมไทยไม่คุ้นเคย หากแต่ถนัดในทางให้เด็กพึ่งพาครูหรือขึ้นต่อครูในทุกมิติ เด็กไทยเมื่อเติบโตจึงยังพึ่งพาหรือทำตามผู้ใหญ่หรือผู้อื่นที่มีอิทธิพลกว่า การเรียนรู้แบบพึ่งพาตัวเองภายใต้ข้อจำกัดของสถานการณ์และทรัพยากร จึงเป็นเรื่องท้าทายให้ “คิด” ที่จะออกจากการเรียนรู้แบบเดิมๆ สู่การค้นหาและแสวงหาการเรียนรู้แบบใหม่ ชนิดที่ทำให้ตนเป็นที่พึ่งแห่งตนให้มากขึ้น

      New Normal หรือความปกติใหม่ เกิดขึ้นแน่นอนในยุคโลกาภิวัตน์ นี่คือการพึ่งพาตนเองของประเทศต่างๆ ที่มากยิ่งขึ้น เพราะวิกฤติครั้งนี้ได้ฉายภาพตัวอย่างจากความไม่สามารถพึ่งพาตนเองของประเทศที่เกิดขึ้นในที่อื่นๆ ได้เต็มที่เมื่อเกิดวิกฤติแบบแพร่กระจาย

      แต่ละประเทศต้องกลับมามองศักยภาพของตนเอง ทั้งความมั่นคงของการพัฒนามนุษย์ อาหาร ยา และเทคโนโลยี ซึ่งไม่ต้องอะไรอื่นไกล เพียงเรื่องยาและเครื่องมือป้องกันการติดเชื้อโรค COVID ก็อลหม่านไปทั่วโลกแล้ว เมื่อความต้องการบริโภคสิ่งของเครื่องใช้ดังกล่าวไม่สามารถที่จะพึ่งพาตนเองได้ทันกาล ทำให้ประเทศต่างๆ ประสบปัญหาในการบริหารจัดการและเผชิญกับการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสที่กระจายไปทั่วโลกอย่างรวดเร็ว

      รัฐบาล คณะผู้บริหารประเทศ จึงควรเห็นความสำคัญของการพึ่งตนเอง การยึดหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ที่ “พ่อหลวง” หรือในหลวงรัชกาลที่ 9 ได้ตรัสพร่ำสอนปวงชนชาวไทยอยู่เสมอ

      เริ่มจากเศรษฐกิจพอเพียง หรือการพึ่งพาตนเองให้ได้ก่อน โดยเฉพาะอย่างยิ่งด้านปัจจัย 4 ที่จำเป็นแก่การดำรงชีพ ซึ่งพิจารณาให้ดีแล้วฐานด้านเกษตรกรรมนำมาสู่ปัจจัย 4 ได้แน่นอน และเป็นสิ่งที่ในหลวงรัชกาลที่ 9 ได้ทรงนำให้คิดและปฏิบัติมาตลอดรัชกาล

      เมื่อมีปรัชญาเป็นหลักให้ยึด รัฐบาลต้องมีนโยบายให้ชัด จากนั้นก็สามารถกำหนดแนวทางและเป้าหมายทั้งการวิจัยพัฒนาเพื่อสนับสนุนงานด้านเกษตรกรรม พี่น้องคนไทยส่วนใหญ่อยู่ในภาคเกษตรกรรม ผู้เรียนส่วนใหญ่ก็อยู่ในภาคเกษตรกรรม การพัฒนาฐานทางการเกษตรไปสู่เกษตรอุตสาหกรรมให้ชัดเจน ก็จะนำไปสู่การสร้างคน สร้างงาน สร้างเศรษฐกิจ ให้เกิดขึ้นได้ตั้งแต่ต้นทางที่ชุมชนเกษตรกรรม สู่ชุมชนเมืองอุตสาหกรรมและพาณิชยกรรม

      โลกในยุคโลกาภิวัตน์ บังคับให้เราปรับเปลี่ยนด้วยเทคโนโลยีข้อมูลข่าวสารสมัยใหม่ และพร้อมๆ กับที่ต้องเผชิญกับวิกฤติแบบแพร่กระจายไปทั่วโลกของเชื้อไวรัสสายพันธุ์ใหม่ COVID-19 ยิ่งย้ำเตือนให้เราหันกลับมาหาตัวเราเองให้มากขึ้น ด้วยการเสริมจุดแข็งที่เรามี ขจัดจุดอ่อนอย่างกล้าหาญ ดูแลบ้านเราให้มั่นคง ให้มีกิน มีอยู่ให้มากพอ คือ การเสริมความแข็งแกร่งจากภายในของเราเอง

      การพึ่งพาตนเองจากภายในประเทศ คือ โอกาส ทางรอด และคือที่พักพิงที่พึ่งพาของคนไทยด้วยกันเองทุกคน

ทิพย์พาพร ตันติสุนทร
ผู้อำนวยการ สถาบันนโยบายศึกษา