สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

จุดเสี่ยงประชาธิปไตยไทย

      ในช่วงเริ่มต้นปี 2561 นับจากนี้ไป ผู้คนในสังคมจะหันไปให้ความสนใจการเมืองที่เกี่ยวกับการเลือกตั้งมากขึ้น อาจจะโดยเหตุและปัจจัยที่พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญที่เกี่ยวข้องกับการเลือกตั้งพรรคการเมือง รวมทั้งการได้มาของทั้ง ส.ส. และ ส.ว. มีโฉมหน้าค่าตาออกมาให้เห็นทิศทางบ้างแล้ว สร้างบรรยากาศให้กับการเมืองของนักการเมืองได้บ้าง

      หรืออาจเป็นไปได้ว่า รัฐบาลที่ค้ำยันโดย คสช. ได้เล็งเห็นความจำเป็นที่ต้องผ่อนแรงกดดันทางการเมืองและสังคมที่ คสช. อยู่ในอำนาจมายาวนานถึง 4 ปีแล้ว

      การออกมาเรียกร้องทั้งจากพรรคการเมือง นักการเมือง และประชาชนกลุ่มต่างๆ ที่อยากเห็นความชัดเจนเรื่องการเลือกตั้ง จึงมีอยู่ทุกระยะ และจะว่าไปแล้วก็เป็นสิทธิเสรีภาพขั้นพื้นฐานโดยแท้ของประชาชน โดยเฉพาะผู้ติดตามการเมืองจะแสดงออกซึ่งความห่วงใยต่อทิศทางและอนาคตของประเทศ โดยไม่ต้องรั้งรอว่าใครจะมาบอกให้ต้องทำตามทุกอย่างโดยไม่ตั้งข้อสงสัยในสิ่งที่อยากรู้

      ประเทศไทยมีสถิติที่น่าสนใจตั้งแต่ปี 2475 เป็นต้นมานั้น ในระยะเวลา 86 ปี เรามีรัฐธรรมนูญมากถึง 20 ฉบับ มีการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเป็นการทั่วไปมาแล้ว 27 ครั้ง มีนายกรัฐมนตรีที่มาจากการรัฐประหารถึง 11 คน ที่มาจากการเลือกตั้ง 18 คน เป็นการเมืองที่ให้น้ำหนักกับตัวรัฐธรรมนูญและการเลือกตั้งเป็นหลัก ซึ่งรัฐธรรมนูญไทยแต่ละฉบับก็มีอายุโดยเฉลี่ยแล้วเพียง 4 ปี 3 เดือนเท่านั้น และการร่างรัฐธรรมนูญในแต่ละครั้งก็ล้วนเป็นผู้ที่อยู่ในกลุ่มชนชั้นนำทางสังคมทั้งสิ้น อีกทั้งการได้ผู้แทนราษฎรก็เป็นการได้มาของผู้นำส่วนบนของสังคมที่วนเวียนอยู่เพียงเฉพาะกลุ่ม

      การเลือกตั้งประชาธิปไตยแบบไทยๆ จึงยังไม่มีตัวแทนจาชนชั้นที่เป็นคนส่วนใหญ่ของประเทศ ทำหน้าที่อยู่ในสภาผู้แทนฯ แต่อย่างใด

      การเรียกร้องเพื่อเข้าสู่พิธีกรรมประชาธิปไตยโดยการเลือกตั้งที่ยังไม่มีการสร้างชุดความคิดใหม่และพฤติกรรมใหม่ของสังคมในการคัดกรองผู้ที่จะเข้าไปสู่เวทีการใช้อำนาจทางการเมืองจากฐานรากที่ประชาชนเป็นผู้เสนอให้กับพรรคการเมือง มากกว่าพรรคการเมืองเลือกให้ประชาชน ซึ่งเป็นฐานคิดจากประชาชนเป็นเจ้าของสังคม และเป็นผู้กำหนดตัวแทนได้เองจากความรู้และประสบการณ์ในพื้นที่ของประชาชนเอง การมีตัวแทนของประชาชนในสภาผู้แทนราษฎรก็จะมีความเป็นไปได้มากกว่า และลบล้างตัวแทนจากพรรคที่เจ้าของพรรคเป็นผู้กำหนดและครอบงำ มิหนำซ้ำยังชี้นำประชาชนด้วยวาทกรรมทางการเมืองต่างๆ ที่บิดเบือนแก่นและเนื้อหาของประชาธิปไตยอีกด้วย

      โดยที่ประชาชนคนทั่วไปไม่ได้ร่วมคิด ร่วมเสนอ และร่วมตัดสินใจ นี่จึงเป็นจุดเสี่ยงประชาธิปไตยที่ประเทศไทยยังก้าวไม่พ้น

ทิพย์พาพร ตันติสุนทร
ผู้อำนวยการร่วม สถาบันนโยบายศึกษา