สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

“คน” วาระเร่งด่วนการปฏิรูปประเทศ

      การพัฒนาการเมือง เป็นพื้นฐานสำคัญของการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศองค์ประกอบที่เชื่อมโยงกันซึ่งจะก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงไปสู่สิ่งใหม่ๆ มีหลายเรื่อง ตั้งแต่เรื่อง “คน” สังคมการเมือง หลักการหรือระเบียบ (รัฐธรรมนูญ) กลไกหรือเครื่องมือของรัฐ และระบบเศรษฐกิจ

      ที่กล่าวมาทั้งหมดนี้ “คน” มีส่วนสำคัญที่สุด เพราะ “คนในรัฐ” จะเป็นตัวแปรสำคัญที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง และนำไปสู่การปรับเปลี่ยนกฎ กติกาทางการเมือง หรือรัฐธรรมนูญ ได้

      ดังจะเห็นได้ว่า การลงประชามติ และการเลือกตั้ง ผลจะออกมาเป็นเช่นไรในทางการเมืองก็ล้วนมาจากการไปใช้สิทธิเพื่อสะท้อนความต้องการและกำหนดชะตากรรมทางการเมืองของประเทศได้ด้วย ซึ่งจะส่งผลไปในทางการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมอีกด้วย ซึ่งทั้งหมดนี้ก็ยังขึ้นอยู่กับอีกว่า “คนในรัฐ” ได้มีแนวคิด พฤติกรรม หรือวัฒนธรรมทางการเมืองเช่นใดอีกด้วย

       การให้ความสำคัญกับการ “ปฏิรูปคนไทย” จึงน่าจะเป็นเรื่องเร่งด่วนและสำคัญที่สุด ซึ่งไม่เพียงเป็นเรื่องเฉพาะกิจในยุคสมัยใดสมัยหนึ่งเท่านั้น หากต้องเป็นวาระแรกของทุกยุคและให้ความสำคัญอย่างต่อเนื่อง มั่นคงในเรื่องนี้

      โดยเฉพาะ หากเราจะพัฒนาประเทศไปในแนวทางประชาธิปไตย ก็ไม่มีวิถีทางอื่นใดที่จะสร้าง “คนไทย” ได้เหมาะสมและดีไปกว่าการปลูกฝังวัฒนธรรมประชาธิปไตยเข้าไปในตัวของคนตั้งแต่เด็กจนถึงผู้ใหญ่ เพราะคนคือผู้สนับสนุนค้ำยันระบอบให้เดินไปข้างหน้า

       อย่างไรก็ตาม “คน” ที่มีคุณภาพเท่านั้น จึงจะสร้างการเปลี่ยนแปลงให้กับการเมือง เศรษฐกิจและสังคมประเทศในทุกๆ ด้าน อีกทั้งยังเพื่อให้ทันต่อโลกยุคปัจจุบันที่ให้ความสำคัญกับเทคโนโลยีสารสนเทศ และปัญญาประดิษฐ์อย่างยิ่ง

       การรื้อและแก้ไขในระบบการศึกษา และการกล่อมเกลาทางสังคม จึงเป็นภารกิจเร่งด่วน “ คน ” วาระเร่งด่วนการปฏิรูปประเทศ เพื่อให้หลุดพ้นจากพันธนาการทางการศึกษาที่เป็นอยู่ ซึ่งแฝงฝังไว้ด้วยวัฒนธรรมอำนาจนิยมอันสวนทางกับวัฒนธรรมประชาธิปไตย

       โลกในยุคปัญญาประดิษฐ์ เราจึงต้องประดิษฐ์สร้างคนไทยใหม่ด้วยการใช้ปัญญา ส่งเสริมการใช้สมองคิด สร้างนวัตกรรม เป็นอิสระมากกว่าการบังคับทำตาม เพื่อให้คนไทยเป็นนักสร้างสรรค์ เพื่อสังคม และเพื่อมนุษยชาติ

      โลกในยุคเทคโนโลยีสารสนเทศ เราจึงต้องสร้างคนไทยใหม่ให้รู้จักอ่าน เขียนคล่องและแตกฉานในหลายภาษา ตลอดจน “คิดเป็น” และ“อยู่เป็น” ให้รอดปลอดภัยและสามารถใช้เทคโนโลยีเพื่อพัฒนาตนและสังคมประเทศชาติได้

      นี่จึงควรเป็นมโนทัศน์ของ “คนไทย” ที่ควรประดิษฐ์สร้างขึ้นในปัจจุบันเพื่อสร้างอนาคตของประเทศ ขณะเดียวกันก็ต้องเสริมสร้างมโนธรรม เพิ่มขึ้นด้วย เพราะสังคมที่เข้มแข็งต้องมีพื้นฐานทางศีลธรรมที่แข็งแกร่งในตัวคนด้วย

ทิพย์พาพร ตันติสุนทร
ผู้อำนวยการร่วม สถาบันนโยบายศึกษา