การเยี่ยมโรงเรียนเพื่อติดตามผลโครงการสร้างคุณธรรมด้วยการเล่านิทาน       วันที่ 17, 26 และ 27 มิถุนายน 2557 สถาบันนโยบายศึกษาออกเดินสายเยี่ยมโรงเรียนต่างๆ ในจังหวัดตรังและบุรีรัมย์ ที่เข้าร่วมโครงการ “การสร้างคุณธรรมในนักเรียนประถมศึกษา เพื่อเสริมสร้างการศึกษาเพื่อความเป็นพลเมือง” โดยใช้สถานที่ 5 โรงเรียน คือ โรงเรียนบ้านทุ่งนา โรงเรียนบ้านต้นบาก และโรงเรียนบ้านหนองเรี๊ยะ จังหวัดตรัง โรงเรียนบ้านสวายสอ และโรงเรียนบ้านตลาดควาย จังหวัดบุรีรัมย์ เป็นสถานที่ประชุมรับฟังความคืบหน้าโครงการและแลกเปลี่ยนข้อคิดจากคุณครูที่ได้เริ่มปฏิบัติการจริง หลายโรงเรียนนำผลลัพธ์จากผลงานของนักเรียนมาแสดงให้ชม ซึ่งต้องชื่นชมว่าคุณครูสามารถจะต่อยอดจากการเล่านิทานไปสู่กิจกรรมอื่นๆ ที่หลากหลาย เช่น การผลิตหนังสือนิทานภาพระบายสี การวิเคราะห์คุณธรรมจากพฤติกรรมบุคคลในนิทาน การใช้สื่อประกอบการเรียน ไปจนถึงการแสดงบทบาทสมมติตามเรื่องนิทาน       บางโรงเรียนแยกอนุบาลจากประถมในการเล่านิทานและทำกิจกรรมต่อเนื่อง คุณครูบอกว่าความรู้เรื่องเทคนิคการเล่านิทานและตัวอย่างสื่อประกอบการเล่าที่ได้รับจากสถาบันฯ เพิ่มพูนทักษะการเล่านิทานในชั้นอนุบาลจนกระทั่งเด็กๆ อยากมาโรงเรียนทุกวันแม้แต่วันที่ป่วย อีกหลายโรงเรียนจัดกิจกรรมร่วมระหว่างชั้นประถมและอนุบาล หลังครูช่วยเสริมทักษะการอ่านการเล่าให้นักเรียนประถม 5-6 จนคล่องแล้วก็ให้เป็นผู้เล่าให้น้องๆ ฟังในตอนเช้าหรือพักเที่ยง และเมื่อถึงขั้นตอนการแสดงบทบาทสมมติตามนิทาน พี่โตก็แบ่งบทบาทเล็กๆ ให้ตามความสามารถของน้องๆ ผลที่ได้คือเพิ่มความเมตตาสามัคคีในโรงเรียน เกิดเป็นผลสัมฤทธิ์ที่คุณครูไม่ได้คาดหวังมาก่อน       การลงมือทำจริงแต่เพียง 1-2 เดือนคงยังไม่เห็นผลสัมฤทธิ์ที่ชัดเจน คุณครูไพรจันทร์ วิทยาไพโรจน์ จากโรงเรียนบ้านหนองปรือน้อย และคุณครูน้ำผึ้ง พิชัยกาล จากโรงเรียนบ้านสารภี จังหวัดบุรีรัมย์ที่เข้าร่วมโครงการนี้ในปี 2556 และยังคงทำต่อเนื่องมาในปี 2557 ได้บอกเล่าผลสัมฤทธิ์ที่เกิดในโรงเรียนหลังดำเนินโครงการนี้ว่า เด็กๆ มีจิตอาสามากขึ้น พวกเขาจะเข้ามาช่วยเหลือกิจกรรมต่างๆ ช่วยคุณครูถือของ ทำงาน ตลอดจนช่วยเหลือเพื่อนนักเรียนด้วยกัน เด็กๆ รู้จักการให้ แบ่งปัน และเสียสละ ตามคุณลักษณะของตัวละครที่พวกเขาชื่นชอบในนิทาน มีความมั่นใจในตัวเองมากขึ้น กล้าพูด กล้าถาม กล้าแสดงออก หลังจากให้แสดงบทบาทสมมติตามนิทาน แม้กระทั้งเด็กประถม 1 ก็ยังชอบกิจกรรมบทบาทสมมติ เด็กส่วนใหญ่ได้พัฒนา มีความคิดสร้างสรรค์ ไม่ว่าจะเป็นจากการทำกิจกรรม และการทำสื่อที่ต้องใช้ศิลปะและทักษะ เพิ่มความสามารถในการวิเคราะห์หลังจากฟังนิทานและคำถามย้อนกลับถึงเหตุการณ์ เรื่องราว และตัวละครในนิทาน ผลงานเชิงวิเคราะห์แสดงชัดว่าเด็กๆ สามารถจะคิดอย่างเป็นระบบ และนำเสนอสิ่งซับซ้อนได้โดยใช้คำสั้นๆ และภาพกราฟฟิก ที่น่ายินดียิ่งคือการเล่านิทานและทำกิจกรรมต่อเนื่องสามารถช่วยด้านพัฒนาการของเด็กพิเศษที่เรียนช้า เปิดโอกาสให้เขามีส่วนร่วมในกิจกรรมที่ไม่เกินความสามารถ ทำให้เกิดการค้นพบตัวตน โดยเฉพาะคุณสมบัติดีๆ เช่น ความมีน้ำใจ การเสียสละ การช่วยเหลือ เดินสายเยี่ยม ที่จังหวัดตรัง ที่เล่ามานี้เป็นเพียงส่วนหนึ่งที่ได้รับการแบ่งปันมาจากคุณครูเพียงสองท่าน ซึ่งยังคงมีสิ่งดีๆ อีกมากมายที่ยังไม่ถูกเปิดเผย และยังจะมีสิ่งดีๆ อีกมากมายที่คุณครูแต่ละท่านจะค้นพบด้วยตนเอง เดินสายเยี่ยม ที่จังหวัดบุรีรัมย์ โรงเรียนที่ร่วมโครงการเห็นพ้องต้องกันว่าจะนำตัวแทนนักเรียนและครูมาทำกิจกรรมร่วมกันในเดือนพฤศจิกายน-ธันวาคม 2557 จะนำผลลัพธ์ที่เป็นผลงานนักเรียนมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้เพื่อให้มีการพัฒนาที่ดียิ่งๆ ขึ้นไป ผู้อำนวยการโรงเรียนหลายท่านแสดงความประสงค์ที่จะให้ใช้โรงเรียนของท่านเป็นสถานที่จัดกิจกรรมร่วม ความท้าทายในกิจกรรมวันนั้นคือการหลอมรวมและแบ่งกลุ่มเด็กต่างโรงเรียนให้ทำกิจกรรมร่วมกัน หากทำสำเร็จความแตกต่างจะกลายเป็นจุดแข็งของกลุ่ม ความแปลกแยกนี้อาจจะกลายเป็นพลังสามัคคี ถ้าสามารถจุดประกายการเรียนรู้สองคุณสมบัตินี้ให้ยั่งยืนในหมู่นักเรียนประถมได้แล้ว พวกเขาจะเป็นต้นกล้าที่จะเติบโตเป็นพลเมืองที่ดีในสังคมประชาธิปไตย