โรงเรียนอุดรพัฒนาการ ร่วมกันสร้างพลเมืองในระบอบประชาธิปไตย วันที่ 15-16 มิถุนายน 2556 ตรงกับวันเสาร์และอาทิตย์ คณะครู-อาจารย์โรงเรียนอุดรพัฒนาการ ร่วมกับสถาบันนโยบายศึกษา ร่วมกันจัดการสัมมนาเชิงปฏิบัติการ เรื่อง “ยุทธศาสตร์การศึกษาเพื่อสร้างพลเมืองในระบอบประชาธิปไตย” ที่หอประชุมของโรงเรียน โดยที่ผู้อำนวยการและคณะครูทั้งโรงเรียนได้ให้การสนับสนุนการจัดงานนี้อย่างเต็มที่ ซึ่งนับว่าเป็นเรื่องน่ายินดีที่คณะครู-อาจารย์ทุกวิชา และผู้บริหารทุกฝ่าย ทุกท่านให้ความสำคัญในอันที่จะขับเคลื่อนความคิดสู่การปฏิบัติ และการเรียนการสอนเพื่อสร้างคุณภาพของพลเมืองในระบอบประชาธิปไตยให้เกิดขึ้นได้จริงอย่างต่อเนื่องจากความร่วมมือร่วมใจของบุคลากรทั้งโรงเรียน และนับเป็นโรงเรียนแรกที่จะเป็นต้นแบบของการสร้างพลเมืองด้วยแนวคิดนี้ นายคำจันทร์ รัตนอุปการ ประธานเปิดงาน นางรัศมี วุฒิเสน ผอ.โรงเรียนอุดรพัฒนาการ ในช่วงเช้าวันแรก นางรัศมี วุฒิเสน ผู้อำนวยการโรงเรียนอุดรพัฒนาการ ได้กล่าวต้อนรับและรายงานความเป็นมาของการจัดงาน นายคำจันทร์ รัตนอุปการ รองผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 20 ได้เป็นประธานพิธีกล่าวเปิดงาน โดยพูดถึงความสำคัญและความจำเป็นที่การศึกษาจะต้องปรับตัวและเรียนรู้สิ่งใหม่ให้ทันกับการเปลี่ยนแปลงของโลก โดยเฉพาะการพัฒนาคนไทยให้อยู่ในระบอบประชาธิปไตยที่เป็นกระแสของสังคมโลก นางยศวดี บุณยเกียรติ ผู้อำนวยการร่วม สถาบันนโยบายศึกษา ได้กล่าวถึงความร่วมมือของโครงการระหว่างโรงเรียนและสถาบันฯ รวมการสนับสนุนโดยมูลนิธิคอนราด อาเดนาวร์ นอกจากนี้ คุณยศวดี ยังได้พูดถึงตัวอย่างของประเทศเยอรมันที่ผ่านประสบการณ์ความยากลำบากจากสงครามโลกครั้งที่ 2 แต่ก็สามารถสร้างชาติใหม่ให้ประสบความสำเร็จได้อย่างรวดเร็ว โดยผู้นำคนสำคัญ คือ คอนราด อาเดนาวร์ อดีตนายกรัฐมนตรีคนแรกของเยอรมันตะวันตก และอยู่ในตำแหน่งติดต่อกัน 3 สมัย เป็นเวลา 12 ปี นำพาประเทศสู่สันติภาพและมีเสถียรภาพ ด้วยการสร้างพลเมืองในระบอบประชาธิปไตย ดร.วัฒนา อัคคพานิช จากคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม วิทยากรในวันแรก ได้นำพาผู้เข้าร่วมสัมมนาไปทำความเข้าใจเรื่องการเมืองในระบอบประชาธิปไตย คนไทยกับการเมือง ปัญหาการเมือง และการแก้ปัญหา โดยใช้กระบวนการที่เรียกว่า Socratic dialogue ที่ให้ผู้เข้าร่วมสัมมนาได้ถกเถียง โต้แย้งกับวิทยากรและกับผู้เข้าร่วมสัมมนาด้วยกันเอง เพื่อให้เกิดการแลกเปลี่ยนความคิด ความรู้ เกิดข้อถกเถียงและประเด็นใหม่ๆ ที่ลึกซึ้งมากยิ่งขึ้นจนหายสงสัยในคำถามและปัญหาต่างๆ ของสังคมไทย ทั้งด้านความขัดแย้งทางความคิด ด้านการใช้จ่ายงบประมาณของแผ่นดินโดยนักการเมือง และแก้ปัญหาจนนำไปสู่การพัฒนาความคิดในการแก้ไขปัญหาของประเทศ ที่การพัฒนาที่ตัวของประชาชนให้รู้เท่าทันทางการเมือง ซึ่ง ดร.วัฒนา ได้แสดงให้เห็นถึงความจำเป็นที่คนไทยต้องรู้การเมือง ติดตามข่าวสารการบ้านการเมือง และสามารถที่จะมีความคิดพิจารณาแยกแยะได้ว่าอะไรที่เป็นประโยชน์ส่วนตน และส่วนรวม ซึ่งการนำเสนอแง่มุมที่หลากหลาย มีตัวอย่างรูปธรรม ชวนคิด ชวนวิเคราะห์ตลอดเวลา ทำให้ผู้เข้าร่วมสัมมนาได้รับทั้งความรู้ ความคิด และความสนุกสนาน ตลอดทั้งวัน วันที่สอง นายสมชาติ เจศรีชัย ผู้ทรงคุณวุฒิ สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง ได้พูดถึงความสำคัญในการทำยุทธศาสตร์การศึกษาเพื่อสร้างพลเมือง ที่ควรให้การจัดการศึกษาเพื่อสร้างพลเมืองครอบคลุม ทุกภาคส่วนของสังคม ซึ่งนอกจากกระทรวงศึกษาธิการแล้ว ก็จำเป็นที่ส่วนต่างๆ ของสังคมจะต้องมีส่วนช่วยและสนับสนุนทั้งโดยทางตรงและทางอ้อม ไม่ว่าจะภาครัฐในระดับกระทรวงต่างๆ ภาคการปกครองท้องถิ่น ภาคเอกชน ภาคธุรกิจ และภาคประชาสังคมด้วย จะทำให้ยุทธศาสตร์การสร้างพลเมืองให้มีความรู้ ความสามารถที่จะมีความรับผิดชอบต่อประเทศชาติ มีทิศทางที่ชัดเจน และอยู่ในวิถีทางประชาธิปไตย ให้เกิดการมีส่วนร่วมจากคนทุกภาคส่วนอย่างแท้จริง และจะประสบความสำเร็จได้เร็วมากขึ้น หลังจากนั้น เพื่อเป็นการทบทวนความรู้และความคิดที่ผู้เข้าสัมมนาได้รับฟังและร่วมแลกเปลี่ยนประสบการณ์มาตั้งแต่ต้น ดร.เฉลิมชัย พันธ์เลิศ จึงได้ให้ผู้เข้าร่วมสัมมนาแต่ละคนได้เขียนบอกสิ่งที่ได้เรียนรู้ลงในกระดาษคาร์ดสีเหลือง บอกถึงสิ่งที่ยังไม่เข้าใจในกระดาษสีชมพู และสิ่งที่เรียนรู้แล้วคิดว่าจะนำไปปฏิบัติต่อไปอย่างไรในสีฟ้า ซึ่งแต่ละคนเมื่อเขียนเสร็จแล้วก็นำไปประชุมในกลุ่มแต่ละกลุ่ม เพื่อการแลกเปลี่ยนความรู้ ความคิด ที่แต่ละคนได้รับจนเกิดเป็นความเห็นของแต่ละกลุ่ม และนำเสนอของแต่ละกลุ่มให้ที่ประชุมได้รับทราบ ซึ่งมีรายละเอียดดังนี้ คือ: สิ่งที่ได้เรียนรู้ ความเข้าใจเรื่องการเมืองและระบอบประชาธิปไตยมากขึ้น รู้ว่าประชาชนยังไม่เข้าใจประชาธิปไตย ทำให้รู้ว่าคนไทยทุกคนเสียภาษีตั้งแต่เกิด กฎหมาย หรือรัฐธรรมนูญ ไม่ได้ช่วยให้การเมืองดีขึ้นเลย รู้ว่าประชาธิปไตยไม่ใช่เรื่องของคน 1 คน แต่เป็นของทุกคน รู้มูลเหตุจูงใจในการที่คนอยากเป็น ส.ส. และกลโกงของนักการเมือง คุณธรรม จริยธรรม เป็นเรื่องสำคัญ ควรให้การศึกษาและความรู้แก่ประชาชนเกี่ยวกับการเป็นพลเมืองไทยที่ดี รู้สาเหตุของคนไม่มีเสถียรภาพของประชาธิปไตยไทย การสร้างพลเมืองที่ดี ครู คือส่วนหนึ่ง นักการเมืองที่ดีต้องมาจากพลเมืองที่ดี รู้ว่าการเมืองจะดีขึ้น ต้องเริ่มที่ประชาชนต้องมีความรู้และความเข้าใจทางการเมือง สิ่งที่ยังสงสัย ประชาธิปไตยคืออะไรกันแน่ การแก้รัฐธรรมนูญไทย ทำไมนักการเมืองจึงเข้ามาเพื่อจุดประสงค์ส่วนตัวมากกว่าส่วนรวม ทำอย่างไรไม่ให้มีการซื้อสิทธิ์ขายเสียง ทำไมกฎหมายไม่สามารถเอาผิดกับคนที่กระทำผิดกฎหมายได้ ทำไมคนไทยจึงไม่เข้าใจประชาธิปไตยเสียที ทำไมทุกรัฐบาลไม่แก้ปัญหาการโกงกินด้วยการพัฒนาการศึกษาด้วยการเพิ่มเติมเนื้อหาประชาธิปไตยและคุณธรรม จริยธรรม ทำไมจึงเกิดข้อขัดแย้งเรื่องประชาธิปไตยยืดเยื้อมานาน ทำไมสังคมไทยจึงแตกแยกรุนแรงมากขึ้น รู้แล้วจะไปทำอะไร บูรณาการเรื่องประชาธิปไตยที่ถูกต้องกับรายวิชาที่สอนในชั้นเรียน พัฒนาการเรียนการสอนตามหลักการประชาธิปไตย เผยแพร่ความจริงสิ่งที่ได้ความรู้ไปพัฒนาสู่นักเรียน นักศึกษา ประชาชน ให้มีความรู้อย่างแท้จริง ก่อนอื่นตนเองจะต้องทำความเข้าใจในความรู้อย่างถ่องแท้ และขยายผลสู่คนรอบข้างภายในครอบครัว เพื่อนร่วมงาน และนักเรียน จะสนใจศึกษา สนใจอ่านข่าวติดตามการเมืองมากขึ้น และสอนลูก/นักเรียนให้เห็นคุณค่าของภาษีที่เราต้องจ่าย ต้องเลือกคนที่จะดูแลเงินของประเทศให้ดี รู้จักคิดดี ทำดี มีวิจารณญาณ จัดทำโครงงานเกี่ยวกับประชาธิปไตย ให้ความรู้เกี่ยวกับประชาธิปไตยให้นักเรียนและผู้ปกครอง ปฏิบัติตนเป็นนักประชาธิปไตยที่แท้จริงที่เป็นรูปธรรม คือ ไม่ขายเสียง เลือกคนดี เห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวมมากกว่าส่วนตน จากการนำเสนอข้อมูลดังกล่าวข้างต้น วิทยากรทุกท่านได้ช่วยกันให้ความรู้และอธิบายในประเด็นที่เป็นข้อสงสัย ยังไม่เข้าใจแจ่มชัดให้มีความเข้าใจมากขึ้น ต่อจากนั้น นางทิพย์พาพร ตันติสุนทร ผู้อำนวยการร่วม สถาบันนโยบายศึกษา ได้ให้ผู้เข้าร่วมสัมมนาทุกท่านแบ่งกลุ่มกันทำงานเพื่อหาลักษณะของพลเมืองในสังคมประชาธิปไตยที่อยากเห็น ซึ่งแต่ละกลุ่มได้นำเสนอและแลกเปลี่ยนระหว่างกัน จนได้ข้อสรุปลักษณะของพลเมืองในระบอบประชาธิปไตยดังนี้ เป็นพลเมืองที่มีเสรีภาพที่จะคิดและแสดงออก เป็นผู้มีเหตุผล รับฟังผู้อื่น และทำงานกับผู้อื่นได้ เป็นผู้มีคุณธรรม รักความยุติธรรม รักสันติ ไม่ใช้ความรุนแรง มีจิตสาธารณะ เห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวม เคารพกฎหมาย คณะวิทยากร แบบสอบถามก่อนสัมมนา จากผู้ตอบแบบสอบถาม 82 ท่าน แบบสอบถามหลังสัมมนา จากผู้ตอบแบบสอบถาม 70 ท่าน การจัดงานครั้งนี้ สามารถสำเร็จลุล่วงได้ด้วยดีด้วยความสนับสนุนอย่างเข้มแข็งของคณะครู-อาจารย์ และผู้อำนวยการ ผู้บริหารทุกท่าน สถาบันฯ ขอขอบคุณทุกท่านอย่างยิ่ง ในการทำงานร่วมกันอย่างอบอุ่นยิ่ง