แฉน้ำท่วมปี 2554 : ผิดพลาดหรือตั้งใจ การจัดสัมมนาเรื่อง “แฉน้ำท่วม ปี 54 : ผิดพลาดหรือตั้งใจ” เมื่อวันที่ 29 สิงหาคม 2555 โดย 4 องค์กร คือ คณะอนุกรรมการตรวจสอบด้านเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม ในคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ สมาคมต่อต้านสภาวะโลกร้อน สมาคมพัฒนาประชากรและชุมชน และสถาบันนโยบายศึกษา เพื่อเป็นการทบทวนความรู้ ประสบการณ์ ข้อเท็จจริง และถอดบทเรียนในการต่อสู้กับมหาพิบัติภัยที่หลายฝ่ายเกี่ยวข้อง เพื่อที่จะไม่ให้เกิดความผิดพลาดในการแก้ไขปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้นอีกได้ในอนาคต โดยเฉพาะประชาชนทั่วไปก็มีความกังวลว่าน้ำจะท่วมอีกไหมในปี 2555 นี้ คุณทิพย์พาพร ตันติสุนทร คุณทิพย์พาพร ตันติสุนทร ผอ.ร่วม สถาบันนโยบายศึกษา กล่าวเปิดงานนี้ว่า การจัดงานครั้งนี้ร่วมแรงลงขันในการทำงานร่วมกันจาก 4 องค์กร ที่มีทั้งภาครัฐ และภาคประชาสังคมคือองค์กรพัฒนาเอกชน 3 องค์กร ด้วยเล็งเห็นความสำคัญของวิกฤติมหาอุทกภัยของปี 2554 ที่มีผลกระทบต่อสุขภาวะทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม ของประชาชนโดยตรง ที่เกิดจากภัยธรรมชาติ และการบริหารจัดการภัยพิบัติของรัฐบาล ซึ่งสร้างความเสียหายและความสูญเสียทั้งต่อชีวิตและทรัพย์สินเป็นวงกว้าง ข่าวมหาอุทกภัยปี 2554 ของไทย ได้ถูกจัดอันดับให้เป็นมหาภัยพิบัติอันดับ 3 ของโลก โดยมหันตภัยธรรมชาติในปี 2554 อันดับ 1 คือ แผ่นดินไหวและสึนามิที่ญี่ปุ่น อันดับ 2 คือ ภัยแล้งในอาฟริกาตะวันออก อันดับ 4 คือ พายุใต้ฝุ่นกลุ่มฟิลิปปินส์ และอันดับ 5 คือ พายุหลายลูกถล่มอเมริกา สำหรับภัยน้ำท่วมในไทยถือว่าเลวร้ายที่สุดในรอบครึ่งศตวรรษ คนกว่า 12 ล้านคน ได้รับผลกระทบโดยตรง เป็นภัยน้ำท่วมที่กินพื้นที่กว้างขวาง โดยเฉพาะพื้นที่ทำการเกษตรเสียหายย่อยยับ การทำงานครั้งนี้ของภาคประชาสังคมที่มีองค์กรสิทธิมนุษยชนระดับชาติมาร่วมด้วย จึงทำให้เห็นได้ว่าการบริหารจัดการเรื่องน้ำท่วมที่ผ่านมามีผลกระทบโดยตรงกับสิทธิมนุษยชน สิทธิของมนุษย์ที่จะอยู่ในที่ปลอดภัย สิทธิของมนุษย์ที่จะได้รับการปฏิบัติอย่างเท่าเทียมเสมอหน้ากันทางกฎหมาย และกฎระเบียบที่รัฐบาลกำหนดเมื่อมีการเยียวยาภายหลังวิกฤติ และสิทธิของพลเมืองที่จะรู้ในข้อมูลข่าวสาร เพื่อการปกป้องคุ้มครองตนเองเมื่อเผชิญกับปัญหาและภัยพิบัติ เข้าทำนองว่า “รัฐรู้อะไร ประชาชนก็รู้อย่างนั้น” เป็นต้น ทั้งนี้ เพื่อให้ประชาชนและรัฐบาลสามารถแก้ไขปัญหาและฝ่าวิกฤติร่วมกันได้อย่างลุล่วง ดร.ปริญญา ศิริสารการ ดร.ปริญญา ศิริสารการ กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ กรณีน้ำท่วมปี 2554 ในประเทศไทยเป็นมหาภัยพิบัติระดับโลก ในช่วงน้ำท่วมสื่อต่างประเทศต่างรายงานเกี่ยวกับมหาอุทกภัยครั้งนี้ทุกวัน เหตุการณ์ครั้งนี้สื่อและนักวิชาการต่างประเทศมีความเห็นว่า เป็นความผิดพลาดของระบบการจัดการของประเทศไทย ทุกหน่วยงานของภาครัฐ ทั้งระดับชาติ ระดับภูมิภาค และระดับท้องถิ่น มีความขัดแย้งกันมาก ไม่สามัคคีกันในการให้ความช่วยเหลือประชาชน การทำงานของภาครัฐ เช่น การขุดคลองหรือติดเครื่องดันน้ำลิดรอนสิทธิมนุษยชน เนื่องจากชาวบ้านที่พักอาศัยอยู่ริมคลองถูกไล่ที่เพื่อการขุดลอกคลองของภาครัฐ ชาวบ้านบริเวณที่น้ำท่วมต้องขายบ้านเพราะไม่มั่นใจการบริหารจัดการน้ำของ “รัฐ” ในการแก้ไขปัญหาครั้งต่อไป สิทธิในการเลือกที่อยู่อาศัยของประชาชนอย่างเสรี และสิทธิอื่นๆ ถูกมองข้ามในการบริหารจัดการประเทศของรัฐบาล ทั้งๆ ที่เป็นเรื่องสำคัญ รัฐบาลไม่ฟังเสียงประชาชนผู้สะท้อนความจริงเหล่านี้และแนะนำรัฐบาลในการจัดการให้อยู่บนพื้นฐานของการเคารพในศักดิ์ศรีและคุณค่าของความเป็นมนุษย์ ดร.ธีระชน มโนมัยพิบูลย์ “ทำไม...น้ำท่วมใหญ่...ถล่มเมือง” โดย ดร.ธีระชน มโนมัยพิบูลย์ รองผู้ว่าฯ กทม. ในประวัติศาสตร์น้ำเป็นยุทธศาสตร์สำคัญในการป้องกันประเทศ คนไทยสมัยก่อนสามารถปรับตัวเข้ากับน้ำได้เป็นอย่างดี เรามีพระมหากษัตริย์ไทยที่ทรงพระปรีชาเรื่องการจัดการน้ำ ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ 5 ทรงมีพระราชดำริในการสร้างระบบประปา ขุดคลองหกวาสายล่าง และคลองรังสิตประยูรศักดิ์ รัชกาลที่ 6 ผู้ทรงตัดคลองระพีพัฒน์และสร้างเขื่อนพระรามหก และรัชกาลที่ 9 ซึ่งทรงให้ความสนพระทัยในเรื่องน้ำอย่างมาก การเคลื่อนไหวของน้ำก็เป็นสิ่งที่สามารถคาดคะเนได้โดยอาศัยความรู้ตามหลักดาราศาสตร์คือการเคลื่อนที่ของดวงดาว แต่ปัญหาใหญ่ที่สังคมไทยเผชิญในช่วงที่เกิดภัยพิบัตินั้น เกิดขึ้นที่ตัวบุคคล เราควรลดความเป็นอัตตา ไม่เห็นแก่ตัว น้ำไหลเข้าท่วมนิคมอุตสาหกรรมกว่า 7 แห่ง แต่บริเวณที่เป็นหนองกลับไม่มีน้ำ ทั้งนี้ เป็นเพราะมีนักการเมืองบางกลุ่มห้ามไม่ให้มีการระบายน้ำเข้าพื้นที่จังหวัดสมุทรปราการ จังหวัดฉะเชิงเทรา และเขตมีนบุรี ไม่มีการเปิดประตูระบายน้ำในส่วนที่ไม่ได้อยู่ภายใต้การบริหารงานของ กทม. มีการขวางทางน้ำไหล เขื่อนแก้มลิงตะวันออกไม่มีน้ำในขณะที่พื้นดอนเมืองกลายเป็นแก้มลิง การบริหารจัดการน้ำท่วมที่ผ่านมา ขาดผู้ที่มีความรู้ ความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน ไม่มีวิศวกรผู้เชี่ยวชาญด้านน้ำ มีแต่นักการเมืองและผู้ไม่รู้จริงให้ความเห็น ทำให้บริหารผิดพลาด สังคมโกลาหล สร้างความสูญเสียมหาศาล ดังนั้นการพึงหาความรู้จริง มีข้อมูลที่เชื่อถือได้ จะช่วยรัฐบาลและประชาชนในการแก้ปัญหาไปด้วยกันได้ “แฉ ทำไมที่ดินน้ำท่วม...ที่หนองไม่มีน้ำ” โดย ดร.สมิทธ ธรรมสโรช ประธานกรรมการมูลนิธิสภาเตือนภัยพิบัติแห่งชาติ เราต้องการผู้เชี่ยวชาญที่มีความรู้เฉพาะด้านมาจัดการกับปัญหาภาวะโลกร้อนที่กำลังเกิดขึ้นและมีแนวโน้มที่จะแผ่ขยายความรุนแรงในอนาคต แต่ที่เป็นอยู่ขณะนี้ในประเทศไทย คือ นักการเมืองและรัฐบาล ไม่ได้มีการแต่งตั้งผู้ที่มีความรู้เฉพาะทางในการจัดการน้ำโดยตรงมาบริหารงาน ดังนั้นจึงเกิดการบริหารงานที่ล้มเหลว ผู้สั่งการและผู้ปฏิบัติงานไม่มีข้อมูลจริงเกี่ยวกับที่มาที่ไปของน้ำ ระยะเวลาที่น้ำหลากหรือพายุเข้า และไม่มีพื้นความรู้ด้านอุทกวิทยา ปรากฏการณ์ EI Nino และ La Nina ที่เกิดขึ้นในประเทศไทย ต้องมีผู้เชี่ยวชาญมาศึกษา การเกิด La Nina ทำให้ประเทศไทยมีน้ำท่วมในปี 2555 เราได้รับน้ำมาก แต่ไม่เคยศึกษาเรื่องนี้จึงกักเก็บน้ำไว้เพราะกลัวแล้ง น้ำเลยท่วม ข้อมูลด้านพายุไม่สามารถเอานักวิชาการด้านการเมืองมาศึกษาได้ แต่ต้องการนักวิชาการผู้เชี่ยวชาญด้านอุตุนิยมวิทยามาศึกษาโดยตรง เกิดคำถามว่า ทำไมประเทศไทยไม่ยินยอมให้ประเทศที่ประสบความสำเร็จในการจัดการน้ำมาดูแล กลับให้เกาหลี จีน หรือญี่ปุ่น ซึ่งยังเชี่ยวชาญเรื่องน้ำไม่ดีพอมาจัดการ เมื่อพูดถึงแผนการจัดการน้ำของรัฐบาลในปีนี้และภายภาคหน้า ไม่มีข้อมูลการแจกแจงงบประมาณจำนวน 3.5 แสนล้านบาทอย่างละเอียดในประชาชนทราบ เกิดข้อกังวลในการจัดการงบฯ ของรัฐบาล เช่น การขุดคลองไม่ถูกต้อง มูลค่าในการดำเนินการสูงมากและไม่ชอบมาพากล ขาดความโปร่งใสในการประมูลงาน จากซ้าย คุณนำพล คารมปราชญ์ คุณวิลาส เตโช และ ดร.สมิทธ ธรรมสโรช ปีนี้เป็นปีที่รัฐบาลไม่ควรประมาทในการจัดการรับมือกับภัยพิบัติทางธรรมชาติ เรามีเดือนกันยายน-ตุลาคม ที่ต้องระวัง ถ้าหากไม่มีพายุเข้าทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคเหนือ น้ำจะไม่ท่วม กทม. อย่างแน่นอน แต่อย่างไรก็ตาม เมื่อไม่มีพายุก็จะเกิดภัยแล้ง ทั้งนี้ เราต้องกลับมาตั้งคำถามว่า เราได้เตรียมรับมือกับปัญหาที่จะเกิดขึ้นอย่างไร มีรถขนน้ำไหม มีแผนรับรองชาวอีสานผู้ที่เข้ามาหางานเพราะไม่สามารถเพาะปลูกได้หรือไม่ และทุกครั้งที่ไม่มีพายุในภาคตะวันออกเฉียงเหนือหรือภาคเหนือ โดยสถิติทางภาคใต้โดยเฉพาะชุมพร สุราษฎร์ธานี และปัตตานี ประมาณช่วงเดือนพฤศจิกายนและธันวาคม ต้องระวังว่าจะมีพายุเข้า หากเรานำแผนการบริหารจัดการน้ำที่ใช้กับภาคเหนือมาบริหารกับภาคใต้มันอาจสร้างความผิดพลาดอย่างใหญ่หลวงได้ พร้อมกับโจทย์ใหม่ที่ชวนวิตกว่า ใน 9 ปีข้างหน้า สมุทรปราการจะไปอยู่ใต้ทะเล พยากรณ์นี้ทุกคนทุกฝ่ายต้องรับฟัง และศึกษาหาข้อมูลในการเตรียมการกันต่อไป คุณนำพล คารมปราชญ์ รองนายก อบจ. สมุทรปราการ ได้กล่าวสนับสนุนข้อมูลและความรู้ที่ ดร.สมิทธ ได้ให้ไว้ในวันนี้ ว่าเป็นประโยชน์มาก โดยเฉพาะที่กล่าวว่าในอีก 9 ปีข้างหน้า สมุทรปราการจะอยู่ใต้ทะเล และในประสบการณ์คนในจังหวัดปลายน้ำของวิกฤติน้ำท่วมในปี 2554 ก็อยากจะนำความรู้และประสบการณ์มาเล่าสู่กันฟังด้วย ถือเป็นความทรงจำและบทเรียนของสังคมไทย และองค์การบริหารส่วนท้องถิ่นที่ตนเองมีส่วนรับผิดชอบในจังหวัดสมุทรปราการ ซึ่งในปีที่ผ่านมาทาง อบจ.สมุทรปราการ ได้คาดการณ์ว่าน้ำต้องมาจังหวัดสมุทรปราการแน่ จากการติดตามสถานการณ์น้ำและออกเดินตรวจสอบพื้นที่น้ำหลากบริเวณรอบปริมณฑล ซึ่งต้องดูตั้งแต่ลำน้ำต่างๆ คู คลอง ประตูน้ำ และที่สำคัญ ต้องดูน้ำที่มาตามทุ่ง ซึ่งคนบ้านนอกเขาพูดว่า น้ำมันมานอกทุ่ง ซึ่งมาตั้งนานแล้ว รัฐบาลก็ไม่ได้ดู ทาง อบจ.ฯ ก็ตามดูที่ ดร.สมิทธ และ ดร.ปราโมทย์ พูดด้วย มีการวิเคราะห์ด้วย ก็เห็นว่าสอดคล้องกับท่านทั้งสองซึ่งไม่ค่อยมีใครเชื่อ โดยเฉพาะนักการเมือง นี่จึงเป็นที่มาของการเตรียมตั้งรับน้ำ โดยประสานกับกรุงเทพมหานคร ที่มีการเตรียมการไว้แล้ว ทั้งการพร่องน้ำไว้เยอะในคลองแสนแสบ และการเตรียมระบบผ่านอุโมงค์ยักษ์ ซึ่ง ดร.ธีระชน ให้คำแนะนำว่าต้องซื้อเครื่องสูบน้ำ อบจ.สมุทรปราการจึงซื้อไว้หมด 16 เครื่องที่มีอยู่ในประเทศไทยขณะนั้น เพื่อเตรียมการระบายน้ำออกสู่ทะเลอย่างเต็มที่และรวดเร็ว แต่ปรากฏว่ารัฐบาล โดยรัฐมนตรีประชา พรหมนอก ก็มาขอยืมไปใช้ ซึ่งทาง อบจ.สมุทรปราการ ก็ส่งไปช่วยหลายจุด ทั้งที่นนทบุรี ปทุมธานี และ กทม. ด้วย ซึ่งการเตรียมการครั้งนี้ ทำให้สามารถช่วยตัวเองและจังหวัดใกล้เคียงได้ด้วย ผศ.ดร.คมสัน มาลีสี รองคณบดี คณะวิศวกรรมศาสตร์ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง ในเหตุการณ์น้ำท่วมเมื่อปีที่แล้ว มีข้อมูลจริงที่ไม่ได้รับการเปิดเผย เราไม่สามารถปฏิเสธได้ว่ามันมาจากปริมาณน้ำฝนที่มากเกิดขนาด แต่อีกส่วนหนึ่งก็เป็นผลมาจากความผิดพลาดในการประมาณการ เราต้องการระบบโครงสร้างที่มีประสิทธิภาพเพื่อรับมือฝนที่ตกหนัก แต่รัฐบาลไทยไม่ได้มีระบบเช่นนี้รองรับ ทำให้ประชาชนหวาดวิตก ไม่สามารถดำเนินชีวิตประจำวันตามปกติได้ ในปัจจุบันได้มีความพยายามที่จะแก้ไขจุดอ่อนเหล่านี้ แผนการจัดการน้ำท่วมในปีนี้แตกต่างอย่างสิ้นเชิงจากปีก่อนๆ เราต้องปล่อยน้ำจากเขื่อนก่อนเวลา และในปีนี้มหาวิทยาลัยได้มีการค้นคว้าวิจัยร่วมกับนักศึกษาและชาวบ้านท้องถิ่นต่างๆ ภายใต้แนวความคิด “รู้เขา รู้เรา” ในการจัดการบริหารมวลน้ำ เราจำเป็นที่จะต้องศึกษารูปแบบและทิศทางน้ำ ซึ่งในปีที่แล้วไม่มีแม้กระทั่งระบบจัดการน้ำและความเข้าใจอย่างลึกซึ้งต่อแผ่นดิน ทำให้น้ำเอ่อท่วมสูงอย่างรวดเร็ว เราป้องกันบ้านตัวเองโดยปราศจากการวางแผนล่วงหน้า ในปีนี้เราต้องให้ภาคประชาชนมีส่วนร่วมในการจัดการน้ำซึ่งก็ได้มีการร่วมมือกันในระดับนักวิชาการและประชาชนทั่วไป จากซ้าย คุณชวลิต จันทรรัตน์ คุณศศิน เฉลิมลาภ คุณศรีสุวรรณ จรรยา ดร.ปราโมทย์ ไม้กลัด และ ผศ.ดร.คมสัน มาลีสี ดร.ปราโมทย์ ไม้กลัด น้ำท่วมปีที่แล้วเป็นผลมาจากความผิดปกติของสภาพอากาศที่มีลมมรสุมปรากฏในประเทศไทยมากกว่าปกติ แต่รัฐบาลยังใช้แผนเดิมในการจัดการน้ำโดยไม่ได้สังเกตความเปลี่ยนแปลงของสภาวะแวดล้อมเหล่านั้น ดังนั้นทุกเรื่องที่เกี่ยวกับน้ำจำเป็นที่จะต้องมีการศึกษาค้นคว้า เราไม่สามารถมองว่าภัยธรรมชาติเป็นเรื่องของธรรมชาติได้ต่อไป เมื่อปีที่แล้วชาวบ้านไม่ได้รับข้อมูลที่เพียงพอหรือได้รับข้อมูลที่ยากแก่การเข้าใจ ไม่มีผู้นำสั่งการและบังคับการจัดการน้ำทั้งภายในและภายนอกองค์กร ส่วนในโครงการ 3.5 แสนล้านบาท ก็ไม่มีความชัดแจ้งในเป้าหมายเกี่ยวกับข้อมูลการก่อสร้างพื้นที่ทางน้ำไหล (flood way) แผนระยะยาวยังคงอยู่ระหว่างการพิจารณาในขณะที่มีความจำเป็นที่จะต้องนำมาใช้ รัฐบาลจำเป็นต้องใช้ความรู้ ข้อมูล จากทั้งนักอุทกวิทยา อุตุวิทยา นักวิทยาศาสตร์ วิศวกรผู้เชี่ยวชาญเรื่องน้ำอย่างจริงจัง มาศึกษาข้อมูล เตรียมกัน ซึ่งต้องใช้เวลาเพื่อความรอบคอบ พร้อมกับแนะนำให้ใช้แนวทางพระราชดำริที่เสนอการแก้ไขที่ประสบความสำเร็จมาแล้ว จากซ้าย คุณศศิน เฉลิมลาภ และคุณศรีสุวรรณ จรรยา คุณศศิน เฉลิมลาภ เลขาธิการมูลนิธิสืบนาคะเสถียร การสื่อสารเรื่องน้ำท่วมเมื่อปีที่แล้วของรัฐบาล และ กทม. มีความสับสน ขาดความเข้าใจที่ตรงกันเกี่ยวกับดินแดนที่อยู่ในส่วนความรับผิดชอบของ กทม. และหน่วยงานกลาง มีความไม่ชัดเจนว่าส่วนไหนคือกรุงเทพฯ ชั้นในและชั้นนอก จากสถิติตั้งแต่ก่อตั้งกรุงรัตนโกสินทร์มาจะพบว่าน้ำท่วมครั้งใหญ่เหมือนปีที่แล้วนั้นจะปรากฏในรอบ 181 ปี จากการศึกษาสถิติน้ำท่วมหนักจะมี 12 ปี ครั้ง เกิดน้ำท่วมปัจจุบัน 3-4 ปีมาครั้งหนึ่ง ดังนั้นความถี่ที่จะเกิดน้ำท่วมประมาณ 1 ใน 12 หรือ 1 ใน 10 ซึ่งรัฐบาลควรทบทวนเรื่องงบประมาณการป้องกันน้ำท่วมที่มากถึง 3.5 แสนล้านบาท ว่ามีความจำเป็นที่แท้จริงหรือไม น้ำท่วมปกติสามารถจัดการโดยระบบชลประทานและเขื่อน การบริหารความเสี่ยงซึ่งเกิดขึ้น 2 ครั้งในสิบปีกับเงินจำนวนมากขนาดนี้ควรมีการชั่งวัดว่าคุ้มค่าจริงหรือไม่ ระบบเดิม เช่น การขุดคลอง ลอกคลอง ควรได้รับการประเมินศักยภาพในการจัดการและรองรับน้ำก่อนที่จะมาพูดถึง TOR พื้นที่ที่จะก่อสร้าง flood way จริงๆ แล้วไม่มีน้ำไหลผ่าน หากเราสร้าง flood way ความรุนแรงของน้ำท่วมในพื้นที่ กทม. และปริมณฑลจะลดลงไปแค่นิดเดียวนั้น จึงควรมาบริหารจัดการกับระบบเท่าที่มีอยู่ในเต็มที่ คุณเชาวลิต จันทรรัตน์ กรรมการผู้จัดการทีมกรุ๊ป รอบของการเกิดน้ำท่วมมีความถี่ขึ้นอย่างเห็นได้ชัด โดยในปัจจุบันสามารถเกิดขึ้นได้ในทุกๆ 4-6 ปี อุทกภัยปี 2555 ถือว่าเป็นมหาภัยพิบัติที่ร้ายแรงในรอบศตวรรษของประเทศไทย ปริมาณน้ำเหนือที่มีมากเกินกว่าจะบริหารจัดการและไหลบ่ามาจากแม่น้ำทั้ง 4 สาย คือ ปิง วัง ยม น่าน เนื่องมาจากพายุนกเต็น ทำให้ปริมาณน้ำในอ่างเก็บน้ำมีมากกว่าปี 2538 มาตั้งแต่เดือนสิงหาคม และเอ่อล้นลงมาถึง กทม. ในปีนี้ประเทศไทยควรมี 7 มาตรการในการจัดการรองรับน้ำเพื่อไม่ให้ไหลท่วมเหมือนปีที่แล้ว 7 มาตรการ โดยแบ่งเป็นสองแผนคร่าวๆ คือ แผนระสั้น (1-2 ปี) ซึ่งหมายถึงการขุดลอกคูคลอง ปรับปรุงพนังกั้นน้ำ ประตูระบายน้ำ และสถานีสูบน้ำให้พร้อมเสมอ และแผนระยะยาว อันได้แก่ การพัฒนาพื้นที่ลุ่มต่ำให้เป็นพื้นที่แก้มลิง ปรับปรุงคลองบางแก้ว-ลพบุรี เพื่อเร่งระบายน้ำออก มิใช่เน้นไปการก่อสร้างทางน้ำไหลอย่างที่รัฐบาลทำเท่านั้น สิ่งที่อยากให้ประชาชนช่วยดู ก็คือ ขอให้รัฐบาลทำอย่างถูกหลักวิชาการ ทำงานอย่างมีคุณภาพ เป็นไปตามแผนงานใน 5 ปีข้างหน้า ต้องทำไปดูไป เพราะโอกาสที่จะหวนกลับคืนเรื่องการเกิดภาวะภัยพิบัติในลักษณะของน้ำท่วมขนาดใหญ่นั้น 10 กว่าปีเกิดขึ้น แต่ปัจจุบันนี้ 4-6 ปี มาครั้ง อันนี้เป็นสิ่งที่มีข้อมูลและมีการศึกษาที่ยืนยันได้ว่ารอบการเกิดความรุนแรงของน้ำท่วม หรือภัยแล้งมันมาถี่ขึ้นคือเหลือเพียง 4-6 ปีเท่านั้น อันนี้เป็นที่น่าห่วง บรรยากาศในห้องสัมมนา บทสรุปที่ได้จากงานสัมมนา คือ ความรู้ทางวิชาการทางด้านอุตุวิทยา อุทกวิทยา และวิศวกรทางน้ำ ทางสิ่งแวดล้อมเป็นเรื่องจำเป็นที่เราต้องค่อยๆ เรียนรู้ไปพร้อมกับผู้รู้ทั้งหลาย อันนี้เป็นความรู้สากลจากผู้เชี่ยวชาญมีอยู่มากมายหลายท่านในประเทศไทย การบริหารจัดการวิกฤติน้ำและสิ่งแวดล้อม ต้องให้ความสำคัญกับข้อมูลทางวิชาการโดยเฉพาะ จากข้อที่ 1 ต้องผนวกคู่ไปกับความรู้ของประชาชนที่เป็นเจ้าของประเทศ เจ้าของพื้นที่ เจ้าของประสบการณ์ เป็นเรื่องจำเป็นจะทำให้เกิดการรักท้องถิ่น เคารพในสิทธิชุมชน ฉะนั้นการศึกษาลุ่มน้ำต่างๆ ของบริษัทต่างๆ หรือของทางราชการ นักวิชาการก็ต้องร่วมกับภาคประชาชน เพื่อให้ได้ข้อเท็จจริง ข้อมูลเชิงลึก และความพึงพอใจของประชาชนร่วมกับความรู้ทางวิชาการ ทำให้เกิดการบูรณาการระหว่างวิชาการกับประชาชนให้เกิดขึ้นได้ เห็นว่าจากการที่ได้ความรู้ทั้งสองข้อนั้นจะนำไปสู่การศึกษา วิเคราะห์ สำรวจ วางแผน เฝ้าระวัง ตั้งรับ และฟื้นฟูในสภาวะวิกฤติ ซึ่งเราจะเห็นได้ว่าทั้ง 3 สิ่งนี้ยังไม่ได้เกิดขึ้น ทำให้การบริหารวิกฤตินั้นโกลาหลเป็นอย่างยิ่ง การศึกษาเรื่องน้ำทำให้รู้ว่าบรรพบุรุษของเรานั้นได้มีการบริหารจัดการเรื่องระบบทางไหลของน้ำไว้อย่างดี จะเห็นว่าเรามีแม่น้ำ ลำคลอง คูคลองต่างๆ มากมาย แต่ว่าวิกฤติที่เกิดขึ้นนั้น เหตุอะไรทำให้น้ำไม่สามารถลงตามระบบคูคลองได้ ซึ่งเราได้ฟังมาทั้งวันเป็นบทเรียน และเราต้องช่วยกันผลักดันให้มีการดูแลแม่น้ำ ลุ่มน้ำ และคูคลองที่มีอยู่ในระบบนั้นให้เกิดประโยชน์สูงสุด รัฐบาลและองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น ต้องร่วมมือกันโดยให้มองประโยชน์ของส่วนรวม การประสานงานเพื่อแก้ปัญหาในสภาวะวิกฤติต้องอยู่เหนือการเมือง ต้องสร้างความร่วมมือกันระหว่างองค์กรปกครองท้องถิ่นด้วยกันเอง และกับรัฐบาลด้วย เพื่อสร้างพลังร่วมกับประชาชนให้กว้างขวางในการฝ่าวิกฤติด้วยกันทั้งประเทศ เราพบว่ารัฐบาลไม่เคารพประชาชน ทั้งๆ ที่ประชาชนเป็นเจ้าของงบประมาณแผ่นดินของคนทั้งประเทศ แต่รัฐบาลไม่แสดงข้อมูลให้ประชาชนทราบ และขาดการยอมรับการมีส่วนร่วมจากภาคประชาชนในภาวะวิกฤติ ทำให้เกิดวิกฤติยิ่งขึ้น รัฐบาลพึงพิจารณาให้มีการเรียนการสอนเรื่องสิ่งแวดล้อม และการป้องกันภัยพิบัติในและนอกสถานศึกษาอย่างจริงจัง เพื่อให้เกิดการตระหนักถึงการปกป้องรักษาสิ่งแวดล้อมและป้องกันตนจากภัยพิบัติทางธรรมชาติ