3 โรงเรียนภาคเหนือ ส่งโครงงานประชาธิปไตยในโรงเรียน เมื่อวันที่ 27 และ 28 มิถุนายน 2554 คุณยศวดี บุณยเกียรติ ผู้อำนวยการร่วม สถาบันนโยบายศึกษาและคณะ ได้ไปเยี่ยมและพูดคุยกับนักเรียนใน 2 โรงเรียนในภาคเหนือ ที่ส่งโครงงานเข้าร่วมใน โครงการสนับสนุนการเรียนการสอนประชาธิปไตยในโรงเรียน เริ่มต้นกันที่โรงเรียนเชียงคำวิทยาคม ที่อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา คงจะจำกันได้ว่าเมื่อปีที่แล้ว โครงงานอนุสรณ์ร้อยใจ ประชาธิปไตยสร้างสรรค์ ของโรงเรียนนี้ได้รับการคัดเลือกให้ดำเนินการมาครั้งหนึ่งแล้ว โดยนักเรียนชั้น ม.3 ได้ร่วมกันทำสวนหย่อมขนาดเล็กให้กับโรงเรียนถึง 9 จุดด้วยกัน และในปีนี้ โครงงาน “ลมหายใจคนละคร มุมสะท้อนวิญญาณประชาธิปไตย” ก็ได้รับการคัดเลือกอีกครั้งด้วยกิจกรรมที่ทีมงานนักเรียนจะร่วมรังสรรค์บทละครสะท้อนวิญญาณประชาธิปไตยเพื่อนำไปแสดงใน 5 ชุมชนโดยรอบ ในวันที่ 27 คณะสถาบันนโยบายศึกษาเดินทางไปเยี่ยมและสนทนากันบรรดานักเรียน ละครเรื่อง “พระอภัยมณี ตอน พระอภัยมณีหนีนางผีเสื้อสมุทรภาคประชาธิปไตยเบ่งบาน” ได้แสดงรอบแรกไปเรียบร้อยแล้วในโอกาสวันที่ระลึกสุนทรภู่ ส่วนอีก 5 รอบนั้น ทีมงานมีแผนที่จะจัดแสดงต่อไปให้ครบตามเป้าหมายที่วางไว้ อาจารย์ที่ปรึกษาโครงงาน อ.ฤชุตา จันต๊ะคาด และบรรดาทีมงาน ได้นำเสนอสิ่งที่ได้จัดทำสำเร็จลุล่วงไปแล้ว ได้แก่บทละคร ฉากละคร ภาพถ่ายในวันแสดง และแนะนำทีมงานทั้งที่เป็นตัวแสดง ผู้เขียนบท ผู้กำกับการแสดง ฝ่ายจัดทำฉากและเครื่องแต่งกาย เห็นได้ว่าทุกคนมีส่วนร่วมอย่างเข้มแข็งและมีความสนุกที่ได้เป็นส่วนหนึ่งของทีมงาน ในโอกาสนี้ คุณยศวดี ได้ให้ข้อคิดกับทีมงานว่า การทำงานร่วมกันนั้นมีได้ทั้งแบบเผด็จการคือมีคนเดียวสั่งการ คนอื่นทำตาม และแบบประชาธิปไตยคือทุกคนมีส่วนร่วมตั้งแต่เสนอความเห็น ร่วมกันออกกฎกติกา กระจายอำนาจรับผิดชอบตามหน้าที่ ไปจนถึงใช้เสียงส่วนใหญ่ในการตัดสินใจ จึงหวังว่าทีมงานโรงเรียนเชียงคำวิทยาคมจะใช้วิธีการหลังนี้เพื่อบรรลุเป้าหมายวัตถุประสงค์ของโครงงาน อ.ฤชุตา จันต๊ะคาด เป็นผู้แทนจากโรงเรียน เชียงคำวิทยาคม รับมอบเงินสนับสนุนโครงการจาก คุณยศวดี บุณยเกียรติ อาจารย์และนักเรียนที่ทำโครงงาน “ลมหายใจคนละคร มุมสะท้อนวิญญาณประชาธิปไตย” เมื่อถึงวันที่ 28 คุณยศวดีและคณะก็ได้ไปสนทนากับอีก 2 ทีมงานของ โรงเรียนจักรคำคณาทร ในพื้นที่อำเภอเมือง จังหวัดเชียงคำ คือโครงการ “ส่งเสริมคนดีในวิถีประชาธิปไตย” โดย อาจารย์วรรณพงค์ ขันติสิทธิ์ และโรงการ “บูรณาการประชาธิปไตยกับศีล 5 ในชีวิตประจำวันจากโรงเรียนสู่ชุมชน” โดย ดร.เพ็ญจันทร์ เกรียงไกรสุข โดยที่โครงการทั้งสองยังไม่ได้มีการดำเนินการไปมากนัก การสนทนาจึงเน้นหนักไปที่กระตุ้นให้ทีมงานร่วมกันคิดถึงวิธีดำเนินงานและแผนงานที่จะทำในระยะเวลาอีก 4 เดือนข้างหน้า เช่นกัน คุณยศวดี ได้กล่าวถึงการทำงานในวิถีทางที่เป็นประชาธิปไตย และกระตุ้นให้ทีมงานมีการสนทนาแลกเปลี่ยนความคิดกันให้มากที่สุด พร้อมนั้นได้กล่าวว่า การทำงานเป็นทีมควรต้องมีกฎกติกาในการทำงานร่วมกัน โดยกติกานั้นต้องมาจากความต้องการและเป็นข้อตกลงร่วมกันของทีมงาน ในกรณีของโครงงาน “ส่งเสริมคนดีในวิถีประชาธิปไตย” นั้น ทีมงานจะต้องมีมาตรฐานของ “คนดี” ที่เป็นรูปธรรมสามารถมองเห็นและจับต้องได้ก่อน และสิ่งใดที่สงสัยหรือยังไม่แน่ใจก็จะต้องแลกเปลี่ยนข้อคิดเห็นกัน คุณยศวดีได้ยกตัวอย่างถามนักเรียนว่า ถ้าเพื่อนของเราคนหนึ่งนำเงินที่พ่อแม่ให้เป็นค่าขนมมาแบ่งปันให้เพื่อนๆ ในกลุ่มทุกๆ วัน จะเรียกว่าเป็นคนดีหรือเปล่า กับเพื่อนอีกหนึ่งคนมีเงินน้อยไม่พอจะเลี้ยงขนมใคร แต่เข้าร่วมกิจกรรมของชั้นเรียนอย่างสม่ำเสมอ เป็นคนดีหรือเปล่า หากเราบอกว่าคนหนึ่งคนใดเป็นคนดี ก็ต้องมีคำอธิบายว่าอะไรบ้างคือความดี การสนทนาเพื่อหาเหตุผลยังเป็นสิ่งที่มีไม่มากในสังคมไทย และหากไม่มีเหตุผล คนในสังคมก็จะเชื่อในสิ่งที่ได้ฟังโดยไม่สามารถวิเคราะห์สิ่งถูกและผิดได้ ในเดือนตุลาคมปีนี้ ตัวแทนนักเรียน 3 โครงงานจากภาคเหนือจะมานำเสนอโครงงานของพวกเขาที่กรุงเทพฯ และแลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์ในการทำโครงงาน ด้วยกระบวนการที่เป็นประชาธิปไตย คุณยศวดี กล่าวถึงการทำงานในวิถีทางที่เป็นประชาธิปไตยฯ กับนักเรียนที่เข้าร่วมโครงการฯ จากโรงเรียนจักรคำคณาทร คุณยศวดี บุณยเกียรติ มอบเงินสนับสนุนโครงการทั้ง 2 โครงงาน แก่ นายอำนวย อุตตระพยอม ผอ.โรงเรียนจักรคำคณาทร