เสวนา ชุมนุมสาธารณะที่เพชรบุรี ลงทะเบียน เมื่อวันที่ 22 กุมภาพันธ์ 2554 สถาบันนโยบายศึกษาร่วมกับคณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยศิลปากร ได้จัดเสวนาเรื่อง การชุมนุมสาธารณะ เพื่อสานต่อประเด็นดังกล่าวจากที่ได้เคยจัดมาแล้ว 2 ครั้งที่กรุงเทพฯ เมื่อปลายปีที่ผ่านมา การมาจัดที่เพชรบุรีครั้งนี้ ได้ความร่วมมืออย่างดียิ่งจากอาจารย์วันชัย เจือบุญ รองอธิการบดี มหาวิทยาลัยศิลปากร ซึ่งท่านได้เสนอตัวร่วมจัดเวทีครั้งนี้ เนื่องจากคณะวิทยาการจัดการนั้น ได้ทำงานด้านวิจัยร่วมกับชาวบ้านและชุมชนในพื้นที่ในกรณีที่มีการชุมนุมเพื่อปกป้องผลประโยชน์ของชุมชนอยู่แล้ว การมีเวทีเสวนาของชาวบ้านที่เคยมีประสบการณ์ตรงในการใช้เสรีภาพในการชุมนุมได้สะท้อนความคิดเห็นและเสนอข้อมูลให้แก่รัฐบาลและชุมชนอื่นๆ ได้รู้ถึงปัญหาด้วยการรวมตัวกันอย่างแข็งขันเพื่อร่วมกันเฝ้าระวังการทำลายฐานทรัพยากรของชุมชนจากบุคคลภายนอกในนามการพัฒนาอุตสาหกรรม ดังเช่นกรณีของชุมชนแม่รำพึง บางสะพาน แหล่งปลาทูอร่อยที่สุดของโลก ที่กำลังถูกอุตสาหกรรมเหล็กรุกพื้นที่ กรณีชุมชนแก่งกระจานที่รัฐประกาศที่หลวง คือชลประทานและราชพัสดุ ทับที่ของราษฎรที่อยู่ทำกินมาก่อน กรณีอื่นๆ อีกเช่น กลุ่มชุมชนท่ายาง กลุ่มสามร้อยยอด และกลุ่มฟื้นฟูเกษตรกรเมืองเพชร ต่างได้รับผลกระทบต่อวิถีชีวิตจากการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่รัฐ ซึ่งกลุ่มต่างๆ เหล่านี้ได้มีโอกาสพบปะกันเป็นครั้งแรกหลังจากที่ต่างกลุ่มต่างก็ทำหน้าที่ปกป้องสิทธิของชุมชนแต่ละกลุ่มตามลำพัง การพบกันครั้งนี้ จึงเป็นโอกาสของการได้รู้จักกัน ได้แลกเปลี่ยนประสบการณ์ ข้อมูล และเทคนิควิธีการในการต่อสู้ด้วยการชุมนุมเพื่อบอกล่าวข้อมูลและข้อเท็จจริงสู่สังคม ลงทะเบียน วิทยากรที่สำคัญในครั้งนี้ คือ คุณชุมพล แสงมณี รองผู้ว่าราชการจังหวัดเพชรบุรี และคุณโสพล จริงจิตร จากสำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ โดย อาจารย์วันชัย เจือบุญ เป็นวิทยากรดำเนินรายการ และมีผู้เข้าร่วมเสวนา 40 คน ผู้นำการเสวนา (จากซ้าย) คุณทิพย์พาพร ตันติสุนทร อาจารย์วันชัย เจือบุญ คุณชุมพล แสงมณี คุณโสพล จริงจิตร สาระสำคัญของการเสวนาครั้งนี้ ได้ความเห็นตรงกันว่า ประการแรก คือ ต้นธารของกฎหมาย คือเจ้าหน้าที่ของรัฐ สร้างความไม่ไว้วางใจในตัวกฎหมาย ในกระบวนการยุติธรรม ประการที่สอง คือ นโยบายของรัฐ ที่สวนทางกับความต้องการของชุมชน ซึ่งรัฐธรรมนูญได้ให้การรับรองไว้ในเรื่องของสิทธิชุมชน แต่นโยบายการส่งเสริมอุตสาหกรรมของรัฐบาลได้มีการละเมิดต่อสิทธิชุมชนโดยขาดการปรึกษาหารือ และไม่มีการเปิดเผยข้อมูลอย่างโปร่งใสแก่ชุมชน อีกทั้ง ยังทำให้การเข้าถึงข้อมูลราชการของประชาชนเป็นไปอย่างยากลำบาก สาเหตุดังกล่าวทำให้ชุมชนต่างๆ ต้องลุกขึ้นมาแสวงหาข้อมูล ความรู้ และแนวร่วมเพื่อรวมตัวกันในการช่วยตัวเอง และแสดงออกให้เห็นเป็นรูปธรรมในนามการชุมนุมเพื่อปกป้องฐานทรัพยากรของชุมชน และถือเอาการชุมนุมเป็นเครื่องมือพื้นฐานที่สุดเพื่อประกาศความชอบธรรมแก่สาธารณชน การส่งเสริมการเรียนรู้จากการชุมนุมหลายๆ ครั้ง จึงเกิดจิตสำนึกร่วมของการชุมนุมที่มีทั้งแหล่งข้อมูลความรู้และวิชาการ ที่พร้อมจะยืนยันถึงจุดยืนของการชุมนุมสาธารณะเพื่อเศรษฐกิจและสังคมของชุมชนอย่างแท้จริง หาใช่เรื่องการเมืองที่มีผลประโยชน์แอบแฝงที่เป็นปัญหาแบ่งฝ่ายกันในปัจจุบัน อย่างไรก็ดี ในวงเสวนานอกจากยืนยันความชอบธรรมในเสรีภาพการชุมนุมของพวกเขาแล้ว ยังเสนอให้มีมิติการพิจารณาการชุมนุมสาธารณะที่มี 2 ระดับ คือ การชุมนุมสาธารณะเพื่อเศรษฐกิจชุมชน กับการชุมนุมสาธารณะทางการเมืองที่หวังเปลี่ยนแปลงรัฐบาล ซึ่งแตกต่างกันในสาระและวิธีการ การมีกฎหมายการชุมนุมสาธารณะมาบังคับใช้เป็นการทั่วไปจึงไม่เหมาะสมและไม่สอดคล้องกับสภาพข้อเท็จจริงของการชุมนุมในแต่ละบริบท บรรยากาศในห้องเสวนา อย่างไรก็ดี สำหรับการชุมนุมสาธารณะเพื่อเศรษฐกิจ เพื่อความชอบธรรมของสิทธิชุมชนนั้น ผู้เข้าร่วมเสวนามีความเห็นว่า กฎหมายเดิมที่มีอยู่ก็เพียงพอสำหรับการบังคับใช้ หากเจ้าหน้าที่ของรัฐได้ปฏิบัติตามกฎหมายอย่างเคร่งครัด อย่างเสมอภาค และจากประสบการณ์พบว่า การที่หน่วยงานที่รับผิดชอบแต่ละหน้าที่ แต่ละกระทรวงในระดับภูมิภาคนั้น มีลักษณะต่างคนต่างทำ ทำให้เกิดการร้องเรียนมาก และไม่ก่อให้เกิดพลังในการแก้ปัญหา จึงสมควรที่หน่วยงานรัฐควรมีการประชุมและบูรณาการแก้ไขปัญหาร่วมกัน ที่สำคัญที่สุด คือ ที่ประชุมเสวนาเสนอให้มีกฎหมายอำนวยความสะดวกในการใช้เสรีภาพในการชุมนุมสาธารณะ และจำกัดการใช้อำนาจรัฐ ที่จะเป็นอุปสรรคต่อการชุมนุม โดยให้มีขั้นตอนการตอบสนองที่ชัดเจน เพื่อผ่อนคลายปัญหา คือ ให้มีการออกมารับฟังปัญหาจากชาวบ้าน ให้ออกมารับเรื่องร้องเรียนที่เป็นเอกสาร และสุดท้าย คือ ให้มีการประสานการแก้ไขปัญหาในระดับต่างๆ ของรัฐ โดยมีชาวบ้านมีส่วนร่วมและรับรู้ เพื่อยกระดับการเรียนรู้ทั้งด้านสภาพปัญหาและข้อระเบียบกฎหมายที่เกี่ยวข้องร่วมกันทั้งฝ่ายรัฐและราษฎร ท้ายที่สุด ผู้เข้าร่วมเสวนาได้เสนอให้จังหวัดมีการจัดทำยุทธศาสตร์ด้านการเกษตรและการท่องเที่ยวแทนการทำอุตสาหกรรมใหญ่ๆ เพราะไม่สอดคล้องกับความเป็นอยู่ของชุมชน อีกทั้งทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่ก็สามารถสร้างรายได้ให้กับชุมชนและประเทศได้ในระยะยาว ไม่ว่าจะเป็นในพื้นที่จังหวัดเพชรบุรี และประจวบคีรีขันธ์