สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

เรื่องสิทธิมนุษยชน : 10 ธันวาคม วันสิทธิมนุษยชน

ปุจฉาที่ 1: 10 ธันวาคม เป็นวันรัฐธรรมนูญและวันสิทธิมนุษยชน มีความสำคัญอย่างไร?

วิสัชนา1: สงครามโลกครั้งที่ 2 ยุติลงเมื่อ พ.ศ. 2488 สงครามครั้งนี้ได้นำความหายนะมาสู่มนุษยชาติ ทั่วทั้งโลกได้ประจักษ์ถึงความทารุณโหดร้าย การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ การกระทำย่ำยีต่อเด็กและสตรี ดังนั้น ภายหลังการก่อตั้งองค์การสหประชาชาติ จึงได้มีการรับรองกฎบัตรสหประชาชาติในการทำหน้าที่ส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชน และวันที่ 10 ธันวาคม 2491 สมัชชาสหประชาชาติได้ประกาศปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ซึ่งประเทศไทยเป็นหนึ่งในประเทศที่ได้ให้รับการรับรอง

สาระสำคัญของปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน มี 30 ข้อ พอสรุปสาระหลักได้ดังนี้ คือ ข้อที่ 1-2 กล่าวถึงหลักการสำคัญของสิทธิมนุษยชนที่ว่า สิทธิมนุษยชนติดตัวมาตั้งแต่เกิด ไม่สามารถถ่ายโอนให้แก่กันได้ มนุษย์มีศักดิ์ศรี มีความเสมอภาคกันจึงห้ามเลือกปฏิบัติต่อมนุษย์และควรปฏิบัติต่อกันเสมือนเป็นพี่น้อง

ข้อที่ 3-21 กล่าวถึงสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง ประกอบด้วย สิทธิในชีวิต สิทธิในกระบวนการยุติธรรม เสรีภาพส่วนบุคคล เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น เสรีภาพในการชุมนุม สิทธิในการมีส่วนร่วมทางการเมืองและการเข้าถึงบริการสาธารณะ

ข้อ 22-27 กล่าวถึงสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม ได้แก่ สิทธิในการเข้าถึงทรัพยากรของรัฐ สิทธิในการศึกษา สิทธิแรงงาน สิทธิในมาตรฐานการครองชีพที่เพียงพอ สิทธิในสวัสดิการสังคม สิทธิในการได้รับความคุ้มครองทางวัฒนธรรม ศิลปะ ลิขสิทธิ์ และสิทธิบัตร การคุ้มครองแม่และเด็ก

ข้อ 28-30 กล่าวถึงหน้าที่ของบุคคล สังคมและรัฐ โดยการที่จะต้องดำเนินการสร้างหลักประกันให้มีการคุ้มครองสิทธิที่ปรากฏในปฏิญญานี้ให้ได้รับการปฏิบัติอย่างจริงจัง ห้ามรัฐทำการละเมิดสิทธิมนุษยชนและละเมิดสิทธิของผู้อื่น

ปุจฉาที่ 2: ความสำคัญของวันสิทธิมนุษยชนกับสังคมไทยในปัจจุบัน เป็นอย่างไร?

วิสัชนา 2 : สืบเนื่องจากสถานการณ์ทางสังคม การเมืองไทยในปัจจุบันที่มีความคิดแตกแยก แบ่งฝ่าย “เหลือและแดง” และทั้งสองฝ่ายถูกดำเนินคดีเป็นจำนวนมาก อันเป็นผลพวงจากความขัดแย้งและการใช้ความรุนแรงทางการเมือง โดยมีเป้าหมายปลายทางที่การช่วงชิงอำนาจรัฐ เราจึงอาจพิจารณาได้ว่า คดีความเหล่านี้ล้วนมาจากการใช้สิทธิของพลเมืองและการมีส่วนร่วมทางการเมือง คดีความเหล่านี้จึงเป็นคดีความทางการเมืองทั้งสิ้น

ดังนั้น เนื่องในโอกาสวันสิทธิมนุษยชนและวันรัฐธรรมนูญ ในวันที่ 10 ธันวาคม อยากเชิญชวนให้ทุกฝ่ายทั้งฝ่ายการเมือง กองทัพ กระบวนการยุติธรรม องค์กรอิสระ ผู้นำมวลชนทุกกลุ่มทุกฝ่าย และสื่อมวลชนได้ทบทวนด้วยหัวใจว่า ประเทศของเราจะก้าวเดินอย่างไรในวิถีสิทธิมนุษยชน การเคารพในศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์เป็นวิถีของเราใช่หรือไม่ แน่นอนแม้ว่าเราจะรับรองกติการะหว่างประเทศและอนุสัญญามากมาย กฎหมายบัญญัติเกี่ยวกับสิทธิและเสรีภาพจำนวนมาก แต่ถ้าใจของพวกเราไม่เคยเชื่อในศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ ความคิดเราไม่เคยมั่นใจในสิทธิและเสรีภาพว่าจะเป็นจริง การช่วงชิง ตีความเข้าข้างตนเองจะเกิดขึ้นเหมือนทุกวันนี้ แต่ถ้าพวกเราเชื่อมั่นและยึดถือในหลักและแนวทางสิทธิมนุษยชนอย่างที่ได้เขียนกันไว้ ความสุขสงบจะเกิดขึ้นได้ในประเทศไทยอย่างแน่นอน เพราะเนื้อแท้ของสิทธิมนุษยชนคือความอ่อนโยนในความเป็นมนุษย์ และศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์คือการมองคนเป็นคน และปฏิบัติต่อกันด้วยความเคารพในความเป็นคน

ในสถานการณ์เช่นนี้ ประเทศไทยจึงมีความจำเป็นที่จะต้องมีผู้นำทุกระดับที่มีจิตใจกล้าหาญทางจริยธรรม เคารพและปฏิบัติตามหลักสิทธิมนุษยชน รักในเพื่อนมนุษย์ ยึดมั่นในหลักความยุติธรรม สำเหนียกและปฏิบัติตามแผนสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ฉบับที่ 2 (2552-2556) อย่างจริงใจและเคร่งครัด หากเป็นเช่นนี้ประชาชนคนไทยย่อมเห็นแสงสว่างที่ปลายอุโมงค์และมีร่องรอยแห่งความหวัง รอยยิ้มและความผาสุกจะกลับคืนมา

นายพิทักษ์ เกิดหอม
นักกฎหมาย สมาคมสิทธิเสรีภาพของประชาชน