สวัสดีปีใหม่ ขอสันติวิธีจงมี และพบแต่สันติสุข เราเปลี่ยนผ่านจากประสบการณ์ความเลวร้ายทางการเมือง และความทุกข์จากอุทกภัยกินพื้นที่ค่อนประเทศ คือ ความสูญเสียและความเสียหายจากสงครามความขัดแย้งทางการเมืองและจากภัยธรรมชาติ ยังหลอนเราตลอดปี แม้จะเพิ่งผ่านไป และเข้าสู่ปีใหม่ที่คาดหวังว่าจะมีสิ่งดีสิ่งใหม่ ที่เป็นสิ่งค้นพบจากวิกฤตปีเสือดุที่ผ่านมา ความหวังใหม่ในปีใหม่นี้ หนีไม่พ้นความสงบสุขที่เราต้องหาทางช่วยกันในการใช้ชีวิตทั้งส่วนตัวและส่วนรวมในแนวทางสันติวิธี โดยปฏิเสธความรุนแรงทุกชนิด เราต้องหาวิธีการที่จะสร้างความสามารถทำให้ตัวเราเองมีความเห็นแก่ตัวน้อยลง เห็นอกเห็นใจคนอื่นเพิ่มขึ้น รู้จักฟังความคิดและปัญหาของผู้อื่นมากขึ้น เพื่อที่เราจะสามารถเรียนรู้จากคนอื่นๆ เพื่อที่จะพัฒนาตนเองให้สามารถร่วมแก้ปัญหาของผู้อื่นและสังคม พระพุทธองค์ตรัสว่า กัลยาณมิตร เป็นเรื่องสำคัญยิ่งสำหรับทุกคน เราจำเป็นต้องมีเพื่อนสนิทมิตรสหายที่ดี และมีมิตรภาพที่งดงาม การสร้างขบวนการกัลยาณมิตรให้มีคุณภาพ และขยายออกไปเป็นขบวนการโดยมุ่งหมายการสร้างสันติวิธีให้มีขึ้นทั้งจากสภาวะภายในจิตใจของแต่ละคนและต่อภายนอกด้วย ซึ่งต้องใช้ทั้งสมองและหัวใจ จึงจะเอื้อต่อการสร้างเสริมความเมตตา กรุณา อันจะช่วยให้เราสามารถเปิดใจร่วมทุกข์กับคนอื่นๆ และยังจะช่วยให้เราพยายามทำงานเพื่อจะกำจัดเหตุแห่งทุกข์ และความไม่เข้าใจกันให้หมดสิ้นไป “สันติสุข” จึงเป็นเงื่อนไขแรกสำหรับการมีอยู่ของมนุษย์ในสังคม และแม้ในทางการเมืองอีกด้วย แน่นอนว่า หากเราจะจัดการกับสาเหตุแห่งทุกข์ที่เกิดขึ้นในสังคมไทยที่ต้องเผชิญกับการต่อต้าน หรือการมุ่งร้ายจากผู้ที่ต้องการจะรักษาสถานภาพเดิมของตนเองไว้ ความรู้จริงจะช่วยทำให้เราตระหนักถึงอันตรายที่จะเกิดขึ้น หากเราเข้าใจความรุนแรงเชิงโครงสร้าง รู้เท่าทันโครงสร้างอันอยุติธรรม การเรียนรู้ที่เกิดขึ้นจะช่วยกำจัดความรุนแรงด้วยการรู้เท่าทัน ก็เท่ากับเราได้ปลดปล่อยความรุนแรง และด้วยหลักศีลธรรมนำการปฏิบัติ คือหลักสิทธิมนุษยชน ด้วยการปลูกฝังเมล็ดพันธุ์แห่งสันติไว้ทุกๆ ที่ที่เราอยู่ ด้วยการดำรงชีวิตประจำวัน ด้วยการงานและด้วยการเล่าเรียนเขียนอ่าน ล้วนเป็นไปเพื่อเพิ่มเงื่อนไขต่อการสร้างกัลยาณมิตรให้เข้มแข็ง การใช้ชีวิตอยู่ในปีใหม่นี้ จึงพึงอยู่อย่างผู้ที่มีอิสระเสรีภาพ ปลอดจากการครอบงำซึ่งความรุนแรง พึงอยู่เพื่อเข้าใจตนเองและผู้อื่น เป็นการอยู่เพื่อเกื้อกูลกัน ด้วยหลักคิดที่ว่า มนุษย์ต่างมีหน้าที่ทางสังคม และเป็นอยู่เพื่อรับใช้สังคม การยืนหยัดใช้ชีวิตให้อยู่ในศีลธรรม ด้วยศีลข้อต่างๆ ก็ล้วนต่อต้านความรุนแรง จึงเป็นเส้นทางแห่งสันติวิธีและได้ทำหน้าที่หนุนเสริมสันติภาพด้วย เราจึงต้องใช้ศาสนาเป็นเครื่องชี้นำและกำกับการปฏิบัติหน้าที่ทางสังคม ไม่ใช่เป็นเพียงเครื่องประดับตนว่าเป็นผู้มีศาสนา อีกทั้งต้องไม่หลงไปให้ความร่วมมือใดๆ ในนาม “การมีส่วนร่วม” อันเป็นเครื่องมือทางการเมืองของนักการเมือง ทั้งในเวทีระดับท้องถิ่นและระดับชาติ ที่นำไปสู่ความรุนแรงและทำลายความสามัคคีของคนในชาติ ปีใหม่นี้ ขอสันติวิธีจงมีแด่คนไทย และพบแต่สันติสุขถ้วนหน้า ทิพย์พาพร ตันติสุนทร ผู้อำนวยการร่วม สถาบันนโยบายศึกษา