การสัมมนาเชิงปฏิบัติการและนำเสนอโครงการนักเรียน รุ่นที่ 1 โครงการสนับสนุนการเรียนการสอนประชาธิปไตยในโรงเรียน มีเป้าหมายเพื่อสร้างบรรยากาศประชาธิปไตยในการทำงาน ในลักษณะที่ครูเป็นผู้จัด ส่งเสริมสนับสนุนให้นักเรียนทำกิจกรรม และสามารถนำวิธีคิดและหลักปฏิบัติแบบประชาธิปไตยมาใช้ในวิถีชีวิตทั้งในและนอกห้องเรียน จากการดำเนินโครงการฯ ดังกล่าว สถาบันนโยบายศึกษา ได้พัฒนาโครงการต่อเนื่อง โดยสนับสนุนให้ครูและนักเรียนร่วมจัดทำ “โครงการประชาธิปไตย” เข้าประกวด เพื่อให้เกิดประสบการณ์จริง และได้คัดเลือกให้เหลือ 6 โครงการ พร้อมทั้งมอบเงินสนับสนุนในการดำเนินโครงการ (จากซ้าย) คุณยศวดี บุณยเกียรติ และ คุณทิพย์พาพร ตันติสุนทร ผู้อำนวยการร่วม สถาบันนโยบายศึกษา เพื่อเป็นการนำเสนอความสำเร็จของทั้ง 6 โครงการ และแสดงออกซึ่งศักยภาพการเรียนรู้และการปฏิบัติในวิถีประชาธิปไตยระหว่างผู้สอนและผู้เรียนให้กว้างขวางยิ่งขึ้น สถาบันฯ จึงจัดการสัมมนาเชิงปฏิบัติการและนำเสนอโครงการนักเรียน รุ่นที่ 1 ขึ้น ระหว่างวันที่ 20 – 22 ตุลาคม 2553 ณ ห้องนนทรี 2 ชั้น 4 เคยู โฮม มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ บางเขน กรุงเทพฯ งานนี้มีครูและนักเรียนจากจังหวัดบุรีรัมย์ สุรินทร์ เลย พะเยา แพร่ และเชียงราย รวม 31 คน จาก 6 โรงเรียน แบ่งเป็นครู 7 คน นักเรียน 24 คน ตลอดระยะเวลา 3 วัน 2 คืน ทั้งนักเรียนและครูได้เรียนรู้จากวิทยากรผู้ทรงวุฒิพร้อมแลกเปลี่ยนประสบการณ์และได้แสดงทัศนะกันอย่างเต็มที่ สถาบันฯ ได้ออกแบบกิจกรรมในช่วงระยะเวลา 3 วัน 2 คืน ให้เหมาะสมกับความสนใจของนักเรียน โดยสอดแทรกสารประโยชน์ในเรื่องต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นในเรื่อง ”ประชาธิปไตยในวิถีชีวิต” “การสร้างภาวะการเป็นผู้นำและการสร้างบุคลิกภาพ” “สอนให้ทำ นำให้คิด” โดยใช้การบรรยายแบบมีปฏิสัมพันธ์ การกระตุ้นให้ผู้เข้าร่วมสัมมนาได้คิด การปฏิบัติการกลุ่มเพื่อระดมความคิด วันแรก ครูและนักเรียนเริ่มทยอยเดินทางมาลงทะเบียนเข้าร่วมงาน ช่วงเช้า มีกิจกรรมละลายพฤติกรรมโดยให้นักเรียนต่างโรงเรียนจับคู่ผลัดกันแนะนำตนเอง และให้แนะนำเพื่อนใหม่ของตนให้เพื่อนในห้องรู้จัก เพื่อลงคะแนนว่าใครแนะนำเพื่อนใหม่ได้ดีที่สุด เป็นการเรียกน้ำย่อยก่อนรับความรู้จริงในช่วงบ่าย ระดมสมองแบบ world café ช่วงบ่าย มีการแบ่งกลุ่มใช้วิธีการระดมสมอง แบบ World Café เพื่อให้เกิดการสนทนาแลกเปลี่ยนอย่างเปิดกว้างและเป็นกันเอง ในหัวข้อ “ทางออกประเทศไทยในการแก้ปัญหาความขัดแย้งในสังคมและการเมือง” โดยให้นำเสนอความคิดเห็นด้วยภาพวาด วิทยากรคือ คุณทิพย์พาพร ตันติสุนทร กิจกรรมนี้ทำให้รู้จักกฎกติกาการใช้ชีวิต การทำงานร่วมกันในสังคม เคารพในความเห็นของเสียงส่วนน้อย และรู้จักการทำงานร่วมกันอย่างสันติวิธี บรรยากาศของกิจกรรมแลกเปลี่ยนความคิดเห็นนั้นเต็มเปี่ยมไปด้วยความรู้และความสนุกสนาน จากนั้น นักเรียน 4 คน ที่ได้คะแนนโหวตสูงสุดในการแนะนำเพื่อนใหม่ ออกมาวิเคราะห์ จุดเด่น-จุดด้อย ของตนเอง และคุณยศวดี บุณยเกียรติ บรรยายปิดท้าย “ประชาธิปไตยในวิถีชีวิต” ต้องเริ่มจากการเป็น “พลเมือง” ที่มีส่วนร่วม มีความรับผิดชอบต่อสังคมที่ตนเป็นส่วนหนึ่ง มีความเคารพและปฏิบัติตามกฎหมาย ระเบียบกติกาที่มีอยู่ในสังคมนั้น และ “พลเมือง” จะต้องมีคุณสมบัติดังต่อไปนี้ คือ 1. มีความรับผิดชอบ รู้จักหน้าที่ของตนเอง ใน ครอบครัว ชุมชน สังคม ประเทศชาติ และโลก เคารพในกฎหมาย กติกา ระเบียบของสังคม (ไม่กระทำผิด) มีวินัย เสียภาษี ช่วยเหลือตนเองได้ ไม่เป็นภาระของผู้อื่น 2. มีความเชื่อถือได้ กล้าหาญทางจริยธรรม (ยืนหยัดในความถูกต้อง กล้าปฏิเสธในสิ่งผิด) ซื่อสัตย์ ไม่โกง 3. มีความยุติธรรม ปฏิบัติต่อทุกคนอย่างเท่าเทียม ไม่ละเมิดสิทธิของผู้อื่น 4. มีความอดทน ต่อความเห็นที่แตกต่าง (ทางความคิด ความเชื่อ เชื้อชาติ ศาสนา ประเพณี วัฒนธรรม ค่านิยม การเมือง การดำรงชีวิต) รับฟังผู้อื่น วิเคราะห์ ใช้เหตุผล แก้ปัญหาด้วยสันติวิธี ไม่ใช้กำลัง เป็นมิตร และรู้จักประนีประนอม 5. เห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวม มีจิตสาธารณะ มีส่วนร่วมในกิจกรรมที่เป็นประโยชน์ส่วนรวม ยอมสละประโยชน์ส่วนตัวเพื่อส่วนรวม อาจารย์ธรรมรงค์ ใจสมคม ดร.ชาติ แจ่มนุช ศ.ดร.ชัยอนันต์ สมุทวณิช คุณสนิท จรอนันต์ รศ.ตระกูล มีชัย ช่วงค่ำ พัฒนาความเป็นผู้นำ ในหัวข้อ “การสร้างภาวะการเป็นผู้นำและการสร้างบุคลิกภาพ” โดย อาจารย์ธรรมรงค์ ใจสมคม ผู้อำนวยการกองกลาง สำนักงานอธิการบดีมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช เป็นการอบรมที่สนุกสนานและสอดแทรกไปด้วยความรู้ เพราะนักเรียนได้เรียนรู้ว่าบุคลิกภาพของผู้นำที่ดีเป็นเช่นไร โดยอาจารย์ธรรมรงค์ ได้เน้นถึงเรื่องคุณธรรม รู้จักเสียสละ การมีมนุษยสัมพันธ์ ในตัวผู้นำด้วย ดร.ชาติ แจ่มนุช มาให้ความรู้เรื่อง “สอนให้ทำ นำให้คิด” วันที่สอง ของโครงการฯ ในช่วงเช้า ดร.ชาติ แจ่มนุช ศึกษานิเทศก์เขตพื้นที่การศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 มาให้ความรู้เรื่อง “สอนให้ทำ นำให้คิด” โดยเน้นให้เห็นถึงการคิดมีความสำคัญต่อความเป็นพลเมืองที่มีประสิทธิภาพในระบอบประชาธิปไตย นักเรียนทั้ง 6 โครงการนำเสนอผลงาน ช่วงบ่าย นักเรียนจากทั้ง 6 โรงเรียน ได้มีโอกาสซ้อมนำเสนอผลงาน โดย คุณยศวดี และครูเจ้าของโครงการ ได้ช่วยกันให้กำลังใจและแนะนำการนำเสนอของนักเรียนให้มีความน่าสนใจเพิ่มขึ้น นิทรรศการนำเสนอผลงาน วันที่สาม ซึ่งเป็นวันสุดท้ายของโครงการฯ เป็นการนำเสนอผลงานของนักเรียน ได้รับเกียรติจาก ศ.ดร.ชัยอนันต์ สมุทวณิช ประธานสถาบันนโยบายศึกษา Dr.Canan Atilgan ผู้แทนมูลนิธิ คอนราด อาเดนาวร์ ประจำประเทศไทย รศ.ตระกูล มีชัย อาจารย์ประจำภาควิชาการปกครอง คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และคุณสนิท จรอนันต์ ที่ปรึกษาสำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ มาร่วมชมและให้กำลังใจการนำเสนอผลงานของนักเรียน ต่อจากนั้น ศ.ดร.ชัยอนันต์ และ Dr.Canan Atilgan มอบเกียรติบัตรแก่ครูและนักเรียนที่เข้าร่วมโครงการ บรรยากาศเต็มไปด้วยรอยยิ้ม เหล่าครูและนักเรียนต่างเก็บภาพความประทับใจและได้กล่าวว่าจะนำโครงการดีๆ เช่นนี้ไปแนะนำรุ่นน้องต่อไป ศ.ดร.ชัยอนันต์ สมุทวณิช มอบเกียรติบัตร Dr.Canan Atilgan มอบเกียรติบัตรแก่นักเรียน จากวันแรกจนถึงวันสุดท้าย สถาบันฯ ได้เห็นพัฒนาการของนักเรียนที่เข้าร่วมโครงการเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดี กล้าคิด กล้าแสดงออกมากขึ้น และคำพูดเหล่านี้เป็นความเห็นและกำลังใจที่ทำให้สถาบันฯ มุ่งมั่นสร้างสรรค์การทำงานให้มีประโยชน์ต่อสังคมไทยต่อไป “เป็นการเรียนการสอนประชาธิปไตยแบบบูรณาการได้น่าประทับใจมากค่ะ” “ได้ความรู้มากมาย ได้ฝึกทักษะต่างๆ ประสบการณ์ใหม่ๆ และได้มิตรภาพดีๆ จากโครงการนี้ค่ะ” “เป็นกิจกรรมที่ดีมาก และมีความสุขมากที่ได้มาเป็นส่วนหนึ่งของโครงการนี้ เพราะได้มีส่วนร่วมกับกิจกรรมทุกกิจกรรม ซึ่งทำให้เรามีความกล้าที่จะแสดงออกมากขึ้น” ถ่ายภาพร่วมกัน