กลับมาทำหน้าที่ของมนุษย์ เมื่อวันที่ 27 เมษายน 2553 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำรัสต่อคณะผู้พิพากษาประจำศาลยุติธรรม “ให้ปฏิบัติหน้าที่อย่างเคร่งครัด อย่างสุจริต จะช่วยให้ประชาชนทั่วไปปฏิบัติงานของตนด้วยความเรียบร้อย ด้วยความซื่อสัตย์สุจริตได้อย่างมากที่สุด...” จะเห็นได้ว่า พระองค์ทรงย้ำการทำ “หน้าที่” และความสุจริต ว่าเป็นเรื่องสำคัญ ที่ผ่านมาในอดีตจวบจนปัจจุบันที่สังคมมีความขัดแย้งทางสังคม การเมืองสูง สาเหตุหนึ่งที่สำคัญ อาจจะมีคนลืมหน้าที่ และละเลยความรับผิดชอบ สังคมเสียสมดุล ซ้ำยังอุดมด้วยปัญหาเพราะคนไม่ทำหน้าที่ของตนตามบทบาทที่สังคมคาดหวัง นอกจากนี้ยังมีการทุจริตอีกด้วย ในนามของปัจเจก แต่ละคนต่างก็มีบทบาทหน้าที่แตกต่างกันไปตามความสามารถ ความถนัด และประสบการณ์ ตามสาขาอาชีพ อาทิ นักการเมืองที่ขันอาสาเสียสละ ทำหน้าที่เป็นผู้แทนประชาชน เพื่อประโยชน์ของประเทศชาติ ก็ต้อง คิด-พูด-ทำ เพื่อประโยชน์ของทุกคนในประเทศ ไม่ใช่เฉพาะกลุ่มของตน นายกรัฐมนตรีทำหน้าที่เป็นผู้นำของคนไทยทั้งประเทศ มีหน้าที่และความรับผิดชอบต่อทุกข์-สุขของคนไทยทุกภูมิภาคโดยไม่โน้มเอียง และต้องมีความกล้าหาญทางจริยธรรมในการตัดสินใจในการแก้ปัญหาให้ประเทศพ้นวิกฤต จึงเป็นผู้นำและผู้สร้างความเชื่อมั่นให้กับประชาชนทุกหมู่เหล่า ข้าราชการ ตำรวจ ทหาร ก็ต้องปฏิบัติหน้าที่อย่างมีวินัยและเคร่งครัด ด้วยความซื่อสัตย์ สุจริต เพื่อรักษากฎหมายของบ้านเมืองที่ประชาชนสามารถไว้วางใจได้ และมีความยุติธรรม ก็จะถือว่าทำหน้าที่ด้วยความรับผิดชอบต่อสังคมเต็มที่ นักธุรกิจต้องทำหน้าที่ในภาคเศรษฐกิจด้วยความรับผิดชอบต่อสังคม ไม่ฉกฉวยสร้างแต่ประโยชน์และกำไรทางธุรกิจ โดยละทิ้งสังคม และสร้างความเสียหายแก่ส่วนรวม เช่น กรณีเขตอุตสาหกรรมมาบตาพุด อีกทั้งต้องไม่เข้ามาทำงานการเมืองควบคู่ไปกับธุรกิจ อันนำไปสู่ผลประโยชน์ทับซ้อนที่เรียกว่า ธุรกิจการเมือง สร้างความเสียหายต่อการบริหารราชการแผ่นดิน หากนักธุรกิจจะเข้าไปสู่การทำหน้าที่ทางการเมือง ก็จะต้องสละการทำหน้าที่ทางธุรกิจซึ่งมีกฎหมายกำกับไว้ชัดเจน นักเรียน นักศึกษา มีหน้าที่ฝึกฝนเรียนรู้ เพื่อสู่การงานอาชีพทางสังคมด้วยความรับผิดชอบ ขณะเดียวกัน สถาบันครอบครัวและสถาบันการศึกษา ก็มีหน้าที่อบรมบ่มเพาะคุณลักษณะของผู้มีวินัย ซื่อสัตย์ ขยัน อดทน และรู้จักรับผิดชอบทั้งต่อตนเองและผู้อื่น ตั้งแต่เด็กเล็ก จากครอบครัว สู่สถานศึกษาอย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าจะทำหน้าที่อะไร ทุกคนต่างมีหน้าที่และเป็นส่วนหนึ่งของสังคม หากลืมหน้าที่ ไม่ทำหน้าที่ และทำเกินหน้าที่ ก็จะกระทบต่อหน้าที่ส่วนอื่นในสังคม ทำให้ส่วนรวมเสียหาย และอาจเป็นการทำลายความปกติสุขของส่วนรวมได้ ไม่เว้นแม้แต่ผู้นำการชุมนุม ก็มีหน้าที่ทำให้การชุมนุมเรียกร้องเป็นไปตามกติกาของสังคม ที่จะไม่ไปละเมิดต่อสิทธิเสรีภาพของผู้อื่น ทั้งการใช้ประโยชน์ที่ทางสาธารณะ การประกอบการงานอาชีพ ไม่ให้เสียหายแก่ทั้งปัจเจกและส่วนรวม การรู้จักหน้าที่ และไม่ย่อหย่อนให้กับความไม่ถูกต้อง จะช่วยนำพาสังคมไทยออกจากความขัดแย้งได้ในที่สุด และเหนืออื่นใด ทุกคนต้องทำหน้าที่ของมนุษย์ คือ การให้ความรักแก่กัน และไม่เบียดเบียนทำร้ายซึ่งกันและกัน เพื่อผดุงคุณค่าและศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์ที่จะละเมิดมิได้ อันเป็นคุณธรรมขั้นต้นที่จะรักษาสังคมที่มนุษย์จะพึงอยู่ร่วมกันได้อย่างปกติสุข ทิพย์พาพร ตันติสุนทร ผู้อำนวยการร่วม สถาบันนโยบายศึกษา