สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

เรื่องสิทธิมนุษยชน : 8 มีนาคม วันสตรีสากล (International Woman’s Day)

ปุจฉาที่ 1: 8 มีนาคม วันสตรีสากลมีคุณค่าและความหมายต่อสังคมไทยและสตรีไทยอย่างไร?

วิสัชนา 1: กระบวนการเรียกร้องสิทธิสตรีครั้งสำคัญเกิดขึ้นเมื่อปี 2450 เมื่อผู้ใช้แรงงานหญิงไม่พอใจกับการถูกเอารัดเอาเปรียบและการกดขี่ข่มเหงจากนายจ้าง ต้องทำงานวันละ 12-15 ชั่วโมง ส่งผลให้แรงงานหญิงจำนวนมากลุกฮือขึ้นเดินขบวนประท้วงโรงงานทอผ้า ณ เมืองชิคาโก สหรัฐอเมริกา เรียกร้องให้นายจ้างลดเวลาทำงานเหลือ 8 ชั่วโมง ปรับปรุงสวัสดิการภายในโรงงาน และให้สิทธิออกเสียงเลือกตั้ง ในวันที่ 8 มีนาคม 2451 กรรมกรหญิงประมาณ 15,000 คนเดินขบวนทั่วนครนิวยอร์ก ประเทศสหรัฐอเมริกา เรียกร้องในสิ่งเดียวกัน ปี 2453 ในการประชุมสมัชชาสังคมนิยมนานาชาติ ณ กรุงโคเปนเฮเกน ประเทศเดนมาร์ก คลาร่า แซทคิน นักเรียกร้องสิทธิสตรีชาวเยอรมัน ได้เสนอให้มีวันสตรีสากลเพื่อรำลึกถึงการเคลื่อนไหวต่อสู้เพื่อสิทธิสตรี ที่ประชุมจาก 17 ประเทศ เห็นด้วยกับข้อเสนอของคลาร่า แต่ยังมิได้ระบุวัน จนกระทั่งวันที่ 8 มีนาคม 2460 สตรีชาวรัสเซียได้ชุมนุมประท้วงครั้งใหญ่เพื่อแสดงความไม่พอใจจากการสูญเสียทหารกว่า 2 ล้านคน ในสงครามโลกครั้งที่ 1 หลังจากนั้นสตรีชาวรัสเซียจึงมีสิทธิเลือกตั้ง วันสตรีสากลจึงถือกำเนิดขึ้นอย่างเป็นทางการนับแต่นั้นมา จนกระทั่งปี 2518 องค์การสหประชาชาติได้ให้การรับรองวันสำคัญนี้

สำหรับประเทศไทย เรื่องสิทธิสตรีและความเสมอภาคได้มีการพัฒนาก้าวหน้าขึ้นตามลำดับ จากที่มีการแก้ไขกฎหมายหลายฉบับ เพื่อให้สอดคล้องกับหลักความเสมอภาคมากขึ้น อันเป็นผลมาจากการต่อสู้เรียกร้องของผู้นำสตรีในหลายวงการ รวมทั้งผู้นำแรงงานสตรีด้วย

สตรีไทยมีสิทธิเสรีภาพทางการเมืองมากขึ้น แต่การมีส่วนร่วมทางการเมืองในระดับการตัดสินใจก็ยังมีไม่มากนัก ทั้งในการเมืองระดับท้องถิ่นและระดับชาติ ดังนั้นสังคมไทยจึงมีความจำเป็นที่จะต้องมีการกำหนดสัดส่วนให้สตรีมีที่นั่งในตำแหน่งทางการเมืองมากขึ้น

ปุจฉาที่ 2:ทำอย่างไรความเสมอภาคระหว่างหญิง-ชายจะเป็นจริงในสังคมไทย?

วิสัชนา 2: เรื่องนี้เป็นเรื่องใหญ่มากเพราะเราอยู่ในสังคมชายเป็นใหญ่มานาน ผู้หญิงจึงตกเป็นเหยื่อและผู้เสียโอกาสในขนบและคตินิยมแบบดั้งเดิม ดังนั้นรัฐพึงสนับสนุนแนวนโยบายเรื่องสิทธิมนุษยชนศึกษา เพื่อที่จะยกระดับความคิดและทัศนคติหญิง-ชาย ในสังคม เข้าสู่ความเป็นสากลที่ยอมรับความเสมอภาคและศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์อย่างเท่าเทียมกันทั้งในวิธีคิดและการปฏิบัติ

นายพิทักษ์ เกิดหอม
ผู้อำนวยการศูนย์กฎหมายสิทธิมนุษยชน