เมืองไทยในวันหน้า ที่ผ่านมามีการมองและวิเคราะห์สังคมไทยในอดีตมามาก เพื่อไม่ให้เกิดวิกฤตซ้ำรอยเกิดขึ้นแบบซ้ำซาก อีกทั้งยังเป็นการช่วยหาทางป้องกันไว้ด้วย ไม่ว่าจะเป็นวิกฤตทางการเมือง วิกฤตเศรษฐกิจ และกระทั่งปัจจุบันก็มีวิกฤตรัฐธรรมนูญ ซึ่งกลายเป็นประเด็นทางการเมืองของนักการเมืองในวันนี้ที่พยายามจะตีกรอบทุกอย่างให้อยู่ในความพอใจของนักการเมือง โดยที่เอาจำนวนของประชาชนมาเป็นตัวชี้วัดของขั้วพลังความขัดแย้ง มองเมืองไทยวันนี้แล้ว ยังหาทางออกได้ยาก เหมือนทุกคนติดหล่มทางการเมืองและเป็นอุปสรรคขัดขวางการพัฒนาส่วนอื่นๆ ไปทั้งหมด พาลมองไม่เห็นการพัฒนาสังคมโดยรวมที่เราอาจไม่จำเป็นต้องพึ่งอิงพิงพักหรืออาศัยนักการเมืองที่ท่องบทเดียว คือ การเลือกตั้ง จึงเป็นประชาธิปไตย ถ้าหากลองย้อนทวนความหลัง เราทุกคนพอจะมีความทรงจำกันอยู่บ้างว่า ในอดีต เราโหมโรงให้ไปเลือกตั้งให้มากๆ ชนิดที่เลือกผู้แทนต้องเลือกพรรค เหมือนเล่นดนตรีต้องเล่นทั้งวง การเลือกผู้แทนจึงเป็นมหกรรมที่ครึกครื้นและพลอยทำให้เศรษฐกิจไทยคึกคักทั่วทุกหัวระแหงด้วยน้ำเงินของนักเลือกตั้ง คนไทยตั้งแต่เด็กหัวดำยันผู้เฒ่าหัวหงอกก็จะจำกันว่านี่แหละหนาประชาธิปไตย ต้องไปเลือกตั้ง คนไทยจึงเข้าใจว่าประชาธิปไตยจึงเป็นอย่างอื่นไปไม่ได้ถ้าไม่มีการเลือกตั้ง การมีรัฐบาล หรือการเลือกผู้แทนราษฎร ก็ต้องผ่านการเลือกตั้งไว้ก่อน จะเป็นตัวตายตัวแทนอย่างไรเสียก็ไม่ติดใจ เพราะแม้จะเป็นนอมินี ก็ผ่านการเลือกตั้งทั้งนั้น ผลจากความเข้าใจคลาดเคลื่อนนี้จึงทำให้เมืองไทยขาดสุขภาวะทั้งทางการเมืองและสังคม เมืองไทยในวันหน้า จำเป็นต้องมองให้พ้นไปจากการครอบงำทางการเมือง จากนักการเมืองแบบเดิมๆ แต่ต้องมองเมืองไทยในฐานะที่มีคนไทยทุกคนเป็นหุ้นส่วนทั้งสังคม และเป็นเมืองไทยในสังคมโลก ที่คนไทยทุกคนต้องมีภาระรับผิดชอบต่อการกระทำทั้งต่อภายในรัฐไทยและต่อสังคมนานาประเทศ และมองประชาธิปไตยเป็นวิถีชีวิต ที่ต้องแบ่งสันปันส่วนทุกข์สุขทางสังคมร่วมกันอย่างยุติธรรม การพัฒนาความมั่นคงทางสังคม ต้องได้รับการส่งเสริมให้สมาชิกในสังคมยึดประโยชน์สังคมมากกว่าประโยชน์ส่วนตน วิกฤตเศรษฐกิจ การเมือง และสิ่งแวดล้อม ล้วนเกิดจากการขาดสำนึกทางสังคมหรือสำนึกประชาธิปไตย มองปัญหาทางสังคมไม่ทั่วด้าน ทำให้เกิดปัญหาน้อยใหญ่พอกพูนขึ้นทุกอณูของสังคม เมืองไทยในวันหน้าต้องออกจากประชาธิปไตยอันจอมปลอม ต้องข้ามพ้นจากพรรคการเมืองที่ผูกขาดอำนาจกับผู้นำ และไม่ได้เกี่ยวข้องสัมพันธ์กับประชาชน แต่ต้องหันกลับมาสร้างความสมดุลทางสังคม สร้างโอกาสทางสังคมอย่างเท่าเทียมกันภายใต้กฎหมายและความยุติธรรมอย่างเสมอภาค และเพิ่มการมีส่วนร่วมตั้งแต่การเริ่มคิด กำหนดและวางแผน กระทั่งสู่การปฏิบัติร่วมกันจากชุมชน หมู่บ้าน ท้องถิ่น ภูมิภาค จนถึงระดับชาติ ทั้งนี้เพื่อลดทอนการมีส่วนร่วมแบบจอมปลอมที่ถูกกำหนดไว้ก่อนแล้ว ทิพย์พาพร ตันติสุนทร ผู้อำนวยการร่วม สถาบันนโยบายศึกษา