ภาวะผู้นำกับการจัดการศึกษาในท้องถิ่น ลงทะเบียน สถาบันนโยบายศึกษา โดยการสนับสนุนของมูลนิธิคอนราด อาเดนาวร์ ร่วมกับ สำนักการศึกษา เทศบาลนครอุดรธานี จัดสัมมนา โครงการ “ภาวะผู้นำกับการจัดการศึกษาในท้องถิ่น” ขึ้น ณ ห้องประชุมโรงเรียนเทศบาล 6 ไลออนส์อุทิศ อ.เมือง จ.อุดรธานี ในวันที่ 20 มิถุนายน 2552 โดยมีผู้บริหารจากโรงเรียนในสังกัดเทศบาลนครอุดรธานี จำนวน 51 คน เข้าร่วมสัมมนา นายอิทธิพล ตรีวัฒน์สุวรรณ นายกเทศมนตรีนครอุดรธานี กล่าวต้อนรับพร้อมเปิดโครงการว่า เทศบาลนครอุดรธานี มุ่งส่งเสริมการศึกษา โดยเฉพาะอย่างยิ่งการพัฒนาบุคลากรให้แก่โรงเรียนทั้ง 10 แห่งในสังกัด จึงมีความยินดีเป็นอย่างยิ่งที่สถาบันฯ ได้มาจัดโครงการพัฒนาภาวะผู้นำให้ในครั้งนี้ โดยหวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะทำให้ผู้เข้าสัมมนาเกิดค่านิยมการบริหารจัดการที่ฉับไว โปร่งใส มีคุณธรรม นำความรู้ไปบูรณาการให้เกิดประโยชน์ต่อองค์กรและตนเอง ศ.ดร.ชัยอนันต์ สมุทวณิช ประธานสถาบันนโยบายศึกษา กล่าวปาฐกถาพิเศษ ในหัวข้อ “การพัฒนาภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา” ว่า ภาวะผู้นำมีความสำคัญต่อทุกองค์กรไม่ว่าจะเป็นองค์กรเป็นแบบใด โดยเฉพาะผู้นำด้านการศึกษา มีผลจากการวิจัยระบุว่า ความสำเร็จของสถานศึกษา ผู้อำนวยการโรงเรียน ผู้นำ จะเป็นผู้ที่สร้างแรงบันดาลใจให้กับผู้ตาม เนื่องจาก ผู้นำ จะมีลักษณะ-ทักษะเฉพาะตัว มีความรู้-ความสามารถ ตลอดจนมีทักษะของผู้นำ (จากซ้าย) ศ.ดร.ชัยอนันต์ สมุทวณิช, นายอิทธิพล ตรีวัฒน์สุวรรณ บรรยากาศในห้องสัมมนา ดังนั้น คุณสมบัติของผู้นำที่ดี จะต้องประกอบไปด้วยปัจจัย 4 ด้าน คือ ด้านที่หนึ่ง คุณสมบัติเฉพาะตัว แบ่งได้เป็น มีอุปนิสัยที่ดี มีความซื่อสัตย์สุจริต มุ่งมั่นในการทำงาน ลดความเคยชินที่ไม่ดีของตนเอง เช่น คิดเล็กคิดน้อย ไม่ตรงต่อเวลา ต้องมีความเชื่อมั่นในตนเอง เชื่อมั่นว่าจะนำพาองค์กรของตนไปสู่ความสำเร็จได้ รู้จักบริหารเวลา รู้จักจัดลำดับความสำคัญของงาน มีวินัยในตนเอง ควบคุมพฤติกรรมให้มีความคงเส้นคงวา ให้เป็นแบบอย่างที่ผู้อื่นสามารถที่จะเห็นได้ ด้านที่สอง ความสามารถ ที่จะแสดงให้ผู้อื่นเห็นว่ามีในสิ่งที่ผู้อื่นไม่มีหรือมีน้อยกว่า แบ่งได้เป็น ทักษะในการสื่อสารกับผู้อื่น ทักษะในการคิด แสวงหาแนวทางใหม่ๆ ทักษะบริหารจัดการในการนำพาองค์กรไปสู่ความสำเร็จ ต้องมีเครื่องมือช่วยในการบริหารจัดการ เช่น การวิเคราะห์จุดแข็ง จุดอ่อน โอกาส อุปสรรค ในองค์กร (SWOT), การคาดคะเนเหตุการณ์ในอนาคต (scenario) ฯลฯ ด้านที่สาม ความสัมพันธ์กับผู้อื่น แบ่งได้เป็น เน้นการมีส่วนร่วม รับฟังความคิดเห็นของทุกคน ไม่ควรที่จะสั่งการเพียงอย่างเดียว มีความยุติธรรม ไม่มีฝักไม่มีฝ่าย มีพรหมวิหาร 4 และให้โอกาสแก่ผู้ใต้บังคับบัญชา ทั้งในเรื่องของความก้าวหน้าในหน้าที่การงาน, การปรับปรุงพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม ฯลฯ มีความสม่ำเสมอ สร้างความศรัทธา เป็นแบบอย่างที่ดี ทำให้ผู้ตามเกิดความนับถือ ด้านที่สี่ วิสัยทัศน์ แบ่งได้เป็น มีความรอบรู้ ใฝ่แสวงหาความรู้ด้วยการฟัง-อ่าน-เขียน จะทำให้เกิดความรู้ใหม่ๆ สามารถนำไปแก้ปัญหาได้ มีความสามารถในการคาดการณ์ล่วงหน้า มีวิสัยทัศน์ที่กว้างไกล พัฒนาตนเองอยู่เสมอ ด้วยการนำความคิดใหม่และความรู้ใหม่มานำเสนอสู่การปฏิบัติในองค์กรและสถาบันการศึกษาให้สำเร็จร่วมกัน ศ.ดร.ชัยอนันต์ ได้ย้ำว่า การเป็นผู้นำนั้นไม่ยาก สามารถสร้างได้ ถ้าเรารู้จักทุ่มเท ทุกอย่างต้องเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง คนเรามีเวลา 24 ชั่วโมงเท่ากัน แต่ 1 ชั่วโมง ของแต่ละคนไม่เท่ากัน ถ้าเราบริหารเวลาดี เราก็จะทำอะไรได้มากมาย จงอย่าปล่อยเวลาไปในเรื่องไร้สาระ นายอุดร ตันติสุนทร ประธานมูลนิธิส่งเสริมการปกครอง นายอุดร ตันติสุนทร ประธานมูลนิธิส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น ชี้ให้เห็นว่า เหตุที่มีการกระจายอำนาจให้ท้องถิ่นสามารถจัดการศึกษาในท้องถิ่นได้เองนั้น ก็เพื่อความคล่องตัวและมีความสอดคล้องกับความต้องการของประชาชนในท้องถิ่น อีกทั้งปัจจุบันรัฐบาลกำลังเสนอร่างกฎหมาย 4 ฉบับ ได้แก่ ประมวลกฎหมายองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น กฎหมายระเบียบข้าราชการส่วนท้องถิ่น พระราชบัญญัติรายได้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น กฎหมายกำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น กฎหมายทั้ง 4 ฉบับนี้ จะให้อำนาจแก่ท้องถิ่นในการให้บริการในเรื่องการจัดการศึกษา การสาธารณสุข บุคลากร และการจัดเก็บรายได้ ซึ่งขณะนี้กฎหมายดังกล่าวยังอยู่ในขั้นตอนการแก้ไขให้เหมาะสม หากท่านใดมีข้อเสนอเพิ่มเติมจากร่างที่เผยแพร่ในที่ประชุมแห่งนี้ สามารถฝากข้อคิดเห็นไปที่สถาบันนโยบายศึกษา จะได้นำมาปรับปรุงร่างกฎหมายดังกล่าวให้มีความสมบูรณ์และนำไปใช้ได้จริงมากขึ้น จากนั้นจึงกล่าวว่าท้องถิ่นมีหน้าที่ในการจัดการศึกษาให้เด็กทุกคนได้เรียน แต่การจัดการศึกษาไม่ควรมุ่งเน้นที่จะให้เด็กเก่งวิชาแต่เพียงอย่างเดียว ควรให้เด็กมีความสามารถที่จะดำรงชีวิตในสังคม และเป็นคนดี นอกจากท้องถิ่นจะจัดการศึกษาในโรงเรียนแล้ว ยังสามารถจัดการศึกษานอกโรงเรียน เช่น การฝึกอาชีพต่างๆ ได้อีกด้วย ทั้งนี้ ผู้บริหารสถานศึกษาต้องให้ความสำคัญกับการให้บริการแก่ท้องถิ่นโดย นำแนวทางการบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดีหรือหลักธรรมาภิบาล ได้แก่ ถูกหลักนิติธรรม คุณธรรม โปร่งใส มีส่วนร่วม คุ้มค่า สำนึกรับผิดชอบ มาใช้กำกับ นอกเหนือจากการบรรยายแล้วยังมีการทำกิจกรรมระดมความคิดในหัวข้อ “ภาวะผู้นำในสังคมประชาธิปไตย” โดย นางรัชฎาภรณ์ แก้วสนิท สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดกาฬสินธุ์ พรรคประชาธิปัตย์ และนายเรืองโรจน์ จอมสืบ ผู้อำนวยการสำนักประชาสัมพันธ์ สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง ซึ่งผู้ร่วมสัมมนาร่วมกันให้ความเห็นว่า ผู้นำในสังคมประชาธิปไตย ต้องไม่คอร์รัปชั่น มีสายตากว้างไกล มีความยุติธรรมรักความถูกต้อง ไม่เผด็จการ มีความเป็นประชาธิปไตย ต้องมีความอดทนที่จะรับฟังความเห็นผู้อื่นเสมอ เป็นบุคคลที่มีทักษะในการสื่อสาร มีมนุษยสัมพันธ์ที่ดี และสามารถสร้างครอบครัวของตนที่อบอุ่นได้ เป็นแบบอย่างของผู้ใต้บังคับบัญชาและสังคมท้องถิ่น (จากซ้าย) คุณเรืองโรจน์ จอมสืบ และนางรัชฎาภรณ์ แก้วสนิท โครงการนี้มีลักษณะพิเศษคือ มีทั้งการบรรยายและทำกิจกรรมในหัวข้อเดียวกัน โดยมีผู้เข้าร่วมสัมมนาเป็นผู้บริหารระดับสูงและกลางของสถานศึกษาในสังกัดองค์การบริหารส่วนท้องถิ่น จัดขึ้นเพื่อเพิ่มพูนความรู้ความเข้าใจในภาวะการเป็นผู้นำ และสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ทันที