สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

เรื่องสิทธิมนุษยชน : การละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม

ปุจฉาที่ 1: สภาพวิกฤตทางด้านเศรษฐกิจในสังคมไทยกระทบต่อสิทธิมนุษยชนอย่างไรบ้าง?

วิสัชนาที่ 1:วิกฤตเศรษฐกิจในสังคมไทยมีแนวโน้มว่าคนยากคนจนที่เป็นพนักงาน-ลูกจ้างจะถูกละเมิดสิทธิครั้งใหญ่ที่สุดโดยเฉพาะอย่างยิ่งภาวะคนตกงาน (สิทธิในการทำงาน) พวกเขาเหล่านี้จะอยู่ในภาวะไม่กล้าใช้สิทธิพลเมือง การเมือง สังคม เศรษฐกิจ และวัฒนธรรม เพราะถูกทำให้เชื่อในข้ออ้างที่ว่าภาวะเศรษฐกิจอย่างนี้จะเรียกร้องสิทธิอะไรมากมายเดี๋ยวก็ตกงานกันหมด โดยหลักสิทธิมนุษยชนแล้ว ผมคิดว่าสิทธิต่างๆ ที่เขียนไว้ เป็นสิทธิในมาตรฐานขั้นต่ำที่พึงปฏิบัติต่อมนุษย์ให้สามารถอยู่รอดได้ในสังคม ดังนั้นการเรียกร้องสิทธิขั้นพื้นฐานจึงเป็นเรื่องที่มิได้เกินเลยแต่อย่างใดในสถานการณ์วิกฤตเศรษฐกิจขณะนี้

ถึงแม้ว่าประเทศไทยได้เข้าเป็นภาคีกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม 2542 แล้วก็ตาม แต่ความเป็นจริงแล้ว คนยากจนมักจะถูกเลือกปฏิบัติ และยังเข้าไม่ถึงสิทธิทางด้านเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม

กติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม International Covenant on Economic Social and Cultural Rights (ICCESCR) ได้บัญญัติเนื้อหาสิทธิต่างๆ เพื่อให้รัฐดูแล ปกป้อง และส่งเสริมต่อประชาชน อาทิ สิทธิในการกำหนดอนาคตตนเอง สิทธิสตรี สิทธิในการทำงาน สิทธิในสภาพการจ้างงานที่ยุติธรรมและหลักประกันสำหรับลูกจ้าง สิทธิการจัดตั้งและเข้าร่วมสหภาพแรงงาน สิทธิทางการศึกษา สิทธิได้รับมาตรฐานในการครองชีพ สิทธิได้รับมาตรฐานด้านสุขภาพทั้งกายและใจ

ปุจฉาที่ 2: รัฐต้องปฏิบัติอย่างไร ให้เป็นไปตามหลักสิทธิมนุษยชน?

วิสัชนาที่ 2: รัฐมีหน้าที่ที่สำคัญในการปกป้องและคุ้มครองโดยเฉพาะคนยากจนที่เป็นลูกจ้าง อย่างน้อยจะต้องได้รับสิทธิให้เป็นไปตามหลักสิทธิมนุษยชน หลักสิทธิด้านเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมที่ได้รับรองไว้ในกติการะหว่างประเทศ และกฎหมายภายในประเทศ แม้ว่าสถานการณ์เศรษฐกิจจะเลวร้ายเพียงใด เพราะหลักการพื้นฐานเหล่านี้ทำให้คนส่วนใหญ่ของประเทศอยู่รอดได้ และมีคุณค่าแห่งความเป็นคน การปกป้องศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์เพื่อให้มนุษย์อยู่รอดได้จึงเป็นหน้าที่ที่สำคัญยิ่งของรัฐบาล ควรที่รัฐจะพึงปฏิบัติตามพันธกรณีดังกล่าวนี้ต่อสถานการณ์ปัจจุบัน ไม่ว่าใครมาเป็นรัฐบาลก็ตาม

นายพิทักษ์ เกิดหอม
อนุกรรมการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน 4
ในคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ