วิกฤต มุมมอง และทางออกประเทศไทย เมื่อวันที่ 29 ตุลาคม 2551 คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ร่วมกับ สถาบันนโยบายศึกษา สนับสนุนโดยมูลนิธิคอนราด อาเดนาวร์ และมูลนิธิประชาการ จัดสัมมนาเชิงวิชาการ เรื่อง “วิกฤต มุมมอง และทางออกประเทศไทย” ณ ห้องประชุมจุมภฏ-พันธุ์ทิพย์ ชั้น 4 อาคารประชาธิปก รำไพพรรณี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เพื่อหาทางออกให้สถานการณ์การเมืองของประเทศไทยในขณะนี้ โดยมีประชาชนทุกภาคส่วนของสังคม ทั้งภาครัฐ เอกชน และภาคประชาชน เข้าร่วมประมาณ 100 คน โดยมี รศ.สิริพรรณ นกสวน สวัสดี อาจารย์ประจำคณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นผู้ดำเนินรายการ รศ.สิริพรรณ นกสวน สวัสดี ศ.ดร.จรัส สุวรรณมาลา ศ.ดร.จรัส สุวรรณมาลา คณบดีคณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวต้อนรับว่า การสัมมนาในครั้งนี้ถือเป็นโอกาสอันดี เพื่อให้ผู้เข้าร่วมได้ความรู้และมุมมองทางวิชาการ อันจะเป็นประโยชน์ต่อความเข้าใจและทิศทางของสถานการณ์ในประเทศ โดยส่วนตัวเห็นว่าวิกฤตการณ์ของประเทศไทย คือ ปัญหาเส้นแบ่งระหว่างการเมืองและการบริหาร โดยฝ่ายบริหารในเวลานี้ เริ่มไม่มีความน่าเชื่อถือ เพราะข้าราชการในปัจจุบันมีความเป็นข้าราชการวิชาชีพลดลง แต่กลับเป็นข้าราชการการเมืองมากขึ้น ต่างกับสมัยก่อนที่ข้าราชการจะตรวจสอบการเมืองและจะคัดค้านเมื่อพบว่านักการเมืองปฏิบัติในสิ่งที่ขัดต่อกฎหมาย อย่างในรัฐบาลชุดนี้ เริ่มต้นเข้ามาทำงานก็มีการโยกย้ายข้าราชการหลายตำแหน่ง ซึ่งถือเป็นการเสื่อมถอยของการปกครองของประเทศในยุคคลาสสิค อย่างไรก็ดี จากการพิจารณาเบื้องต้น ทางออกตอนนี้คือ ทำให้สถาบันการเมืองและการบริหาร องค์กรอิสระ ศาล สามารถตรวจสอบนโยบายสาธารณะ และถ่วงดุลอำนาจกันได้ ต่อจากนั้น ผู้อภิปรายทั้ง 4 คน คือ ศ.ดร.ชัยอนันต์ สมุทวณิช ศ.ดร.สมศักดิ์ ชูโต ดร.วิชัย ตันศิริ และ พล.ต.อ.วสิษฐ เดชกุญชร ได้แสดงทัศนะ มุมมอง และเสนอทางออกได้ข้อสรุปดังต่อไปนี้ ศ.ดร.ชัยอนันต์ สมุทวณิช ศ.ดร.ชัยอนันต์ สมุทวณิช กล่าวว่า วิกฤตการเมืองเป็นเรื่องปกติที่มีทางออกอยู่เสมอ ส่วนวิกฤตการเมืองไทยในปัจจุบัน แม้ดูว่าจะไม่มีทางออก แต่เชื่อว่าต้องมีทางออกอย่างแน่นอน วิธีแก้ปัญหาแบบในอดีต คือรัฐประหาร ซึ่งเป็นไปได้ยากในปัจจุบัน เพราะวิกฤตครั้งนี้ต่างจากอดีตตรงที่ว่าไม่มีทหารเข้ามาแทรกแซงทางการเมือง มีความยืดเยื้อ มีประชาชนในแต่ละฝ่ายเข้ามาเกี่ยวข้อง และที่สำคัญ นับเป็นครั้งแรกที่มีการยกระดับไปเกี่ยวข้องกับสถาบันสูงสุดอย่างที่ไม่เคยปรากฏมาก่อน วิกฤตการเมืองครั้งนี้อาจจะมองว่าเป็นปัญหาปกติในประชาธิปไตย แต่ถ้าเทียบดูวิกฤตที่เกิดขึ้นคงไม่จบลงง่าย ขณะเดียวกัน คำถามเพื่อต้องการความสมานฉันท์นั้น เป็นเหมือนคำสอนมากกว่าที่จะเป็นการแก้ปัญหาทางการเมือง นอกจากนี้ ศ.ดร.ชัยอนันต์ ยังเสนอทางออกในการแก้ปัญหาที่ไม่ใช่การแก้ไขรัฐธรรมนูญหรือแนวทางสมานฉันท์ เช่น คุณสมบัติของผู้รับเลือกตั้งต้องไม่เป็นสมาชิกพรรคที่ถูกศาลสั่งยุบมาก่อน พักการขยายตัวของระบบทุนโดยการลงทุนในเมกะโปรเจ็คเอาไว้ชั่วคราว ไม่ให้มีการแสวงหาประโยชน์ซึ่งจะนำไปสู่การคอร์รัปชั่น เพิ่มอัตราส่วนของเศรษฐกิจพอเพียง และปราบปรามนักการเมืองทุจริตอย่างจริงจัง โดยตนเห็นว่าน่าจะมีการยึดทรัพย์และประหารชีวิตนักการเมืองทุจริตสัก 4-5 คน เพื่อเป็นตัวอย่างแก่สังคม ศ.ดร.สมศักดิ์ ชูโต ศ.ดร.สมศักดิ์ ชูโต ประธานมูลนิธิประชาการ กล่าวว่า มนุษย์อยู่ได้ถ้าไม่มีการเมือง การเมืองขณะนี้สร้างความเจ็บปวดมากขึ้นเรื่อยๆ จากการพัฒนาประชาธิปไตยแบบเสรีนิยมที่หลายประเทศเลียนแบบจากประเทศตะวันตก สิ่งที่น่าเป็นห่วง ก็คือ การปกครองโดยคนกลุ่มเดียว ไม่คำนึงถึงคนส่วนใหญ่ของประเทศ ส่วนทางออกในการแก้ไขปัญหา มองว่าไม่สามารถแก้ได้โดยแนวทางสมานฉันท์ แต่ต้องแยกการเผชิญหน้าระหว่าง 2 กลุ่ม และจับคนกลุ่มใหญ่ของสังคมให้มาสนทนาปรึกษาหารือกันให้มาก เพื่อปลดปล่อยความเครียด ซึ่งอาจจะทำให้เกิดการตกลงกันได้ อย่างไรก็ตาม ต้องรักษาวัฒนธรรมไทยไว้ คือแม้ไม่เห็นด้วยแต่ต้องไม่โกรธกัน ดร.วิชัย ตันศิริ ดร.วิชัย ตันศิริ ที่ปรึกษาอธิการบดี มหาวิทยาลัยรังสิต กล่าวว่า การปกครองของไทยจะต้องมีธรรมาภิบาล แต่เมื่อไม่มีก็ทำให้เกิดความขัดแย้งที่ฝังตัวอยู่ในวิกฤตการณ์ การเคลื่อนไหวของกลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตยเกิดขึ้นเพราะการแก้ไขปัญหาในสภาไม่มีประสิทธิภาพ ทางแก้ต้องกำจัดเหตุที่นำมาสู่ความขัดแย้ง รัฐบาลจะทำให้สถานการณ์สงบได้ ต้องไม่แก้รัฐธรรมนูญ ต้องนำคนผิดมาลงโทษตามกฎหมาย ต้องห้ามปรามไม่ให้มีการดูหมิ่นสถาบัน ซึ่งหากรัฐบาลสามารถทำได้เชื่อว่าจะสามารถลดความรุนแรง ความขัดแย้ง และหลีกเลี่ยงการรัฐประหารลงได้ พล.ต.อ.วสิษฐ เดชกุญชร พล.ต.อ.วสิษฐ เดชกุญชร รองประธานคณะกรรมการที่ปรึกษา บมจ. มติชน กล่าวว่า สิ่งที่เกิดขึ้นที่ทำเนียบรัฐบาลและสนามหลวง แกนนำทั้งสองฝ่ายไม่ใช่คนระดับรากหญ้า แต่เป็นคนระดับกลางผู้มีการศึกษา แต่ทำไมเวลาขึ้นเวทีดูเหมือนควบคุมตัวเองไม่ได้ อยากฝากให้สังคมพัฒนาคำว่า "ช่างหัวมัน" ให้มากขึ้น พี่น้องหลายคนกลุ้มใจเพราะไม่รู้จะเกิดอะไรขึ้น ต้องตั้งสติ ทำอะไรที่เป็นประโยชน์ ขณะนี้เรากำลังถูกบังคับให้มองแคบเหมือนม้าลากรถ ถูกบังคับให้มองแต่ข้างหน้า ถ้าสถานการณ์ลุกลามจนน่าวิตกสิ่งที่ควรทำเป็นอย่างแรก คือต้องเปิดตาเปิดใจให้กว้าง มองทุกอย่างด้วยสติ อย่าให้ใครมาชักชวนให้ทำผิดตาม ถ้าทำได้แบบนี้เชื่อได้ว่าต้องสามารถหาข้อยุติที่เป็นประโยชน์ให้กับการเมืองไทยได้ และเห็นด้วยกับ ศ.ดร.ชัยอนันต์ ที่ว่า นักการเมืองที่ทุจริตควรถูกประหารชีวิต ท้ายที่สุดขอให้ทุกคนจดจำปฐมบรมราชโองการของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ที่ว่า “เราจะครองแผ่นดินโดยธรรม เพื่อประโยชน์สุขแห่งมหาชนชาวสยาม” วิกฤตที่เกิดขึ้นทุกวันนี้เป็นเพราะรัฐบาลปกครองเพื่อประโยชน์สุขของพรรคพวก มิได้ปฏิบัติตามพระบรมราโชวาท บรรยากาศในห้องสัมมนา การสัมมนาในครั้งนี้เป็นเวทีสาธารณะเพื่อหาทางออกในสถานการณ์วิกฤตของประเทศ และเปิดโอกาสให้ประชาชนทุกภาคส่วนได้มีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็นต่อสถานการณ์ของประเทศ