มองไปข้างหน้า ปัญหาการเมืองไทยขณะนี้ คนไทยทุกคนจำเป็นต้องใช้เวลาร่วมกันเผชิญหน้าในการแก้ไขปัญหา เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันทางการเมืองและสังคมให้ได้อย่างมีสติ แม้ว่าเวลานี้เรามีหลายฝ่ายที่แตกแยกทางความคิด และเห็นไม่ตรงกันอยู่หลายเรื่อง ซึ่งแน่นอนว่ามีมากกว่า 2 ฝ่ายแล้ว ในท่ามกลางวิกฤต ความคิดและมุมมองที่เกิดจำเป็นต้องมีวิจารณญาณที่สูง เพื่อมองให้เห็นเหตุของปัญหาหรือวิกฤตอย่างมีสติโดยปราศจากอคติ เพื่อที่จะออกจากปัญหานั้นให้ได้ ในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา เราเคยเข้าใจและหลงดีใจว่ารัฐธรรมนูญฉบับปี 2540 เป็นเครื่องมือกำกับการเมืองการปกครองของประเทศ แต่เอาเข้าจริง รัฐธรรมนูญกลับตกเป็นเครื่องมือที่ถูกกำหนดโดยฝ่ายการเมืองมาตลอด รัฐธรรมนูญจึงเป็นเพียงเครื่องมือที่มีความสมบูรณ์ในเนื้อหา แต่ไม่อาจสร้างประโยชน์และความสามารถให้กับประชาชนอย่างแท้จริง เพื่อยกระดับความคิดและความสามารถทางการเมืองของคนในสังคม จำเป็นที่ทุกฝ่ายจะต้องยอมรับความผิดพลาดที่เกิดขึ้น ใครคือผู้ก่อมลภาวะทางการเมือง ผู้นั้นต้องจ่ายความรับผิดชอบอย่างเต็มๆ องค์ประกอบของสารที่ก่อมลพิษล้วนเกิดจากการเมือง นักการเมือง สภาผู้แทนราษฎร และพรรคการเมือง ปรากฏการณ์ที่เห็นชัดๆ การซื้อเสียง การควบรวมพรรคการเมืองเพื่อกินรวบทางการเมือง และการผูกขาดการใช้อำนาจเพื่อประโยชน์สูงสุดทางธุรกิจ การแทรกแซงองค์กรอิสระ การแทรกแซงวุฒิสภา การหลีกเลี่ยงการตรวจสอบในระบบรัฐสภา การเป็นนักการเมืองทุศีล เพิ่มอำนาจครอบงำการบริหาร และการเลือกปฏิบัติต่อประชาชน ที่หากใครเลือกตนหรือพรรคตนก็จะดูแลและจัดงบประมาณให้ก่อน ใครไม่เลือกก็รอนานหน่อย ทำให้เห็นว่าการเป็นผู้นำ ไม่ใช่ผู้นำของประเทศ เป็นการสร้างความแตกแยกในหมู่ประชาชน และสร้างความอ่อนแอให้กับระบบพรรคการเมือง และสังคมโดยรวม มลภาวะทางการเมืองดังกล่าว ทำให้ระบอบประชาธิปไตยเกิดความถดถอย ก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่ไม่พึงประสงค์ตามมาอย่างที่คาดไม่ถึง เช่น การรัฐประหาร ซึ่งคนส่วนใหญ่ของประเทศก็ไม่ได้ยินดีและสากลก็ไม่ต้อนรับ เราจะฝ่ามลพิษที่ห่อหุ้มสังคมไปได้อย่างไร หากผู้มีอำนาจทางการปกครองและเป็นผู้ใช้อำนาจในการกำหนดกติกาของสังคมเป็นผู้ก่อมลพิษเสียเอง หากเมื่อเราชวนกันมองไปข้างหน้า เราคงต้องการสังคมสุขภาวะที่ไร้มลพิษ และมองเห็นการเปลี่ยนแปลงที่จะนำไปสู่สิ่งที่ดีกว่า ต้องการนักการเมืองที่ไม่ใช่มือถือสาก ปากถือศีล ต้องการพลเมืองที่รับผิดชอบต่อประเทศ ปัญหามีอยู่ว่า เราจะออกแบบการเมืองใหม่ พรรคการเมือง และนักการเมืองรุ่นใหม่อย่างไร ไม่ให้เป็นผู้ก่อมลพิษทางการเมืองให้กับประเทศ ถึงเวลาที่สังคมต้องช่วยกันคิดในประเด็นเหล่านี้ได้มากขึ้น คนไทยทุกคนจึงควรมีสติ มองไปข้างหน้าให้ข้ามพ้นจากตัวเองและพวกตน แล้วต้องมองให้เห็นโอกาสของประเทศที่ต้องการการเปลี่ยนแปลงขนานใหญ่ ให้มลพิษทั้งหลายมลายไปจากประเทศ ทิพย์พาพร ตันติสุนทร ผู้อำนวยการร่วม สถาบันนโยบายศึกษา