หน้าที่พลเมืองหายไปไหน ในช่วงหลายปีมานี้ มีเสียงบ่นกึ่งวิพากษ์จากทุกนักคิดว่า สังคมไทยอยู่ยากมากขึ้นทุกที มีคำบ่นปนคำถามอยู่เสมอๆ ว่า ทำไมแต่ละคนจึงไม่ทำหน้าที่ของตน เมื่อมนุษย์เป็นสัตว์สังคม ทุกๆ คนจึงเป็นสมาชิกของสังคม ต้องทำหน้าที่ตามบทบาททางสังคม ทุกวันนี้มีข่าวที่ปรากฏทั้งในสื่อสิ่งพิมพ์ โทรทัศน์ และวิทยุ สะท้อนสภาพทางสังคมอย่างที่ไม่เคยปรากฏมาก่อน อาทิ ขโมยตะแกรงปิดร่องระบายน้ำข้างถนน ขโมยนอตตามเสาไฟฟ้าแรงสูง แอบตัดสายไฟฟ้าไปขาย ทุบตู้โทรศัพท์เพื่อขโมยเหรียญ ขูดลอกทองที่องค์พระประธานตามวัด ฯลฯ ซึ่งล้วนเป็นสาธารณสมบัติทั้งสิ้น ซึ่งแต่เดิมนั้น อะไรที่เป็นของส่วนรวมจะไม่มีใครกล้าแม้แต่คิดที่จะขโมย เพราะจะกระทบต่อความสะดวกสบายของส่วนรวม คนสมัยก่อนจึงปกป้องประโยชน์ส่วนรวมก่อนเสมอ นี่คือหน้าที่พลเมืองล่ะ เมื่อไรที่เรารู้สึกว่าเดินถนนแล้วไม่ปลอดภัยเพราะอาชญากรรม สังคมไม่ปลอดภัยเพราะผู้นำทางการเมืองคอร์รัปชั่น นักการเมืองทุจริตซื้อเสียงแล้วได้รับเลือกตั้งกลับมาอีก นักธุรกิจเอาเปรียบสังคม นักเรียนทุจริตการสอบ สิทธิขั้นพื้นฐานถูกละเมิดโดยสาธารณชนเพิกเฉยเย็นชา นี่คือความล้มเหลวในการให้การศึกษาบทบาทหน้าที่ของพลเมืองตั้งแต่เด็กและเยาวชน ประเทศไทยติดอันดับคอร์รัปชั่นมากที่สุดในย่านประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เป็นรองก็แต่ประเทศฟิลิปปินส์ และยังได้อันดับที่ 84 จากการสำรวจ 179 ประเทศทั่วโลก ทั้งนี้ อันเนื่องเพราะสมาชิกในสังคมไม่ทำหน้าที่ของตนให้ถูกต้องภายใต้กฎระเบียบและกฎหมาย กล่าวคือ นักการเมืองไม่ซื้อเสียง การยุบพรรคก็จะไม่เกิด ข้าราชการต้องปฏิบัติและบังคับใช้กฎหมายอย่างเที่ยงธรรม ผู้ประกอบการธุรกิจเคารพกฎหมาย โรงงานก็ไม่ถูกสั่งปิด นักเรียนไม่ทุจริตการสอบก็ไม่ถูกไล่ออก และประชาชนต้องไม่ทำลายสมบัติสาธารณะ ภาพเด็กนักเรียนไทยลอกการบ้านและทุจริตการสอบ ทรัพย์สมบัติสาธารณะถูกทำลาย ข้าราชการละเลยการปฏิบัติหน้าที่ นักการเมืองทุจริตการเลือกตั้ง ผู้บริหารประเทศคอร์รัปชั่น ทุกคนขาดสำนึกความรับผิดชอบต่อหน้าที่ จากเด็กนักเรียน สู่รัฐมนตรี ทุกคนละเลยหน้าที่และบทบาทของตน ส่งผลกระทบต่อสังคมขนานใหญ่ ดังที่เห็นและเป็นอยู่ทุกวันนี้ สุขภาวะทางสังคม สะท้อนได้จากสมาชิกของสังคมว่าได้ทำหน้าที่ของพลเมืองหรือยัง สถาบันทางสังคม สถาบันทางการศึกษา ต้องเร่งทบทวนให้มีการสอนหน้าที่พลเมืองตั้งแต่เด็กและเยาวชน ต่อเมื่อเติบใหญ่ไปภายภาคหน้า เขาเหล่านี้จะได้เป็นพลเมืองที่รู้หน้าที่ได้ถูกต้อง สังคมไทยจะอยู่ง่ายและน่าอยู่กว่านี้ ทิพย์พาพร ตันติสุนทร สถาบันนโยบายศึกษา