สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

เรื่อง สิทธิมนุษยชน : ประชาสามัญชนกับความรู้และเข้าใจเกี่ยวกับรัฐธรมนูญและสิทธิมนุษยชน

ปุจฉาที่ 1 : ในปัจจุบันประชาชนมีการรับรู้หรือความเข้าใจต่อรัฐธรรมนูญและสิทธิมนุษยชน มากน้อยเพียงใด?

วิสัชนาที่ 1: ผมได้รับโอกาสจากขบวนผู้หญิงกับการปฏิรูปการเมืองหรือเครือข่ายผู้หญิงกับรัฐธรรมนูญเดิม ให้เป็นวิทยากรบรรยายเรื่องสิทธิเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญ จึงมีโอกาสได้พบกับประชาสามัญชน ในภูมิภาคต่างๆ มากกว่า 50 จังหวัด แต่สิ่งที่ผมได้พบทำให้ต้องทบทวนอย่างมาก ในการทำงานด้านการส่งเสริมสิทธิมนุษยชนในสังคมไทย ต้องยอมรับความเป็นจริงว่ามีประชาชนจำนวนมากที่ยังไม่รู้และไม่เข้าใจเกี่ยวกับสิทธิมนุษยชน ในจำนวนเวทีต่างๆ ทั้งระดับตำบล อำเภอ และจังหวัด มีประชาชนที่เข้าร่วมการอบรมมากกว่า 80 เปอร์เซ็นต์ที่ไม่เคยอ่านรัฐธรรมนูญฉบับปี 2540 จึงไม่แปลกที่ความฝันที่ว่าเราต้องการให้ประชาชนชาวไทยมีวิถีสิทธิมนุษยชนและมีหลักสิทธิมนุษยชนเป็นแนวทางดำเนินชีวิตยังห่างไกลจากความเป็นจริงมากนัก

ทัศนะและมุมมองของประชาชน ยังห่างไกลจากหลักสิทธิมนุษยชนอยู่มาก ผู้คนยังมีความเห็นว่า ทำไมเราต้องให้เด็กพม่าที่หลบหนีเข้าเมืองเรียนหนังสือ ทำไมเราต้องดูแลรักษาคนต่างด้าวเฉกเช่นเดียวกับคนไทย ทำไมต้องยกเลิกประหารชีวิต คนที่ข่มขืนแล้วฆ่าผู้อื่น ควรประหารชีวิตกลางท้องสนามหลวง และความเห็นอีกมากมายที่ขัดหรือแย้งกับหลักสิทธิมนุษยชน สิ่งที่เกิดขึ้นนี้ผมมิได้มองว่าชาวบ้านคิดผิดหรือล้าหลัง แต่ผมตั้งคำถามกับตนเองที่มักอ้างว่าเป็นนักสิทธิมนุษยชน ถามคำถามถึงคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ องค์กรที่ผมรักและหวงแหน (แม้ว่าต่อไปกระบวนการสรรหาไม่ได้ยึดโยงกับประชาชนอย่างแท้จริง) สิ่งที่องค์กรพัฒนาเอกชนด้านสิทธิมนุษยชนอย่างผมพึงกระทำคือฟื้นองค์กรพัฒนาเอกชนด้านสิทธิมนุษยชนให้เข้มแข็งอีกครั้ง และอย่าฝากความหวังไว้กับองค์กรใดๆ อีกนอกจากประชาชน สิ่งที่สำคัญยิ่งที่ทำให้สิทธิมนุษยชนยังมิได้เป็นหลักยึดปฏิบัติในสังคมของเราเพราะผู้มีอำนาจในทุกวงการ รวมทั้งสื่อมวลชนยังไม่เห็นความสำคัญและไม่ตระหนักถึงหลักสิทธิมนุษยชนแต่อย่างใด

ปุจฉาที่ 2 : จะทำอย่างไรให้ประชาชนสนใจเรียนรู้สิทธิมนุษยชนและรัฐธรรมนูญมากขึ้น?

วิสัชนาที่ 2 : เราต้องเริ่มที่รัฐธรรมนูญฉบับนี้ครับ ที่จะลงประชามติกันในวันที่ 19 สิงหาคม 2550ประชาชนจะเห็นชอบหรือไม่เห็นชอบต้องรู้ ต้องเผยแพร่เนื้อหาในรัฐธรรมนูญอย่างเต็มที่ ผู้มีอำนาจต้องไม่กลัวว่าจะไม่ผ่าน ไปบังคับกะเกณฑ์คนให้มาลงประชามติ ฝ่ายที่ไม่เห็นชอบก็ต้องโต้แย้งที่เนื้อหา ต้องไม่ไปใช้วิธีการต่างๆ ที่ไม่ถูกต้อง นั่นหมายความว่าทั้งสองฝ่ายอย่าดูถูกประชาชน เมื่อเราให้ข้อมูลและความรู้อย่างถูกต้องแท้จริง ประชาสามัญชนเขาตัดสินใจเองได้...... เมื่อประชาชนได้รับรู้มากๆ การศึกษาเกี่ยวกับสิทธิมนุษยชนอย่างแพร่หลายก็ไม่มีใครทัดทานวิถีสิทธิมนุษยชนได้ แม้แต่ตุลาการภิวัฒน์ ผมเชื่ออย่างนี้จริงๆ ครับ

นายพิทักษ์ เกิดหอม
อนุกรรมการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน 4
ในคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ