รัฐธรรมนูญกับการทำประชามติ ล่วงเข้าเดือนที่ห้าของการร่างรัฐธรรมนูญ ยังคงมีประเด็นโต้เถียงกันอยู่หลายเรื่อง ถือว่าเป็นบรรยากาศของประเทศที่อยู่ระหว่างการพิจารณาร่างรัฐธรรมนูญที่คณะกรรมาธิการยกร่าง 35 คน ทำเสร็จเรียบร้อยแล้ว และรอส่งต่อให้องค์กรที่เกี่ยวข้องพิจารณาอีกหลายขั้นตอน จนท้ายสุดก็ต้องมีการลงประชามติว่าจะรับหรือไม่รับร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้ จนถึงขณะนี้ก็ยังมีข้อถกเถียงที่ยังไม่ชัดเจนอยู่หลายประเด็น ไม่ว่าจะเป็นที่มาของ ส.ว. การเลือกผู้แทนเขตได้ 3 คน การให้ ส.ส. และ ส.ว. มีบำเหน็จบำนาญ เป็นต้น ในบรรยากาศเช่นนี้ จึงอยากให้ทุกฝ่ายที่มีหน้าที่เกี่ยวข้อง ทั้งรัฐบาล สมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ กรรมาธิการยกร่าง ได้ยอมรับความจริงไว้ด้วยว่า ระดับความรับรู้และความเข้าใจเนื้อหาในรัฐธรรมนูญของประชาชนนั้นมีต่างกัน บทบาทของผู้เกี่ยวข้องโดยตรงจึงต้องคิดว่าจะทำอย่างไรให้ประชาชนได้รู้และเข้าใจในเนื้อหาของรัฐธรรมนูญเป็นสำคัญ ในการทำความเข้าใจในเนื้อหารัฐธรรมนูญ ต้องมีบรรยากาศของความคาดหวัง ที่หวังดีร่วมกันทั้งฟากประชาชนและองค์กรที่รับผิดชอบ เปิดเวทีวงเสวนา พูดคุย ถกเถียง รับฟังจากทุกฝ่าย ถือเป็นการคืนความรับผิดชอบ คืนอำนาจให้ทุกๆ คนในสังคมได้ออกมาทำกิจกรรมการเมืองร่วมกันอย่างไม่อาจปฏิเสธได้ ทุกฝ่าย ทุกคน เป็นเจ้าภาพในเรื่องรัฐธรรมนูญได้ การเมืองเป็นเรื่องของทุกคน ไม่ว่าองค์กรรัฐหรือเอกชน สถาบันการศึกษา กองทัพ หรือแม้แต่ในหมู่บ้าน ก็จัดเวทีเรื่องรัฐธรรมนูญได้ ช่วยกันอ่านรัฐธรรมนูญกันบ้าง แล้วอย่าลืมเปรียบเทียบกับฉบับปี 2540 ด้วย จะได้เข้าถึงเนื้อหาที่ต้องแก้ไขและความแตกต่างของทั้งฉบับใหม่และฉบับเก่า รัฐธรรมนูญไทยมีมา 17 ฉบับแล้ว ก็ยังแก้ไขกันอยู่เรื่อยมา ขึ้นอยู่กับการรับรู้ทางการเมืองของประชาชน รัฐธรรมนูญควรได้รับการซ่อมแซมได้เสมอหากประชาชนเข้าใจและต้องการ การลงประชามติจึงเป็นเพียงกระบวนการขั้นสุดท้ายที่เราควรคาดหวังได้จากการยกระดับความรู้และความเข้าใจในรัฐธรรมนูญของประชาชนอย่างทุ่มเท วันนี้คุณอ่านรัฐธรรมนูญหรือยัง? ทิพย์พาพร ตันติสุนทร สถาบันนโยบายศึกษา