สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

เยาวชนพลเมือง

ล้อเกวียนแห่งการขับเคลื่อนทางเศรษฐกิจ การเมือง การปกครอง สังคม วัฒนธรรม เทคโนโลยีสารสนเทศ ศาสนา จริยธรรม ที่เกิดกระแสการเปลี่ยนแปลงไปในทิศทางที่สามารถเห็นและสัมผัสรับผลกระทบต่างๆ ได้อย่างชัดเจน แต่หากมองในด้านมืดและด้านสว่างของการขับเคลื่อนล้อเคลื่อนต่าง ๆ ซึ่งสถานการณ์ที่เกิดขึ้นล้วนแล้วจะบอกถึงวิกฤตที่ทุกคนจะต้องหันมาและร่วมมือประสานกันแก้ไข ทั้งเหตุการณ์ก่อการร้ายที่เกิดขึ้นทั่วโลกจนเหมือนจะเป็นที่หวาดผวากันไปทั่วโลก หรือแม้แต่มหันตภัยทางธรรมชาติที่คร่าชีวิตประชากรโลกไปจำนวนมาก ถือเป็นกระจกเงาให้เกิดการกระตือรือร้นที่จะแก้ไข เพราะสิ่งที่เกิดขึ้นนั้น อาจมองแค่ผลกระทบจุดเล็กหากแต่มันเป็นเหมือนมะเร็งเนื้อร้ายที่เมื่อเป็นแล้วก็จะแพร่กระจายทั่วร่างกายทำลายทุกเซลล์

การเริ่มต้นการแก้ไขปัญหาอาจเริ่มจากเยาวชนเพื่อร่วมกันปลูกฝังจิตสำนึกเยาวชนที่กลุ่มคนที่มีอายุอยู่ในวัยกระโปรงบานและกางเกงขาสั้นทั้งหลาย เพราะจะเห็นได้ว่าการศึกษาปัจจุบันมีช่องโหว่ที่ถ่ายทอดความรู้ให้เยาวชนให้เป็นนกแก้วนกขุนทอง ซึ่งควรมีการถ่ายทอดกระบวนการเรียนรู้เพื่อถ่ายทอดความรู้ความเข้าใจจากกลุ่มผู้รู้ไปสู่เยาวชนและให้บังเกิดความรู้สอดคล้องกันอันเป็นการสร้างความรู้ จิตสำนึก ค่านิยม และพฤติกรรมที่ดีจนกลายเป็นส่วนหนึ่งในวิถีชีวิตของเยาวชนคนไทย ซึ่งถือได้ว่าเป็นหน้าที่ของหน่วยงานทางการศึกษาจะต้องร่วมกับสถาบันครอบครัว และองค์กรต่าง ๆ ที่ร่วมกันถ่ายทอดองค์ความรู้และประสบการณ์เหล่านี้ และเนื่องจากประเทศไทยมีการปกครองในรูปแบบประชาธิปไตย หากแต่คนไทยมีเพียงส่วนน้อยที่จะรู้และเข้าใจอย่างแท้จริงในเรื่องนี้ ซึ่งหากมองเป็นสหวิทยาการถือเป็นสิ่งสำคัญในการที่จะปูทางเพื่อการพัฒนาทางด้านต่าง ๆ ทั้งเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม เทคโนโลยีฯ

เป็นโอกาสดีของผู้เขียนที่ได้มาร่วมงานในโครงการต่างๆ ของสถาบันนโยบายศึกษาซึ่งได้รับการสนับสนุนโดยมูลนิธิคอนราด อาเดนาวร์ของประเทศเยอรมันนี ซึ่งก็เป็นประเทศหนึ่งที่สนับสนุนประชาธิปไตย และอีกประการหนึ่งคือรัฐธรรมนูญที่ประเทศไทยใช้อยู่ปัจจุบันนั้นก็ถอดแบบมาจากรัฐธรรมนูญประเทศเยอรมัน โดยทางมูลนิธิคอนราด อาเดนาวร์ ก็ได้สนับสนุนโครงการเยาวชนพลเมืองที่ต้องการปลูกฝังความเป็นประชาธิปไตยแก่เยาวชนที่เข้าร่วมโครงการ หลายคนยังสงสัยว่าประชาชนกับพลเมืองนั้นแตกต่างกันอย่างไร สำหรับประชาชน (People) คือคนที่ไม่ใช่ผู้ปกครองคน ส่วนพลเมือง (Citizen) คือราษฎรที่เข้ามามีส่วนร่วมในการปกครอง การปฏิบัติตัวเป็นประโยชน์ต่อสังคม เช่น ช่วยตรวจสอบการใช้อำนาจของผู้ปกครอง การออกเสียงประชามติ การทำประชาพิจารณ์ ฯลฯ โครงการเยาวชนพลเมืองจึงต้องการปลูกฝังจิตสำนึก สร้างแนวคิดให้เกิดความเป็นประชาธิปไตยให้เกิดในตัวเยาวชน

ซึ่งผู้เขียนมองเห็นด้านสว่างของโครงการเยาวชนพลเมืองว่า ถือเป็นพลุทางความคิดของผู้ที่ริเริ่มจัดโครงการขึ้นเพราะเป็นการเชื่อมโยงเยาวชนที่เปรียบเสมือนต้นกล้าของประเทศชาติที่ต้องการปุ๋ยอินทรีย์ที่มีคุณภาพมิใช่สารเคมีที่จะส่งผลร้ายภายหลังทั้งตนเองและสังคม ดังนั้นจึงเป็นสิ่งจำเป็นที่จะต้องร่วมมือกันบ่มเพาะเยาวชนเหล่านี้ให้เป็นผลิตผลที่ทุกสังคมต้องการ สำหรับโครงการเยาวชนพลเมืองนั้นมีการจัดติดต่อกันอย่างต่อเนื่อง โดยการคัดเลือกเยาวชนจากทุกภูมิภาคเขียนเรียงความตามหัวข้อที่มีให้เพื่อตกผลึกทางความคิดออกมาร้อยเรียงถ้อยคำ อักขระ อักษรออกมาจนผ่านการคัดเลือกมาร่วมโครงการ ซึ่งถือเป็นการรวบรวมเยาวชนที่หลากหลายมาร่วมทำกิจกรรมที่ส่งเสริมทักษะ ความรู้ ทั้งการเชิญวิทยากรที่มีความสามารถ เป็นที่รู้จักทางสังคมมาถ่ายทอดความรู้ให้ฟังและกิจกรรมที่ให้ความบันเทิงและความรู้ควบคู่กันไป ให้มีการแตกยอดแห่งความคิดเกิดขึ้นในตัวเยาวชนทุกคน หรือการสอนที่ให้เยาวชนรู้จัการใช้ความคิดแบบ Mind Mapping ซึ่งเป็นกระบวนการเรียนรู้แบบเซลล์สมองและทำให้เกิดความคิดที่ไม่จำกัดเป็นการฝึกทักษะด้านต่าง ๆ เพราะสามารถเรียงร้อยความคิดเป็นตัวอักษร ภาพที่เกิดจากจินตนาการ ทำให้สมองเกิดการทำงานในทุกด้านถือว่าเป็นประโยชน์อย่างมาก ในด้านสว่างย่อมมีด้านมืดมาบดบังบ้าง ผู้เขียนมองว่าโครงการที่เกิดขึ้นยังเป็นการทำเพื่อเด็กที่มีการศึกษา หากแต่เด็กที่ไม่ได้รับโอกาสทางการศึกษา ไม่ว่าจะเป็นเด็กขายพวงมาลัยข้างถนน เด็กขอทาน ซึ่งไม่มีโอกาสที่จะเขียนหนังสือเพื่อจะรู้กระบวนขั้นตอนของการเขียนเรียงความมาส่งสถาบันฯ เพื่อให้ได้รับการคัดเลือกมาร่วมในโครงการที่จะปลูกฝังจิตสำนึกดีให้เด็กเหล่านั้นเป็นพลเมืองที่ดีในวันข้างหน้า ซึ่งก็เป็นสิ่งหนึ่งที่ผู้เขียนผุดคิดขึ้นมาในแง่แห่งเงาความมืดด้านหนึ่ง

สำหรับโครงการเยาวชนพลเมืองคงเหมือนกับสายฝนที่ตกลงมาเพื่อช่วยให้ต้นกล้ารับความชุ่มชื่นรอการเจริญเติบโตอย่างสมบูรณ์ เป็นร่มเงาและช่วยกันทำลายก๊าซเสียบนชั้นบรรยากาศเพื่ออากาศที่สดใส ปลอดมลพิษในประเทศไทย ซึ่งผู้เขียนมีความภูมิใจที่ได้มีส่วนหนึ่งที่เป็นปุ๋ยช่วยให้ต้นกล้าได้เจริญเติบโตเป็นประโยชน์แก่สังคมต่อไป

นางสาวธนสร กิรัมย์
มหาวิทยาลัยศิลปากร วิทยาเขตสารสนเทศเพชรบุรี