ตุลาคม 2549 : คณะรัฐมนตรี สุรยุทธ์ 1 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งคณะรัฐมนตรี 26 นายภายใต้การนำของนายกรัฐมนตรี พล.อ.สุรยุทธ์ จุลานนท์ และโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งสภานิติบัญญัติแห่งชาติ จำนวน 242 คน ร่าง พ.ร.บ.ควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เสนอให้ผู้ซื้อต้องมีอายุ 20 ปีขึ้นไป และเสนอให้ขึ้นภาษีเครื่องดื่มแอลกอฮอล์จากร้อยละ 2 เป็น 4 ในขณะที่สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา ห้ามการโฆษณาเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ ฟื้น ศอ.บต. ใหม่เพื่อแก้ไขปัญหาความไม่สงบในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ อดีตนายกฯ ทักษิณ ลาออกจากการเป็นหัวหน้าพรรคไทยรักไทย ในขณะที่บรรดาแกนนำก็ทยอยลาออกจากการเป็นสมาชิกพรรคเช่นกัน คตส. พบ 8 โครงการรัฐบาลทักษิณมีมูลพอให้ตรวจสอบทุจริต ในขณะที่ศาลปกครองรับพิจารณาคำฟ้องอาจารย์คณะนิติศาสตร์กรณีการยกเลิกสัมปทาน 3 บริษัทในเครือชินคอร์ป นายกรัฐมนตรี เชิญ 43 หัวหน้าพรรคการเมืองหารือเรื่องการร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ รัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราว รัฐธรรมนูญชั่วคราว พ.ศ. 2549 มีทั้งหมด 39 มาตราให้สิทธิเสรีภาพและความเสมอภาคกับประชาชนเต็มที่ ในมาตรา 3 เป็นเรื่องของสิทธิของคนไทย และมาตรา 5 กำหนดให้มีสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ประกอบด้วยสมาชิกจำนวนไม่เกิน 250 คน ซึ่งพระมหากษัตริย์ทรงเป็นผู้แต่งตั้งจากผู้มีสัญชาติไทย มีอายุไม่ต่ำกว่า 35 ปี ทำหน้าที่สภาผู้แทนราษฎร วุฒิสภา และรัฐสภา มาตรา 11 กำหนดว่า สมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติมีสิทธิตั้งกระทู้ถามรัฐมนตรีในเรื่องใดที่เกี่ยวกับหน้าที่การงานได้ แต่รัฐมนตรีมีสิทธิที่จะไม่ตอบเมื่อเห็นว่าเรื่องนั้นยังไม่ควรเปิดเผย ในกรณีมีปัญหาสำคัญเกี่ยวกับการบริหารราชการแผ่นดิน สมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติจำนวนไม่น้อยกว่า 100 คนจะเข้าชื่อเสนอญัตติขอเปิดอภิปรายเพื่อซักถามข้อเท็จจริงจากคณะรัฐมนตรีก็ได้ แต่จะลงมติไว้วางใจหรือไม่ไว้วางใจไม่ได้ มาตรา 14 เป็นเรื่องของการแต่งตั้งนายกรัฐมนตรีและคณะรัฐมนตรีจำนวนไม่เกิน 35 คน มีหน้าที่บริหารราชการแผ่นดิน พระมหากษัตริย์ทรงไว้ซึ่งพระราชอำนาจในการให้นายกรัฐมนตรีพ้นจากตำแหน่งได้ตามที่ประธานคณะมนตรีความมั่นคงแห่งชาติถวายคำแนะนำ มาตรา 19 ให้มีสภาร่างรัฐธรรมนูญเพื่อจัดร่างรัฐธรรมนูญ ประกอบด้วยสมาชิกซึ่งทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ มีจำนวน 100 คน สมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญต้องไม่เป็นหรือเคยเป็นสมาชิกพรรคการเมือง หรือดำรงตำแหน่งใดในพรรคการเมืองภายในเวลา 2 ปีก่อนวันได้รับการคัดเลือก และต้องไม่ดำรงตำแหน่งสภานิติบัญญัติแห่งชาติในเวลาเดียวกัน มาตรา 20 ให้มีสมัชชาแห่งชาติประกอบด้วยสมาชิกที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งจากผู้มีสัญชาติไทยโดยกำเนิด มีอายุไม่ต่ำกว่า 18 ปี มีจำนวนไม่เกิน 2,000 คน มีหน้าที่เลือกสมาชิกด้วยกันเองเพื่อทำหน้าที่จัดทำบัญชีรายชื่อผู้สมควรได้รับการโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญมาจำนวน 200 คน ให้เสร็จภายใน 7 วัน นับตั้งแต่วันเปิดประชุมสมัชชาแห่งชาติครั้งแรก มาตรา 23 ให้คณะมนตรีความมั่นคงแห่งชาติคัดเลือกบุคคลตามบัญชีรายชื่อดังกล่าวให้เหลือ 100 คน เพื่อโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ มาตรา 25 ให้สภาร่างรัฐธรรมนูญแต่งตั้งคณะกรรมาธิการยกร่างรัฐธรรมนูญประกอบด้วยผู้ทรงคุณวุฒิซึ่งเป็นหรือมิได้เป็นสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญที่ได้รับการคัดเลือกของสภาจำนวน 25 คน และผู้ทรงคุณวุฒิซึ่งเป็นหรือมิได้เป็นสมาชิกของสภาร่างรัฐธรรมนูญจำนวน 10 คน ตามคำแนะนำของประธานคณะมนตรีความมั่นคงแห่งชาติ มาตรา 26 เมื่อยกร่างรัฐธรรมนูญเสร็จแล้วให้จัดทำคำชี้แจงว่ารัฐธรรมนูญฉบับใหม่มีความแตกต่างจากรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2540 ในเรื่องใด พร้อมเหตุผลในการแก้ไข ส่งไปยังสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ องค์กรและบุคคลที่กำหนด เพื่อพิจารณาและเสนอความคิดเห็น และให้มีการเผยแพร่ร่างรัฐธรรมนูญและเอกสารนี้ให้ประชาชนทั่วไปทราบ ตลอดจนส่งเสริมและจัดให้มีการรับฟังความคิดเห็นประชาชนประกอบด้วย มาตรา 27 การแก้ไขร่างรัฐธรรมนูญต้องมีสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญลงชื่อรับรองไม่น้อยกว่า 1 ใน 10 ของจำนวนสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญที่มีอยู่ และต้องยื่นคำขอแปรญัตติพร้อมทั้งเหตุผลก่อนวันนัดประชุม มาตรา 28 สมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญจะแปรญัตติแก้ไขเพิ่มเติมนอกเหนือไปจากที่บัญญัติไว้ในมาตรา 27 มิได้ เว้นแต่คณะกรรมาธิการยกร่างรัฐธรรมนูญจะเห็นชอบด้วย หรือสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญมีจำนวนไม่น้อยกว่า 3 ใน 5 เห็นชอบด้วยกับการแก้ไขเพิ่มเติมนั้น มาตรา 29 ให้พิจารณารัฐธรรมนูญภายใน 180 วันนับแต่วันเปิดประชุมสภาร่างรัฐธรรมนูญครั้งแรก และเมื่อจัดทำร่างรัฐธรรมนูญเสร็จแล้วให้เผยแพร่ให้ประชาชนทราบและจัดให้มีการออกเสียงประชามติว่าจะให้ความเห็นชอบหรือไม่ ต้องจัดทำไม่เร็วกว่า 15 วัน และไม่ช้ากว่า 30 วันนับแต่วันที่เผยแพร่ การออกเสียงประชามติต้องกระทำในวันเดียวกันทั่วราชอาณาจักร มาตรา 30 เมื่อจัดทำร่างรัฐธรรมนูญเสร็จแล้ว ให้คณะกรรมาธิการยกร่างพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญเฉพาะที่จำเป็นเพื่อประโยชน์ในการจัดให้มีการเลือกตั้งให้แล้วเสร็จภายใน 45 วันนับแต่วันที่จัดทำร่างรัฐธรรมนูญแล้วเสร็จ สภานิติบัญญัติแห่งชาติต้องพิจารณาให้แล้วเสร็จภายใน 45 วัน ห้ามมิให้กรรมาธิการยกร่างรัฐธรรมนูญสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร หรือดำรงตำแหน่งสมาชิกวุฒิสภาภายใน 2 ปีนับแต่วันที่พ้นตำแหน่ง มาตรา 31 สภาร่างรัฐธรรมนูญสิ้นสุดเมื่อมีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญและได้จัดทำร่างพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญแล้วเสร็จ หรือเมื่อครบวาระ มาตรา 35 บรรดาการใดที่มีกฎหมายกำหนดให้เป็นอำนาจของศาลรัฐธรรมนูญหรือเมื่อมีปัญหาว่ากฎหมายใดขัดรัฐธรรมนูญหรือไม่ ให้เป็นอำนาจของตุลาการรัฐธรรมนูญซึ่งประกอบด้วยประธานศาลฎีกา ประธานศาลปกครองสูงสุด ผู้พิพากษาในศาลฎีกาที่ได้รับเลือกในที่ประชุมใหญ่จำนวน 5 คน และตุลาการในศาลปกครองที่ได้รับเลือกในที่ประชุมใหญ่จำนวน 2 คน และให้สำนักงานศาลรัฐธรรมนูญทำหน้าที่ธุรการ คณะรัฐมนตรี พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งคณะรัฐมนตรีภายใต้การนำของนายกรัฐมนตรี พล.อ.สุรยุทธ์ จุลานนท์ ดังมีรายนามต่อไปนี้ คือ ม.ร.ว.ปรีดิยาธร เทวกุล รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง นายโฆสิต ปั้นเปี่ยมรัษฎ์ รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม คุณหญิงทิพาวดี เมฆสวรรค์ รัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี นายธีรภัทร์ เสรีรังสรรค์ รัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี นายอารีย์ วงศ์อารยะ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย นายบัญญัติ จันทน์เสนะ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย พล.อ.บุญรอด สมทัศน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม พล.ร.อ.ธีระ ห้าวเจริญ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม นายสรรเสริญ วงศ์ชะอุ่ม รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงคมนาคม นายสุวิทย์ ยอดมณี รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา คุณหญิงไขศรี ศรีอรุณ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม นายไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ นายนิตย์ พิบูลสงคราม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ นายสวนิต คงศิริ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการต่างประเทศ นายชาญชัย ลิขิตจิตถะ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม นายธีระ สูตะบุตร รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ นายรุ่งเรือง อิศรางกูร ณ อยุธยา รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ นายแพทย์มงคล ณ สงขลา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข นายสิทธิชัย โภไคยอุดม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร นายยงยุทธ ยุทธวงศ์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี นายเกริกไกร จีระแพทย์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ นายเกษม สนิทวงศ์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม นายวิจิตร ศรีสอ้าน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ นายปิยสวัสดิ์ อัมระนันทน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงาน นายอภัย จันทนจุลกะ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงาน นายปิยะบุตร ชลวิจารณ์ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม ในวันจันทร์ที่ 9 ตุลาคม คณะรัฐมนตรีได้เข้าเฝ้าเพื่อถวายสัตย์ปฏิญาณก่อนเข้ารับหน้าที่ ณ พระราชวังจิตรลดารโหฐาน ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้มีพระบรมราโชวาทให้คณะรัฐมนตรีปฏิบัติหน้าที่ด้วยความซื่อสัตย์สุจริตอย่างแน่วแน่ตามที่ได้ถวายสัตย์ปฏิญาณเอาไว้เพื่อให้เกิดความสำเร็จซึ่งมิได้หมายถึงความสำเร็จในทางวัตถุแต่อย่างเดียว ทั้งนี้เพราะประเทศไทยกำลังอยู่ในระยะวิกฤตทั้งในด้านสถานการณ์และภัยธรรมชาติ โปรดเกล้าฯ 242 สมาชิกสภา ในวันที่ 12 ตุลาคม พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ตามมาตรา 5 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พ.ศ. 2549 จำนวน 242 คน โดยมีบุคคลสำคัญจากหลากหลายสาขาอาชีพเข้าร่วม แยกเป็น 4 กลุ่ม คือ กลุ่ม 1 ตัวแทนจากภาครัฐ ประกอบด้วย ข้าราชการพลเรือนระดับ 11 จำนวน 17 คน ข้าราชการตุลาการ ข้าราชการอัยการ จำนวน 12 คน ข้าราชการทหาร 35 คน ข้าราชการตำรวจ 7 คน ผู้บริหารและพนักงานรัฐวิสาหกิจ 8 คน กลุ่ม 2 ตัวแทนจากภาคเอกชน ประกอบด้วย ภาคธุรกิจธนาคารและสถาบันการเงิน 6 คน ภาคธุรกิจการค้า อุตสาหกรรม บริการ ขนส่ง ก่อสร้างและอสังหาริมทรัพย์ 19 คน ภาคธุรกิจทั่วไป 11 คน ที่ปรึกษากฎหมาย ทนายความ 7 คน กลุ่ม 3 ตัวแทนจากภาคสังคม ประกอบด้วย พรรคการเมือง 4 คน นักวิชาการด้านปรัชญา ภาษา ศาสนา และศิลปวัฒนธรรม 11 คน สื่อสารมวลชน นักเขียน ศิลปิน 20 คน ข้าราชการบำนาญผู้มีประสบการณ์ด้านต่างๆ 43 คน ด้านการพัฒนาท้องถิ่น การส่งเสริมคุณธรรม องค์กรแรงงาน องค์กรเอกชนสาธารณประโยชน์ 13 คน 4. ตัวแทนจากภาควิชาการ ประกอบด้วย อธิการบดี อาจารย์ นักการศึกษา นักวิจัย นักวิชาการด้านต่างๆ และจากภูมิภาคต่างๆ จำนวน 29 คน อนึ่ง การแต่งตั้งครั้งนี้ยังไม่ครบจำนวน 250 คนตามที่ระบุไว้ในรัฐธรรมนูญ จึงอาจจะมีการพิจารณารายชื่อบุคคลที่เหมาะสมเพิ่มในคราวต่อไปได้ และในการประชุมสภานิติบัญญัตินัดแรกในวันที่ 24 ตุลาคม ที่ประชุมได้ลงคะแนนเลือกให้นายมีชัย ฤชุพันธุ์ ดำรงตำแหน่งประธาน โดยมี พล.อ.จรัล กุลละวณิชย์ อดีตเลขาธิการสภาความมั่นคง และ น.ส.พจนีย์ ธนวรานิช อดีตอธิบดีกรมการประกันภัย เป็นรองประธานคนที่หนึ่งและสองตามลำดับ ร่างกฎหมายสุราฉบับใหม่ คณะรัฐมนตรีได้มีมติเมื่อวันที่ 17 ตุลาคม ให้จัดตั้งกลุ่มการหารือของกระทรวงต่างๆ ที่มีความรับผิดชอบร่วมกัน เช่น กระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงพาณิชย์ กระทรวงอุตสาหกรรม และกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ เพื่อร่วมกันพิจารณาร่าง พ.ร.บ.ควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ พ.ศ. .... โดยเฉพาะในเรื่องการปฏิบัติตามตัวบทกฎหมายและการบังคับใช้กฎหมายที่อาจจะมีความยากลำบาก หากได้ข้อสรุปแล้วจึงจะนำเข้ามาพิจารณาในที่ประชุมต่อไป ร่าง พ.ร.บ.ฉบับนี้ เสนอโดยกระทรวงสาธารณสุข มีเนื้อหาใน 7 หมวด โดยสรุป คือ กำหนดให้เครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นสินค้าประเภทควบคุมฉลากที่ผู้ผลิตและนำเข้าจะต้องปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไข รวมทั้งกฎกระทรวงที่กำหนดสถานที่ห้ามขายและบริโภค เช่น วัด สถานที่ประกอบศาสนากิจ สถานที่ราชการ สถานศึกษา ที่สาธารณะ และห้ามขายให้บุคคลที่มีอายุต่ำกว่า 25 ปี รวมทั้งห้ามการโฆษณาหรือแสดงชื่อหรือเครื่องหมายในสื่อประเภทต่างๆ ด้วย ต่อมากระทรวงที่เกี่ยวข้องได้ร่วมกันพิจารณาร่างกฎหมายฉบับนี้และมีความเห็นให้ลดอายุบุคคลผู้ซื้อเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ลงเป็น 20 ปี เพื่อให้สอดคล้องกับกฎหมายอีกหลายฉบับ รวมทั้งได้เสนอให้ขึ้นภาษีเครื่องดื่มแอลกอฮอล์จากร้อยละ 2 เป็น 4 ซึ่งคาดว่าจะทำให้รัฐมีรายได้เพิ่มขึ้นปีละประมาณ 2 พันล้านบาท เงินจำนวนนี้จะนำไปอุดหนุนการกีฬาที่จะสูญเสียรายได้จากการโฆษณาเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ อย่างไรก็ตาม สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา ได้ออกประกาศห้ามการโฆษณาเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์เป็นสินค้าที่มีการควบคุมฉลากไปแล้วในวันที่ 17 ตุลาคมซึ่งจะมีผลใช้บังคับใน 45 วันหลังจากนี้ ศอ.บต. คืนชีพ ที่ประชุมสภาความมั่นคงแห่งชาติได้มีมติเมื่อวันที่ 17 ตุลาคม ให้ฟื้นศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ (ศอ.บต.) และกองกำลังผสมพลเรือน ตำรวจ ทหาร ที่ 43 (พตท. 43) ขึ้นมาใหม่เพื่อแก้ไขปัญหาความไม่สงบในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ คือ ยะลา ปัตตานี และนราธิวาส โดยให้มีหน้าที่ในการให้ความยุติธรรม สร้างความสมานฉันท์และการพัฒนา โดยอยู่ในความรับผิดชอบของกระทรวงมหาดไทย ในส่วนของ พตท. 43 กองทัพจะเข้าไปดูแลเอง โดยนำกำลังจากกองอำนวยการเสริมสร้างสันติสุขจังหวัดชายแดนภาคใต้ (กอ.สสส.จชต.) ที่มีอยู่เข้าไปสวมใส่ ล่าสุดนายพระนาย สุวรรณรัฐ อดีตผู้ว่าราชการจังหวัดนนทบุรีได้รับการแต่งตั้งให้เป็นผู้อำนวยการ ศอ.บต. แล้ว ทักษิณลาออกจากไทยรักไทย เมื่อวันที่ 3 ตุลาคม พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรีได้ส่งหนังสือขอลาออกจากตำแหน่งหัวหน้าพรรคที่เขียนด้วยลายมือตนเองจากกรุงลอนดอนประเทศอังกฤษมายังพรรคไทยรักไทย ซึ่งตามข้อบังคับพรรคจะทำให้กรรมการบริหารพรรคทุกคนต้องพ้นจากตำแหน่งไปด้วย แต่อย่างไรก็ตาม พ.ต.ท.ทักษิณ ยังคงเป็นสมาชิกพรรคอยู่ ก่อนหน้านั้นแกนนำและอดีต ส.ส.ของพรรคไทยรักไทยได้เริ่มยื่นใบลาออกจากการเป็นสมาชิกพรรคตั้งแต่วันที่ 2 ตุลาคม 2549 เป็นจำนวนทั้งสิ้น 111 ราย ซึ่งในจำนวนนี้มีรองหัวหน้าพรรคคือ นายสมศักดิ์ เทพสุทิน นายสรอรรถ กลิ่นประทุม นายสุรเกียรติ์ เสถียรไทย นายสนธยา คุณปลื้ม นายพินิจ จารุสมบัติ ส่วน อดีต ส.ส. อื่นๆ อาทิเช่น นายสุรนันท์ เวชชาชีวะ นายพายัพ ปั้นเกตุ นายสุชาติ ตันเจริญ เป็นต้น ท้ายที่สุดนายจาตุรนต์ ฉายแสง รองหัวหน้าพรรคคนที่สองได้รักษาการในตำแหน่งหัวหน้าพรรคไทยรักไทย ตรวจสอบโครงการทักษิณ ตามที่คณะปฏิรูปการปกครอง (ซึ่งได้เปลี่ยนเป็นคณะมนตรีความมั่นคงแห่งชาติหลังจากที่โปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนายกรัฐมนตรีแล้ว) ได้แต่งตั้งคณะกรรมการตรวจสอบการกระทำที่ก่อให้เกิดความเสียหายแก่รัฐตามประกาศ คปค. ฉบับที่ 30 หรือที่สื่อมวลชนเรียกย่อๆ ว่า “คตส.” ให้ทำหน้าที่ตรวจสอบการดำเนินงานหรือโครงการที่ได้รับอนุมัติหรือเห็นชอบโดยบุคคลใน ครม. หรือ ครม. ชุดที่แล้ว ที่สงสัยว่าจะมีการทุจริตหรือประพฤติมิชอบ โดยมีอำนาจในการตรวจสอบสัมปทาน หรือการจัดซื้อจัดจ้าง ที่มีเหตุสงสัยว่าจะมีการเอื้อประโยชน์แก่เอกชนโดยมิชอบหรือมีการทุจริต และยังมีอำนาจในการอายัดทรัพย์สินของบุคคลที่ถูกตรวจสอบและมีหลักฐานอันควรเชื่อว่ามีการทุจริต ประพฤติมิชอบ ร่ำรวยผิดปกติ รวมไปถึงคู่สมรสและบุตรที่ยังไม่บรรลุนิติภาวะ คตส. ได้ประชุมกันเป็นครั้งแรกและเลือกนายนาม ยิ้มแย้ม เป็นประธาน นายแก้วสรร อติโพธิ เป็นเลขานุการ และนายสัก กอแสงเรือง เป็นโฆษก และแถลงกรอบการทำงานว่าจะตรวจสอบเฉพาะโครงการหลายพันล้านบาทและมีมูลพอที่จะขยายผลได้ ซึ่งในชั้นต้นพบว่ามี 8 เรื่องด้วยกันที่มีมูล คือ 1. โครงการจัดซื้อเครื่องตรวจจับวัตถุระเบิด ซีทีเอ็กซ์ 9000 2. โครงการงานก่อสร้างจ่ายกระแสไฟฟ้าและเครือข่ายท่อร้อยสายไฟฟ้าในสนามบินสุวรรณภูมิ 3. โครงการจัดซื้อกล้ายาง 4. โครงการจัดซื้อเซ็นทรัลแล็บของกระทรวงเกษตรฯ 5. โครงการแอร์พอร์ตลิงค์ที่การรถไฟแห่งประเทศไทยได้จ่ายค่าธรรมเนียมเงินกู้แทนบริษัทเอกชนคู่สัญญา 6. โครงการจัดซื้อรถดับเพลิงของ กทม. 7. กรณีเอ็กซิมแบงก์ปล่อยกู้ให้รัฐบาลพม่า และ 8. กรณีการขายหุ้นชินคอร์ป ให้เทมาเส็กโดยไม่มีการเสียภาษี ต่อมาในวันที่ 9 ตุลาคม คตส. ได้มีมติรับไต่สวนทุจริตทั้ง 8 โครงการเนื่องจากเห็นว่ามีพยานหลักฐานชัดเจน โดยจะตั้งคณะอนุกรรมการไต่สวนขึ้น 8 คณะ ส่วนทางด้านคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) ซึ่งมีคดีต่างๆค้างมากกว่า 11,454 เรื่องนั้น ได้ข้อสรุปแล้วในเรื่องของโครงการสำคัญที่มีมูลค่าความเสียหายมากและมีการกล่าวหาเจ้าหน้าที่ระดับสูงซึ่งขณะนี้มีข้อมูลสามารถดำเนินการได้คือ คดีบ่อบำบัดน้ำเสียคลองด่าน การรับจำนำข้าวเปลือก การรับจำนำลำไย และกรณีค่าโง่ทางด่วน ศาลปกครองรับฟ้องคดีชินคอร์ป ศาลปกครองสูงสุดได้มีมติเมื่อวันที่ 5 ตุลาคม รับพิจารณาและดำเนินการตามที่นายศาสตรา โตอ่อน อาจารย์คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต ยื่นฟ้อง 3 หน่วยงาน คือ กระทรวงไอซีที กระทรวงคมนาคม และสำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี (สปน.) ฐานละเลยปฏิบัติหน้าที่ในการยกเลิกสัมปทาน 3 บริษัทในเครือชินคอร์ป คือ เอไอเอส แซเทิลไลท์ และไอทีวี หลังหุ้นเปลี่ยนมือเป็นของเทมาเส็กแห่งสิงคโปร์ ทั้งนี้ผู้ฟ้องได้ให้เหตุผลว่าการโอนหุ้นบริษัทชินคอร์ปอเรชั่น จำกัด (มหาชน) ให้กับกลุ่มทุนข้ามชาติเทมาเส็ก ทำให้มีการเปลี่ยนตัวผู้ถือหุ้น ส่งผลกระทบต่อสัดส่วนการถือหุ้นในบริษัททั้ง 3 แห่ง ซึ่งเป็นกิจการที่ได้รับการสัมปทานจากรัฐ และเป็นสัญญาทางปกครองในรูปแบบของสัญญาสัมปทานตามมาตรา 3 พ.ร.บ.การจัดตั้งศาลปกครอง และวิธีพิจารณาคดีปกครอง การทำสัญญาโอนหุ้นดังกล่าว แม้ว่าจะเป็นไปตามกฎหมายตลาดหลักทรัพย์ และแม้ว่าหุ้นจะถืออยู่โดยบุคคลที่มีสัญชาติไทย คือ บริษัทชินคอร์ปอเรชั่น ก็ตาม แต่ในกรณีนี้ผู้ถือหุ้นจริงส่วนใหญ่กลับเป็นนิติบุคคลสัญชาติสิงคโปร์ ส่งผลให้เข้ามามีบทบาทในการแต่งตั้งกรรมการในบริษัท จำกัด (มหาชน) สามารถกำหนดทิศทางการบริหารบริษัทชินคอร์ปอเรชั่น และกิจการคลื่นความถี่วิทยุโทรทัศน์ได้ ดังนั้น การทำสัญญโอนหุ้นจึงมีผลกระทบต่อสัญญาต่างๆ ที่มีทั้ง 3 บริษัท ทำให้ทุนต่างชาติเข้ามากำหนดทิศทางการบริหารคลื่นความถี่ ตามรัฐธรรมนูญมาตรา 40 ที่กำหนดให้เป็นทรัพยากรของชาติเพื่อสาธารณะ นอกจากนี้ไอทีวียังมีลักษณะต้องห้ามตามมาตรา 39 วรรค 5 ของรัฐธรรมนูญ ที่กำหนดให้เจ้าของกิจการหนังสือพิมพ์หรือสื่อมวลชนต้องเป็นบุคคลสัญชาติไทยอีกด้วย ก่อนหน้านี้ นายศาสตรา ได้ยื่นฟ้องต่อศาลปกครองกลางมาครั้งหนึ่งแล้ว แต่ศาลไม่รับพิจารณาเนื่องจากวินิจฉัยว่านายศาสตรา ไม่ใช่คู่สัญญาสัมปทาน นายศาสตรา จึงยื่นคำร้องใหม่ต่อศาลปกครองสูงสุด นรม.หารือหัวหน้าพรรคการเมือง ในวันที่ 25 ตุลาคม พล.อ.สุรยุทธ์ จุลานนท์ นายกรัฐมนตรี ได้เชิญหัวหน้าพรรคการเมืองทั้งสิ้น 43 พรรคมาหารือและขอให้เสนอคำแนะนำและข้อคิดเห็นโดยเฉพาะในเรื่องที่เกี่ยวกับการร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ พร้อมนั้นได้ชี้แจงว่าคณะรัฐมนตรีได้มีมติเห็นชอบที่จะให้ผ่อนคลายประกาศของคณะปฏิรูปการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข (คปค.) ในเรื่องห้ามชุมนุมทางการเมือง โดยจะนำมติเสนอเข้าสภานิติบัญญัติแห่งชาติโดยเร็วที่สุด คิดว่าภายในต้นเดือนพฤศจิกายนนี้คงจะสามารถยกเลิกได้ ส่วนในเรื่องการยกเลิกการประกาศกฎอัยการศึกนั้นคงจะกระทำเมื่อบ้านเมืองมีความมั่นคงสงบเรียบร้อย หลังการหารือ นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ หัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ได้กล่าวว่าได้เสนอแนะแนวทางการร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ว่าควรขีดวงจำกัดอำนาจของนักการเมืองให้ชัดเจน เพื่อไม่ให้ฝ่ายการเมืองเข้าแทรกแซงหรือสร้างอำนาจในราชการ และการไม่เอากองทัพมาเป็นฐานการเมือง และรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ควรจะวางแนวทางการแก้ปัญหาการใช้เงินอย่างมหาศาลทางการเมืองเพราะเกรงว่าจะทำให้เกิดการคอร์รัปชั่น อาทิ การบริจาคเงินเข้าพรรคการเมือง พร้อมได้หยิบยกรูปแบบของกฎหมายในประเทศญี่ปุ่นที่มีการจำกัดการใช้เงินทางการเมือง ในขณะที่นายจาตุรนต์ ฉายแสง รักษาการหัวหน้าพรรคไทยรักไทยกล่าวว่า ตนได้เสนอแนวทางไป 2 ประเด็น คือ 1. จะทำอย่างไรให้ได้รัฐธรรมนูญที่เป็นประชาธิปไตยและมีกระบวนการที่ดี โดยพรรคไทยรักไทยจะช่วยได้เพียงแค่แสดงความคิดเห็นโดยส่งตัวแทนไปร่วมในเวทีสาธารณะ ซึ่งจะเน้นการดำเนินการอย่างเป็นอิสระ และจะไม่ส่งตัวแทนไปเป็นกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ 2. ควรใช้รัฐธรรมนูญปี 2540 เป็นต้นแบบ โดยเรื่องใดเห็นตรงกันว่าควรคงไว้ และเรื่องใดที่ควรแก้ไข โดยพิจารณาที่เนื้อหา ไม่ควรพิจารณารายมาตราเพื่อให้การจัดทำร่างรัฐธรรมนูญเสร็จโดยเร็ว สำหรับพรรคไทยรักไทยเองจะไม่เสนอร่างรัฐธรรมนูญประกอบในการพิจารณา แต่จะสรุปเนื้อหาสำคัญในรัฐธรรมนูญปี 2540 ที่ควรคงไว้ และหมวดใดควรมีการแก้ไข และจะปรับปรุงอย่างไร