กรกฎาคม 2548 : พ.ร.ก. ฉุกเฉิน คณะรัฐมนตรี (ครม.) ให้ตราพระราชกำหนด (พ.ร.ก.) การบริหาราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. 2548 เพื่อควบคุมสถานการณ์ความไม่สงบในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ คือ ยะลา ปัตตานี และนราธิวาส หลังคนร้ายลอบวางระเบิดและวางเพลิง 20 จุดทั่วเมืองยะลา ส่วนรัฐสภาเห็นชอบร่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่...) พ.ศ. .... ในวาระ 3 ว่าด้วยการสรรหาและการเลือกกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) คณะกรรมการตรวจรับบัตรประชาชนอเนกประสงค์หรือสมาร์ทการ์ด ที่มีนางธนนุช ตรีทิพยบุตร รองปลัดกระทรวงไอซีทีเป็นประธาน ได้เห็นชอบด้วยเสียงส่วนใหญ่ 5 ต่อ 3 เสียง รับรองความถูกต้องของบัตรสมาร์ทการ์ดงวดที่ 1 และ 2 รวมจำนวน 6 ล้านใบ พ.ร.ก.ฉุกเฉิน คณะรัฐมนตรี (ครม.) มีมติเอกฉันท์ ตามเงื่อนไขรัฐธรรมนูญมาตรา 218 เมื่อวันที่ 15 กรกฎาคมที่ผ่านมา ให้ตราพระราชกำหนด (พ.ร.ก.) การบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. 2548 เพื่อควบคุมสถานการณ์ความไม่สงบในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ คือ ยะลา ปัตตานี และนราธิวาส แทนกฎอัยการศึกที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน สาระสำคัญ คือ นายกรัฐมนตรีสามารถประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินได้ทั่วประเทศ หรือในบางเขตบางท้องที่ได้ตามความจำเป็น โดยให้โอนอำนาจในการสั่งการบังคับบัญชาในการป้องกันปราบปรามหรือระงับยับยั้งมาเป็นอำนาจของนายกรัฐมนตรีเป็นการชั่วคราว เพื่อความรวดเร็ว มีเอกภาพและประสิทธิภาพ นายกรัฐมนตรีมีอำนาจออกข้อกำหนดห้ามมิให้บุคคลออกนอกเคหสถาน ห้ามชุมนุม ห้ามเสนอข่าว ห้ามจำหน่ายหนังสือ สิ่งพิมพ์ หรือสื่ออื่นใดที่มีข้อความอันอาจทำให้ประชาชนเกิดความหวาดกลัว หรือเจตนาบิดเบือนข้อมูลข่าวสารให้เกิดความเข้าใจผิดในสถานการณ์ฉุกเฉินจนกระทบต่อความมั่นคงของรัฐ ประกาศให้พนักงานเจ้าหน้าที่มีอำนาจออกคำสั่ง ตรวจสอบจดหมาย หนังสือ สิ่งพิมพ์ โทรเลข โทรศัพท์ หรือการสื่อสารด้วยวิธีการอื่นใด ตลอดจนการสั่งระงับการติดต่อสื่อสาร และการให้ความคุ้มครองเจ้าหน้าที่ของรัฐในการปฏิบัติตาม พ.ร.ก.นี้ โดยไม่ต้องรับผิดทางแพ่ง อาญา และวินัย ทั้งนี้ พ.ร.ก.ฉบับนี้ ได้มีเสียงคัดค้าน ท้วงติงจากกลุ่มองค์กรต่างๆ มากมาย ได้แก่ นายอานันท์ ปันยารชุน ประธานคณะกรรมการสมานฉันท์แห่งชาติ นายวิชา มหาคุณ ประธานศาลอุทธรณ์ภาค 1 สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรพรรคฝ่ายค้าน สมาชิกวุฒิสภา สภาทนายความ ตลอดจนคณะกรรมการด้านสิทธิมนุษยชนของสหประชาชาติ (ยูเอ็น) เนื่องจากเห็นว่าอาจขัดรัฐธรรมนูญ และขัดต่อหลักสิทธิมนุษยชนสากล อีกทั้งเป็นกฎหมายที่ให้อำนาจนายกรัฐมนตรีเบ็ดเสร็จเด็ดขาดมากเกินความจำเป็น ปัญหาความไม่สงบใน 4 จังหวัดชายแดนภาคใต้ คือ สงขลา ยะลา ปัตตานี และนราธิวาส ที่เริ่มตั้งแต่วันที่ 4 มกราคม 2547 จนถึงปัจจุบันเป็นเวลากว่าปีครึ่ง ความรุนแรงมิได้ลดน้อยลง รัฐบาลได้ปรับเปลี่ยนนโยบายและตัวบุคคลที่เป็นผู้นำในการปฏิบัติภารกิจแก้ไขปัญหาดังกล่าวหลายครั้ง ทั้งระดับแม่ทัพภาค ผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ ผู้ว่าราชการจังหวัด และรัฐมนตรีกระทรวงกลาโหม และกระทรวงมหาดไทย ตลอดจน ตั้งคณะกรรมการสมานฉันท์แห่งชาติ เพื่อช่วยคลี่คลายปัญหาอีกทางหนึ่ง ล่าสุดเมื่อคืนวันที่ 14 กรกฎาคมที่ผ่านมา คนร้ายได้ลอบวางระเบิดและวางเพลิงในพื้นที่เขตเทศบาลเมืองยะลาพร้อมกัน 20 จุด ได้แก่ ระเบิดสถานีจ่ายไฟฟ้า ห้างร้านกลางเมืองหลายจุด ขว้างระเบิดเพลิงเผาบ้านเรือนประชาชน ยิงเจ้าหน้าที่ตำรวจเสียชีวิต 2 นาย ประชาชนและตำรวจบาดเจ็บ 20 ราย ส่งผลให้รัฐบาลตัดสินใจออก พ.ร.ก.ฉบับดังกล่าว อนึ่ง สถิติจำนวนผู้เสียชีวิตและบาดเจ็บตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม ถึง 20 มิถุนายน 2548 จำนวนรวมทั้งสิ้น 808 คน แยกเป็นเสียชีวิต 207 คน และบาดเจ็บ 601 มีทั้งตำรวจ ทหาร และประชาชนผู้บริสุทธิ์ซึ่งเสียชีวิตมากที่สุดคือ 186 ราย เห็นชอบแก้ไข รธน. กรณีสรรหา ป.ป.ช. เมื่อวันที่ 1 กรกฎาคมที่ผ่านมา ที่ประชุมรัฐสภามีมติ 484 ต่อ 156 เสียง งดออกเสียง 23 เสียง เห็นชอบร่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่...) พ.ศ. .... ในวาระ 3 ว่าด้วยการสรรหาและการเลือกกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) โดยได้ยกเลิกวรรคสาม และวรรคสี่ของมาตรา 297 ของรัฐธรรมนูญว่าด้วยองค์ประกอบของคณะกรรมการสรรหา ป.ป.ช. โดยให้นำบทบัญญัติมาตรา 257 และมาตรา 258 มาใช้บังคับโดยอนุโลม ซึ่งร่างกฎหมายฉบับนี้มีผลบังคับใช้วันที่ 12 กรกฎาคม 2548 เป็นต้นไป สาระสำคัญของร่างดังกล่าว คือ ให้มีคณะกรรมการสรรหา ป.ป.ช. จำนวน 15 คน ประกอบด้วย ประธานศาลฎีกา ประธานศาลปกครองสูงสุด ประธานศาลรัฐธรรมนูญ ประธานกรรมการการเลือกตั้ง ประธานกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน ประธานกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ และผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภา ตัวแทนจากฝ่ายการเมือง 2 คน คือ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) ของพรรคการเมืองที่มีสมาชิกในสังกัดดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีเลือกตัวแทนมา 1 คน และ ส.ส. ของพรรคการเมืองที่มีสมาชิกในสังกัดไม่ได้เป็นรัฐมนตรีเสนอตัวแทนมา 1 คน และตัวแทนจากอธิการบดีสถาบันอุดมศึกษาของรัฐที่เป็นนิติบุคคลเลือกกันเองให้เหลือ 6 คน โดยรายชื่อผู้ที่ได้รับคัดเลือกเป็นคณะกรรมการสรรหา ป.ป.ช. 15 คนชุดนี้ คือ 1) นายศุภชัย ภู่งาม : ประธานศาลฎีกา 2) นายอักขราทร จุฬารัตน์ : ประธานศาลปกครองสูงสุด 3) พล.ต.อ.วาสนา เพิ่มลาภ : ประธานกรรมการการเลือกตั้ง 4) นายนรชัย ศรีพิมล : ประธานกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน 5) นายเสน่ห์ จามริก : ประธานกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ 6) พล.อ.ธีรเดช มีเพียร : ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภา 7) นายสาทิตย์ วงศ์หนองเตย : ส.ส.บัญชีรายชื่อพรรคประชาธิปัตย์ ตัวแทน ส.ส.ของพรรคการเมืองที่สมาชิกไม่ได้ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรี 8) นายสุธรรม แสงประทุม : ส.ส.บัญชีรายชื่อพรรคไทยรักไทย ตัวแทน ส.ส.ของพรรคการเมืองที่สมาชิกดำรงตำแหน่งรัฐมนตรี 9) นายสุรพล นิติไกรพจน์ : อธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 10) นายสว่าง ภู่พัฒน์วิบูลย์ : อธิการบดีมหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม 11) นายสุพล วุฒิเสน : อธิการบดีมหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา 12) นายเปรื่อง กิจรัตน์ภร : อธิการบดีมหาวิทยาลัยราชภัฏพระนคร 13) นายมณฑล สงวนเสริมศรี : อธิการบดีมหาวิทยาลัยนเรศวร 14) นายธีรวุฒิ บุณยโสภณ : อธิการบดีสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ ส่วน 15) ประธานศาลรัฐธรรมนูญ ซึ่งเป็นกรรมการสรรหาฯ โดยตำแหน่งนั้น ปัจจุบันตำแหน่งดังกล่าวยังว่างอยู่ เนื่องจากประธานศาลรัฐธรรมนูญคนเดิมมีอายุครบ 70 ปี และยังอยู่ในกระบวนการสรรหาตุลาการศาลรัฐธรรมนูญคนใหม่ แต่กรณีนี้จะไม่เกิดปัญหา เพราะรัฐธรรมนูญฉบับแก้ไขนี้ได้เขียนยกเว้นเอาไว้แล้ว หากตำแหน่งใดมีปัญหาหรือไม่สามารถปฏิบัติงานได้ ก็ขอให้ยึดจำนวนกรรมการสรรหาเท่าที่มีอยู่ได้ อนึ่ง คณะกรรมการสรรหากรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) ได้เปิดรับสมัครผู้สนใจเข้ารับการสรรหาเป็น ป.ป.ช. ระหว่างวันที่ 28 กรกฎาคม - 3 สิงหาคม 2548 โดย ณ วันที่ 31 กรกฎาคม 2548 มีผู้มียื่นใบสมัครทั้งสิ้น 7 คน ตรวจรับสมาร์ทการ์ด เมื่อวันที่ 18 กรกฎาคมที่ผ่านมา คณะกรรมการตรวจรับบัตรประชาชนอเนกประสงค์หรือสมาร์ทการ์ด จำนวน 8 คน ประกอบด้วยตัวแทนจากกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร (ไอซีที) 6 คน กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 1 คน และกระทรวงมหาดไทย 1 คน โดยมี นางธนนุช ตรีทิพยบุตร รองปลัดกระทรวงไอซีทีเป็นประธาน ได้เห็นชอบด้วยเสียงส่วนใหญ่ 5 ต่อ 3 เสียง รับรองความถูกต้องของบัตรสมาร์ทการ์ดงวดที่ 1 และ 2 รวมจำนวน 6 ล้านใบ จากทั้งหมด 12 ล้านใบ โครงการบัตรสมาร์ทการ์ด เกิดขึ้นเมื่อประมาณต้นปี 2547 ตามมติคณะรัฐมนตรีที่ได้อนุมัติงบประมาณจำนวนกว่า 800 ล้านบาท จัดทำบัตรประชาชนอเนกประสงค์ที่มีข้อมูลพื้นฐานเช่นเดียวกับบัตรประชาชนทั่วไป แต่จะเพิ่มข้อมูลอื่นๆ เช่น รายได้ ประกันสังคม ภาษี สุขภาพ บันทึกอยู่ในบัตรใบเดียว ซึ่งการดูข้อมูลในบัตรจะต้องได้รับอนุญาตจากเจ้าของบัตรเสียก่อน อีกทั้งบัตรดังกล่าวจะมีความปลอดภัยและป้องกันการปลอมแปลงบัตรได้สูง ซึ่งรัฐบาลวางเป้าหมายไว้ว่าสิ้นปี 2547 จะสามารถออกบัตรได้ประมาณ 12 ล้านใบ โดยมีกระทรวงไอซีทีเป็นผู้รับผิดชอบในการประมูลบัตรเปล่าฝังชิป และทยอยส่งให้กระทรวงมหาดไทยเป็นผู้ทำหน้าที่บรรจุข้อมูลและออกบัตรให้ประชาชน ปรากฏว่าโครงการได้ล่าช้า เนื่องจากไม่มีหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกล้ารับรองความถูกต้องของบัตร หลังจากที่ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค) ระบุว่าระบบความปลอดภัยภายในบัตรนี้เป็นระบบปฏิบัติการแบบปิด หรือเป็นเทคโนโลยีเฉพาะของบริษัทผู้ชนะการประมูล ซึ่งไม่สอดคล้องกับมาตรฐานสากล ทำให้บัตรดังกล่าวไม่เหมาะที่จะรองรับการใช้งานแบบสมาร์ทการ์ด อีกทั้งกระทรวงมหาดไทยอ้างว่าซอฟต์แวร์ระบบบริหารจัดการภายในบัตรของกระทรวงมหาดไทยไม่สามารถอ่านบัตรเปล่าฝังชิปของกระทรวงไอซีทีได้ พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร นายกรัฐมนตรี จึงมอบหมายให้กระทรวงไอซีทีเป็นฝ่ายตัดสินใจในการดำเนินการเรื่องนี้ โดยให้นำข้อมูลและผลการตรวจสอบจากเนคเทคมาพิจารณาประกอบว่าสามารถใช้งานได้จริงหรือไม่ ซึ่งปรากฏว่าคณะกรรมการตรวจรับฯ ได้ลงมติรับรองความถูกต้องบัตรเปล่าฝังชิปด้วยเสียงส่วนใหญ่ข้างต้น