กระแส “สึนามิ” ยังไม่สิ้น มหันตภัยคลื่นยักษ์ในแถบชายฝั่งมหาสมุทรอินเดียผ่านไปแล้ว 3 เดือน แต่ยังทิ้งร่องรอยหลายเรื่องราวไว้ให้จดจำและชวนให้เร่งศึกษาเพื่อทำความเข้าใจให้ถ่องแท้ เรื่องแรก คลื่นยักษ์ “สึนามิ” ปลุกให้คนทั้งโลกตื่นขึ้นมารับรู้กับโศกนาฏกรรมครั้งยิ่งใหญ่ในประวัติศาสตร์โลก ที่สร้างความสูญหายอย่างยากที่จะประเมิน เฉพาะชีวิตที่สูญเสียร่วมสามแสนคน นำความโศกเศร้าและสะเทือนขวัญไปทั่วโลก เรื่องที่สอง การเรียนรู้ว่า “คลื่นยักษ์สึนามิ” ที่เกิดจากแผ่นดินใต้น้ำไหว ได้เกิดขึ้น ณ เปลือกโลกใต้มหาสมุทรอินเดีย ที่นับเป็นการเกิดครั้งแรกในแถบมหาสมุทรอื่นที่มิใช่มหาสมุทรแปซิฟิกที่เคยเกิดขึ้นมาแล้วและเป็นที่รู้จักกันดี เรื่องที่สาม โลกาภิวัตน์มีผลต่อทุกคนโดยรวม ! จากเหตุการณ์ “สึนามิ” ถล่ม 12 ประเทศแถบชายฝั่งมหาสมุทรอินเดียขณะที่มีนักท่องเที่ยวจากทวีปทั่วโลก ทั้งเอเชีย ยุโรป และอเมริกา มาอยู่ร่วมฉลองเทศกาลคริสต์มาสและปีใหม่ ส่งผลให้เกิดความสูญเสียและโศกเศร้า สะเทือนขวัญเป็นอาณาบริเวณกว้าง "สึนามิ” ปลุกให้คนทั้งโลกรู้ถึงสุข-ทุกข์ร่วมกัน และใกล้ชิดกันมากขึ้น มีภาพประทับใจจากผู้นำทั่วโลก รวมถึงเด็กน้อยวัยอนุบาล ร่วมกันบริจาคช่วยเหลือในรูปแบบต่างๆ แก่ประเทศที่ประสบภัย มีรายงานการประชุมครั้งล่าสุดในการติดตั้งสัญญาณเตือนภัยล่วงหน้าระหว่างประเทศในปี 2003 แต่ไม่มีการพูดถึงความจำเป็นในการติดตั้งระบบดังกล่าวในมหาสมุทรอินเดีย ขณะนี้มีรายงานทุกระยะถึงปรากฏการณ์การเคลื่อนตัวของเปลือกโลก ทั้งในระดับใต้น้ำและบนแผ่นดิน ทั้งในประเทศไทยเองและในแถบมหาสมุทรอินเดีย เราคงจะวางใจไม่ได้ หากเราไม่เร่งทำความรู้จักและศึกษา นับว่าเป็นเรื่องดีที่หลายฝ่ายให้ความสนใจศึกษาค้นคว้า มีหนังสือและบทความเผยแพร่เพื่อการเรียนรู้อย่างจริงจัง เรื่องที่สี่ เป็นเรื่องที่ภาครัฐจะต้องเร่งคิดและร่วมทำกับนานาประเทศในเรื่องการติดตั้งสัญญาณเตือนภัยล่วงหน้า เพื่อประโยชน์ร่วมกันของมนุษยชาติ และท้ายสุด นอกจากเราจะต้องเร่งให้ความรู้แก่ประชาชนเรื่องภัยของคลื่นยักษ์นี้อย่างดีแล้ว ภาครัฐควรจะต้องมีการอบรมและฝึกซ้อมการปฏิบัติขณะที่เกิดและภัยหลังการเกิดมหันตภัย อันเป็นส่วนสำคัญยิ่งในการจัดการในภาวะวิกฤตและฉุกเฉิน เรื่องของ “สึนามิ” จะยังไม่จบสิ้นไปง่ายๆ เช่นวงจรธรรมชาติทั่วไป เพราะมีงานวิจัยจากต่างประเทศยืนยันว่า การเคลื่อนตัวของแผ่นดินใต้น้ำในมหาสมุทรอินเดียจะยังมีอยู่สูงอย่างต่อเนื่อง เรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับ “สึนามิ” มีเรื่องให้ต้องเฝ้าระวังและศึกษาเพื่อยกระดับการเรียนรู้และแก้ปัญหาต่อไป ทิพย์พาพร ตันติสุนทร สถาบันนโยบายศึกษา