คนไทยวันนี้เป็นอยู่อย่างไร เอ่ยอารัมภบทไว้ให้ช่วยกันคิด เพราะอดวิตกไม่ได้ว่าสังคมไทยวันข้างหน้าจะเป็นอย่างไร หากเรายังไม่รู้จักตัวเองว่าวันนี้เราเป็นอยู่กันอย่างไร มีคำกล่าวที่รับรู้โดยทั่วไปหลายวลีที่ปลายคำตอบมีไว้ให้เตือนสติ “เด็กวันนี้ คือ ผู้ใหญ่ในวันหน้า” “เยาวชน คือ อนาคตของสังคม” “ประวัติศาสตร์ บอกปัจจุบัน เพื่อไม่ให้ซ้ำรอยในอนาคต” ไม่ว่าจะเป็นเด็ก-เยาวชน-คน ที่เป็นผู้ใหญ่ ล้วนเป็นผู้สร้างประวัติศาสตร์และเป็นผู้สร้างอนาคตด้วยเช่นกัน ประเด็นอยู่ที่ว่า จะสร้างอย่างไร ให้อนาคตของสังคมไทยสวยงาม ทุกวันนี้ปัญหาของสังคมถาโถมเข้ามาชวนให้ตระหนก ไม่ว่าจะเป็นยาเสพติด ทุจริตคอร์รัปชั่น ไข้หวัดนก เด็กไทยไอคิวต่ำกว่ามาตรฐานสากล เศรษฐกิจตกต่ำ สถานการณ์ภาคใต้ และอื่นๆ อีกมากมาย โดยไม่ต้องเสียเวลาไปกล่าวโทษโลกาภิวัตน์ ใช่หรือไม่ว่าปัญหาทั้งหลายนี้ ผู้ใหญ่ทั้งหลายเป็นผู้สร้าง ผู้กระทำ เด็กและเยาวชนผู้กำลังจะเติบโตเป็นอนาคตของชาติ เป็นผู้ถูกกระทำ มิหนำซ้ำยังซึมซับเอาอย่างไปโดยไม่รู้ตัว เมื่อเขาเติบโตเขาก็เป็นส่วนหนึ่งของสังคม เป็นผู้สร้างประวัติศาสตร์และสร้างอนาคตอย่างที่เห็นและเป็นอยู่ ขณะที่เราอยู่ในปัจจุบัน สังคมกำลังปฏิรูปทั่วด้าน รัฐธรรมนูญรับรองในเรื่องสิทธิเสรีภาพ และผู้คนก็กล่าวอ้างเพื่อใช้มันด้วยความชอบธรรมอย่างไรขอบเขต มีอีกหลายอย่างที่สังคมไม่รู้และซับซ้อนเกินกว่าจะหาคำตอบให้ได้ แต่ไม่ยากเกินไปสำหรับผู้แสวงหาและใฝ่เรียนรู้ วันนี้ ทบทวนกันอีกทีดีไหม สิทธิและเสรีภาพ เป็นของผู้สร้างประวัติศาสตร์ทุกคน แต่ความรับผิดชอบเล่า คนไทยวันนี้เป็นอยู่อย่างผู้รับผิดชอบต่อประวัติศาสตร์และอนาคตของสังคมอย่างไร เรื่องราวที่ร้าวระอุเป็นไฟใต้ สำนึกแห่งความรับผิดชอบอยู่ที่ใด คนไทยวันนี้เป็นอยู่กันอย่างไร ทิพย์พาพร ตันติสุนทร สถาบันนโยบายศึกษา