เรื่องสิทธิมนุษยชน : การหาข่าวความมั่นคงปลอดภัยแห่งชาติกับการละเมิดสิทธิมนุษยชน ปุจฉา กรณีเจ้าหน้าที่สำนักข่าวกรองแห่งชาติตามนายเอกยุทธ อัญชันบุตร เข้าข่ายการละเมิดสิทธิมนุษยชนหรือไม่ ? วิสัชนา เมื่อกลางเดือนกันยายนนี้ นายเอกยุทธ อัญชันบุตร นักธุรกิจผู้เคลื่อนไหวต่อต้านนายกรัฐมนตรีทักษิณ ชินวัตร อย่างโจ่งแจ้งแบบหมูไม่กลัวน้ำร้อน สามารถจับคนที่ติดตามตัวเขามาหลายวันพร้อมกับรถและเครื่องมือหาข่าวครบชุด ซึ่งผู้ถูกจับทั้ง ๓ คน ยอมรับว่า เป็นเจ้าหน้าที่สำนักข่าวกรองแห่งชาติ นับเป็นข่าวการเมืองร้อนแรงข่าวหนึ่ง เพราะกรณีนี้ ไม่เพียงแต่นายเอกยุทธ รู้สึกว่าถูกคุกคามและถูกละเมิดสิทธิเสรีภาพอย่างรุนแรง โดยไปร้องเรียนต่อคณะกรรมาธิการการยุติธรรมและสิทธิมนุษยชน ทั้งของวุฒิสภาและสภาผู้แทนราษฎร และต่อคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ เท่านั้น หากยังก่อให้เกิดการวิพากษ์วิจารณ์สำนักข่าวกรองฯ รวมไปถึงรัฐบาลอย่างมากว่า เป็นการข่มขู่ผู้ออกมาเคลื่อนไหวโจมตีนายกรัฐมนตรี และเป็นการละเมิดสิทธิเสรีภาพของบุคคลอีกด้วย แม้ พล.อ.ชวลิต ยงใจยุทธ รองนายกรัฐมนตรีที่ดูแลสำนักข่าวกรองแห่งชาติ จะบอกกว่า ติดตามเพื่ออารักขานายเอกยุทธ ก็ตาม เนื่องจากกรณีนี้ คณะกรรมาธิการของรัฐสภาและคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติกำลังตรวจสอบว่าเป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชนอะไร หรือไม่ จึงจะไม่ขอตอบปัญหานี้ หากแต่จะเสนอข้อพิจารณาทั่วไปว่า เจ้าหน้าที่สำนักงานข่าวกรองแห่งชาติ หรือเจ้าหน้าที่ฝ่ายข่าว ฝ่ายรักษาความปลอดภัยแห่งชาติ แม้จะมีอำนาจหน้าที่ในการหาข่าวด้วยการติดตามความเคลื่อนไหวของบุคคลและกลุ่มบุคคลที่เป็นเป้าจับตามตามหลักเกณฑ์ของกฎหมายรักษาความมั่นคงปลอดภัยแห่งชาติ แต่หากดำเนินการหรือปฏิบัติการเข้าลักษณะ ๓ ประการต่อไปนี้ จะเข้าข่ายการละเมิดสิทธิมนุษยชน ประการแรก ปฏิบัติการติดตามให้รู้ตัว ทุกฝีก้าว ใช้หลายคนติดตาม ใช้ทั้งรถยนต์ รถมอเตอร์ไซค์ตามหลัง ดักหน้า ตามข้างๆ ฯลฯ การติดตามแบบนี้ย่อมเป็นการข่มขู่ คุกคาม ทำให้ผู้ติดตามรู้สึกหวาดกลัว ไม่ปลอดภัย กลัวจะถูกอุ้ม ถูกทำทำร้าย หรือสังหาร ก็จะเข้าข่ายการละเมิดสิทธิความมั่นคงปลอดภัยในชีวิตและร่างกาย ซึ่งถือเป็นสิทธิมนุษยชนประการแรก ประการที่สอง การติดตามที่ไปขัดขวาง หรือกระทบต่อเสรีภาพในการเดินทาง เสรีภาพในเคหสถาน เสรีภาพในการทำมาหากิน และสิทธิความเป็นส่วนตัว เช่น จะไปที่ทำงาน หรือไปพบปะญาติพี่น้อง ก็ไม่สะดวก แล้วก็ถ้าเจ้าหน้าที่ฝ่ายข่าวฯ ใช้วิธีการถ่ายภาพ ถ่ายวีดิโอ ดักฟัง ดูดเสียง ฯลฯ จะไปนั่งพูดคุย โทรศัพท์พูดกับใครๆ ก็ยิ่งจะเข้าข่ายการละเมิดสิทธิความเป็นส่วนตัว และเสรีภาพในการสื่อสาร สิทธิเหล่านี้ รัฐธรรมนูญรับรองไว้ในมาตรา ๓๕, ๓๖ และ ๓๗ ประการที่สาม ถ้าบุคคลที่ถูกตามเป็นนักวิจารณ์ทางการเมือง หรือเคลื่อนไหวทางการเมืองคัดค้าน ต่อต้านรัฐบาล การสั่งให้เจ้าหน้าที่ฝ่ายข่าว ฝ่ายรักษาความมั่นคงปลอดภัย ติดตามบุคคลนั้น ก็อาจเข้าข่ายการละเมิดสิทธิทางการเมือง คือ เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น การพูด การเขียน การพิมพ์ (ตามมาตรา ๓๙ ) สรุป การกระทำตามอำนาจหน้าที่ของเจ้าหน้าที่ของรัฐ ในกรณีนี้ คือ การติดตามบุคคลเพื่อหาข่าว รู้ความเคลื่อนไหว แม้จะปฏิบัติตามกฎหมาย และรัฐธรรมนูญให้จำกัดสิทธิดังกล่าวได้เพื่อความมั่นคงของรัฐ ความสงบเรียบร้อยและศีลธรรมอันดีของประชาชน แต่ หากไม่ระมัดระวัง กระทำโดยลุอำนาจ ย่ามใจ ก็ล่อแหลมต่อการละเมิดสิทธิมนุษยชนดังกล่าวได้ ผศ.จรัล ดิษฐาอภิชัย กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ