ความสำเร็จของโครงการ เยาวชนพลเมือง การสัมมนาเชิงปฏิบัติการ “บทบาทเยาวชนพลเมืองต่อสังคมไทย” เพิ่งจะจบไปหมาด ๆ ด้วยรอยยิ้มและน้ำตา รอยยิ้ม ปรากฏอยู่บนใบหน้าเยาวชนและครูอาจารย์ทุก ๆ ท่านที่เข้าร่วมโครงการตลอด 4 วันเต็ม ส่วน น้ำตา นั้น เพิ่งจะหลั่งออกมาในวันเวลาสุดท้ายเมื่อทุกคนจับมือกันเป็นวงกลมและร้องเพลงร่วมกัน เยาวชนทุกคนที่ผ่านการสัมมนามาจนระดับนี้ ได้ทำความรู้จักและสร้างความคุ้นเคยกันตั้งแต่การสัมมนาในระดับภูมิภาค ดังนั้น เมื่อได้มาพบกันอีกครั้งในการสัมมนาระดับชาติ ทุกคนจึงมีความสนิทสนมคุ้นเคยกันมากยิ่งขึ้น แต่นอกเหนือไปจากการสร้างความสนิทสนมคุ้นเคยกัน ในกลุ่มเยาวชนและครูอาจารย์ที่นำนักเรียนมาร่วมการสัมมนาแล้ว สถาบันนโยบายศึกษา ยังประสบความสำเร็จในการปลูกจิตสำนึกในการเป็น “เยาวชนพลเมือง” ให้แก่นักเรียนเหล่านั้น ทุกคนมีพัฒนาการในการเป็น “พลเมือง” อย่างชัดเจน มีการแบ่งงานกันรับผิดชอบในการทำกิจกรรมต่าง ๆ มีความสามารถในการมองและวิเคราะห์ปัญหาต่าง ๆ ในสังคมไทย รวมทั้งระดมสมองในการเสนอแนวทางแก้ไขปัญหานั้น ๆ ในแนวทางที่ “ตระหนัก” ในบทบาท หน้าที่ และความสำคัญของ “พลเมือง” ต่อประเทศชาติ จากการที่ดิฉัน คุณทิพย์พาพร และเจ้าหน้าที่ของสถาบันนโยบายศึกษาได้สัมมนานอกรอบกับอาจารย์ทุก ๆ ท่านที่นำนักเรียนมา เราได้รับทราบด้วยความยินดีว่าหลังจากการสัมมนาในระดับภูมิภาคแล้ว หลายโรงเรียนได้ให้ “เยาวชนพลเมือง” ของเราถ่ายทอดประสบการณ์ให้นักเรียนทั้งโรงเรียนฟังในช่วงเวลาหลังเคารพธงชาติ และเยาวชนพลเมืองอีกหลายคนได้ปรับเปลี่ยนพัฒนาบุคลิกภาพไปสู่ความเป็นคนกล้าพูดกล้าแสดงออก เข้าร่วมในกิจกรรมต่าง ๆ ของโรงเรียน มีคนหนึ่งที่สมัครรับเลือกตั้งและได้รับเลือกให้เป็นประธานนักเรียนในปีการศึกษาที่จะมาถึงนี้ ข้อมูลเหล่านี้ทำให้สถาบันนโยบายศึกษาอิ่มใจที่รู้ว่าปุ๋ยที่เราใส่ลงไปในกล้าต้นอ่อนเหล่านั้นบังเกิดผลแล้ว โครงการเยาวชนพลเมืองภาคสามกำลังดำเนินต่อไปในเดือนตุลาคมปีนี้ตามที่ได้สัญญากันไว้ เรากำลังจัดเตรียมกำหนดการต่าง ๆ ให้เข้มข้นและน่าสนใจยิ่งขึ้น และที่สำคัญอีกอย่าง ผลการประเมินโครงการที่ประสบความสำเร็จด้วยดีนี้ ทำให้สถาบันนโยบายศึกษาตัดสินใจที่จะทำโครงการ “เยาวชนพลเมือง” อีกเป็นปีที่สาม โดยเราหวังว่าจะเชิญ “ศิษย์เก่า-เยาวชนพลเมือง” ส่วนหนึ่งมาถ่ายทอดประสบการณ์ให้กับรุ่นน้อง ๆ สัญญาว่าจะพบกันอีกในเดือนตุลาคม 2547 นี้ค่ะ ยศวดี บุณยเกียรติ ผู้อำนวยการร่วม สถาบันนโยบายศึกษา