เรื่องสิทธิมนุษยชน : การเลือกปฏิบัติ ปุจฉา 1 : การเลือกปฏิบัติส่งผลกระทบต่อเราและสังคมอย่างไร วิสัชนา 1 : ทำให้ผู้ด้อยโอกาสขาดโอกาสในการพัฒนาตนเอง และมีชีวิตอย่างมีศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ มนุษย์เราเลือกเกิดไม่ได้ เกิดมาไม่เป็นหญิงก็เป็นชาย คนสูง คนต่ำ ดำ ขาว สวยงาม หล่อเหลา อ้วน ผอม พิการ เกิดเป็นชนชาตินั้น ชนชาตินี้ มีภาษา ศาสนา วัฒนธรรม ฯลฯ แตกต่างกันไป ลักษณะและสภาพดังกล่าวส่วนใหญ่ไม่อาจเปลี่ยนแปลงได้ง่าย แม้แต่ละคนและสังคมจะพัฒนายกระดับไปเช่นไร ทุกคนจะต้องยอมรับความเป็นจริงอันนี้ แต่ทว่าจะต้องไม่ถือเอาความแตกต่างดังกล่าวเป็นสาเหตุในการจำกัด ลิดรอนสิทธิ กีดกัน และเลือกปฏิบัติทางการเมือง เศรษฐกิจและสังคม ดังที่รัฐและสังคมทั่วโลกดำเนินมานับพันๆ ปี รัฐและสังคมสมัยใหม่จะต้องสร้างความเสมอภาค ขจัดการเลือกปฏิบัติที่ไม่เป็นธรรมทุกรูปแบบ เพื่อเปิดโอกาสให้ทุกคนดำรงชีวิต มีการศึกษาเล่าเรียน และการประกอบอาชีพ และมีชีวิตอย่างมีศักดิ์ศรี ความคิดและหลักการนี้ได้รับการยอมรับมากยิ่งขึ้นในประเทศไทยเรา และที่สำคัญ ได้ถูกตราไว้ในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2540 มาตรา 30 ว่า “...ชายและหญิงมีสิทธิเท่าเทียมกัน การเลือกปฏิบัติโดยไม่เป็นธรรมต่อบุคคลเพราะเหตุแห่งความแตกต่างในเรื่องถิ่นกำเนิด เชื้อชาติ ภาษา เพศ อายุ สภาพทางกายหรือสุขภาพ สถานะของบุคคล ฐานะทางเศรษฐกิจหรือสังคม ความเชื่อทางศาสนา การศึกษาอบรม หรือความคิดเห็นทางการเมืองอันไม่ขัดต่อบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญจะกระทำมิได้ ...” ดังนั้น การที่ส่วนราชการหรือภาคเอกชนมีกฎหมาย ระเบียบ ข้อบังคับ หรือการกระทำอันเป็นการเลือกปฏิบัติโดยเห็นว่าบุคคลแก่เกินไป เตี้ยเกินไป อ้วนเกินไป มีรูปร่างที่พิการ เป็นหญิง เป็นคนต่างด้าว พุทธ คริสต์ อิสลาม ฯลฯ อย่างไม่เป็นธรรม จึงขัดรัฐรัฐธรรมนูญ ทั้งยังเป็นการซ้ำเติมคนที่เกิดมาไม่สมบูรณ์เท่าคนอื่น และยังเป็นการปิดกั้นโอกาสในการได้พัฒนาตนเองและชีวิตอย่างมีศักดิ์ศรี มีคุณค่าในความเป็นคน ปุจฉาที่ 2 : ที่ผ่านมามีกรณีการเลือกปฏิบัติเกิดขึ้นในบ้านเราบ้างหรือไม่ วิสัชนาที่ 2 : มีหลายกรณีเช่นการเลือกปฏิบัติต่อคนพิการ ในสังคมไทย ยังมีการเลือกปฏิบัติหรือสุ่มเสี่ยงต่อการเลือกปฏิบัติอย่างต่อเนื่องในหลายลักษณะด้วยเหตุต่างๆ กันไป โดยเฉพาะในการเข้าศึกษาเล่าเรียน การทำงาน การดำรงชีวิตอย่างมีคุณค่าและศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ ยกตัวอย่างเช่น คนพิการที่ควรจะเรียนร่วมกับเด็กนักเรียนที่ไม่พิการ ไม่ได้รับโอกาสในการเข้าเรียนร่วมกับนักเรียนที่ไม่พิการ โดยทางสถานศึกษาหรือโรงเรียนอ้างว่าไม่มีความพร้อมในด้านคน เงิน การจัดการ ทำให้เด็กพิการขาดโอกาสในการพัฒนาตัวเอง หรือในด้านการทำงาน คนพิการที่มุ่งมั่น มีความสามารถ มีความรู้ แต่กลับไม่ได้รับโอกาสในด้านการทำงาน เช่น คนพิการไม่ได้รับโอกาสในการสอบเป็นผู้ช่วยผู้พิพากษา โดยอ้างเหตุแห่งความพิการ มีร่างกายที่ไม่เหมาะสม การไม่ได้รับโอกาสเช่นนี้ เป็นการบั่นทอนความรู้สึกของผู้ที่พิการที่ขาดโอกาสทางสังคมอยู่แล้วให้ลดน้อยถอยลงไป ทั้งๆ ที่ควรส่งเสริมและให้โอกาสผู้พิการ และควรเสริมแรงหรือให้แต้มต่อแก่คนพิการมากๆ ด้วยซ้ำไป ถึงแม้คนพิการจะมีอุปสรรคบ้างในการไปปฏิบัติงานในพื้นที่ แต่ถ้าไม่เป็นอุปสรรคมากนักต่อการทำงานก็ควรให้โอกาสพวกเขา เพื่อการอยู่ร่วมกันในสังคม โดยไม่ต้องให้คนพิการต้องเป็นภาระให้กับสังคมและทำให้พวกเขารู้สึกว่าตัวเองมีคุณค่ายิ่งขึ้น ผศ.จรัล ดิษฐาอภิชัย กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ