ท้องถิ่นคือหัวใจประชาธิปไตย ในบรรดานักการเมืองระดับชาติทั้งหลายทั้งในอดีตและปัจจุบัน มีน้อยคนนักที่จะให้ความสำคัญในเรื่องของ “ท้องถิ่น” เป็นลำดับแรก และหากจะมองหาคนที่อุทิศตนและกำลังทรัพย์ในการผลักดันในการพัฒนาในเรื่องของ “ท้องถิ่น” ในภาพรวมที่มิใช่เพียง “การเมืองท้องถิ่น” เพื่อหวังผลในการเลือกตั้งนั้น สถาบันนโยบายศึกษาก็เห็นแต่เพียงท่านวุฒิสมาชิกจังหวัดตาก อุดร ตันติสุนทร เท่านั้น ตลอดเวลาหลายสิบปีในชีวิตการเมือง ท่านอุดร ได้ทุ่มเทให้กับการพัฒนาท้องถิ่นจนกระทั่งตั้งมูลนิธิส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น เพื่อเป็นแกนสำคัญในการสนับสนุนแนวคิดการกระจายอำนาจไปยังท้องถิ่นเพื่อให้ท้องถิ่นเข้มแข็งมีความสามารถในการปกครองตนเอง ทุกครั้งที่ท่านไปบรรยายที่ไหน ทุกครั้งที่ท่านมีโอกาสเผยแพร่ความคิด ท่านอุดร จะย้ำเสมอว่า “การปกครองตนเอง” คือ “การปกครองท้องถิ่น” และการปกครองท้องถิ่นคือรากฐานของระบบประชาธิปไตย 2-3 วันมานี้ท่านอุดร ให้เกียรติมาร่วมเป็นวิทยากรในการสัมมนาเรื่อง “การปฏิรูประบบราชการมีความหมายอย่างไร มีคุณค่าต่อประชาชนอย่างไร?” ให้กับสถาบันนโยบายศึกษา ท่านมีความเห็นว่าการปฏิรูประบบราชการจะมีคุณค่าต่อประชาชนก็เมื่อประชาชนได้รับบริการรวดเร็วขึ้นและตรงตามความต้องการอย่างแท้จริง การที่ราชการส่วนกลางดึงอำนาจเอาไว้ทำให้การบริการประชาชนช้า ดังนั้นการกระจายอำนาจให้ท้องถิ่นจึงเป็นวิธีที่จะขจัดขั้นตอนที่มีอยู่มากเกินไปให้ลดลงได้ และในทางที่กลับกัน ประชาชนก็จะต้องสอดส่องดูแล สนับสนุน และมีส่วนร่วมในการปกครองท้องถิ่น ซึ่งก็เท่ากับการปกครองตนเอง บทบาทหน้าที่ระหว่างองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นกับราษฎรในท้องถิ่นนั้นเขียนไว้ชัดเจนแล้วในหนังสือ “อะไร ทำไม อย่างไร อบต. ประชาธิปไตยของประชาชนในชนบท” ที่จัดพิมพ์โดยมูลนิธิส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นที่มีท่านอุดร ตันติสุนทร เป็นประธาน เปิดไปที่หน้าสอง อ่านคอลัมน์แนะนำสื่อความรู้ก่อนบทความอื่นๆ ดิฉันเองอ่านหนังสือเล่มนี้แล้วเกิดมุมมองว่าประชาชนในเมืองสนใจเรื่องท้องถิ่นของตนน้อยยิ่งกว่าประชาชนในชนบทเสียอีก อย่าลืมว่า กทม. เทศบาล และเมืองพัทยา ก็เป็นรูปแบบของการปกครองส่วนท้องถิ่นเช่นกัน และเมื่อเราลืมไปว่าเราคือท้องถิ่น เราเป็นส่วนหนึ่งของท้องถิ่น การลืมนั้นจะนำไปสู่การละเลยในกิจการและกิจกรรมของท้องถิ่น และนั่นแหละค่ะ คืออันตรายที่นำไปสู่ปัญหาหลายอย่างของ ท้องถิ่น รวมถึงปัญหาการคอร์รัปชั่นในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นด้วย ยศวดี บุณยเกียรติ ผู้อำนวยการร่วม สถาบันนโยบายศึกษา