สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

พันธบัตรเอเชีย

ถอดความจากการสนทนาระหว่าง ดร.สมศักดิ์ ชูโต
ผ.อ.โครงการศึกษานโยบายสาธารณะ สถาบันนโยบายศึกษา กับ
ดร.ปกรณ์ วิชยานนท์ ผ.อ.การวิจัย โครงการนโยบายเศรษฐศาสตร์มหาภาค
มูลนิธิสถาบันเพื่อการพัฒนาประเทศไทย
ทางสถานีวิทยุ อ.ส.ม.ท. 1494 MHz AM
ออกอากาศวันเสาร์ที่ 18 มกราคม 2546 เวลา 17.00-18.00 น.

พันธบัตรเอเชีย เป็นเครื่องมือทางการเงินเพื่อทำให้เกิดการหมุนของเงินภายในประเทศของเอเชีย ซึ่งเป็นแนวคิดที่นายกรัฐมนตรี พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร ได้หารือกับนายกรัฐมนตรีของมาเลเซียและสิงคโปร์แล้ว และในขณะนี้มี 6 ประเทศที่ตกลงใจจะสนับสนุนการออกพันธบัตรเอเชีย ได้แก่ ไทย มาเลเซีย สิงคโปร์ ญี่ปุ่น เกาหลี และจีน

ประโยชน์ที่จะได้รับในการออกพันธบัตรเอเชียคือสามารถใช้ค้ำประกันพันธบัตรของแต่ละประเทศสมาชิก และใช้เป็นเครื่องมือในการหมุนเงินในภูมิภาค

หลายประเทศในยุโรปได้ร่วมมือกันออกพันธบัตรยุโรปเพื่อเป็นสินเชื่อทางการค้ามาหลายปีแล้ว พันธบัตรยุโรปมีมากและใช้ง่ายเพราะปัจจุบันประเทศกลุ่มยุโรปใช้เงินสกุลเดียวกันคือยูโรดอลล่าร์ ดังนั้น เพราะเหตุที่ประเทศในเอเชียยังคงใช้เงินตราสกุลของตนอยู่ การออกพันธบันตเอเชียในระยะแรกอาจจะต้องใช้เงินสกุลที่เป็นกลาง เช่นยูโรหรือยูเอสดอลล่าร์ไปก่อน แต่อย่างไรก็ดี เพราะเหตุที่วงจรเศรษฐกิจของประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ขึ้นลงพร้อมกัน จึงง่ายที่จะมีพันธบัตรเอเชีย

แม้หลายประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้จะมีงบดุลขาดบัญชีอยู่ก็ตาม แต่เมื่อรวมอีกสามประเทศในเอเชียคือเกาหลี ญี่ปุ่น และจีน ก็จะทำให้บัญชีเดินสะพัดเกินดุล จึงควรที่จะมีพันธบัตรเอเชียไว้เพื่อการหมุนเงินภายใน ประเทศในกลุ่มสามารถจะกู้ยืมเงินระหว่างกัน ไม่จำเป็นต้องกู้จากประเทศที่สาม เช่น สหรัฐอเมริกาหรือกลุ่มยุโรป

ต่อคำถามว่าการออกพันธบัตรเอเชียนี้ประเทศใดจะต้องเป็นผู้ออก และประเทศใดจะต้องเป็นผู้ซื้อ คำตอบคือประเทศที่มีบัญชีขาดดุลเดินสะพัดจะต้องเป็นผู้ออก และประเทศทีมีเงินเกินบัญชีเดินสะพัดจะเป็นผู้ซื้อ

แต่อย่างไรก็ดี ยังมีอุปสรรคในการออกพันธบัตรเอเชียอีกเช่น หนึ่ง-ความน่าเชื่อถือของเครดิต และสอง- การตัดสินใจเลือกสกุลเงินที่จะออก

ทางแก้อุปสรรคแรกคือ ต้องให้รัฐบาลของประเทศนั้น ๆ ค้ำประกันพันธบัตร ซึ่งหากทำได้ก็ยังคงมีอุปสรรคอีกบ้าง เช่นแต่ละประเทศมีกฎหมายของตนเองที่แตกต่างกัน

ทางแก้อุปสรรคข้อที่สองคือต้องตั้งหน่วยงานกลางประเมินความเสี่ยงของผู้กู้ โดยมีการให้คะแนนหรือเกรดแก่ประเทศต่าง ๆ ซึ่งก็ยังคงเหลืออุปสรรคอีกข้อคือจะสามารถตั้งหน่วยงานกลางได้เร็วแค่ไหน และจะทำงานสะดวกและมีประสิทธิภาพแค่ไหน

ดร.ปกรณ์ได้กล่าวไว้ในตอนสุดท้ายของการสนทนาว่าการก่อตั้งพันธบัตรเอเชียจะต้องเริ่มต้นจากการตั้งเป็นกลุ่มความร่วมมือระหว่างประเทศเอเชียก่อน แล้วจึงค่อยดำเนินการในขั้นตอนต่าง ๆ ต่อไป