สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

ปัญหาเด็กไทยในปัจจุบัน

ถอดความจากการสนทนาระหว่าง ดร.สมศักดิ์ ชูโต
ผ.อ.โครงการศึกษานโยบายสาธารณะ สถาบันนโยบายศึกษา กับ
อ.เธียรชัย ณ นคร ประธานกรรมการสาขานิติศาสตร์ ม.สุโขทัยธรรมาธิราช
ทางสถานีวิทยุ อ.ส.ม.ท. 1494 MHz AM
ออกอากาศวันเสาร์ที่ 11 มกราคม 2546 เวลา 17.00-18.00 น.

เนื่องในโอกาสวันเด็กแห่งชาติปี 2546 จึงได้คุยกันถึงปัญหาที่เกิดขึ้นกับเด็กไทยในสังคมปัจจุบัน 3 เรื่องใหญ่คือ

1. เด็กถูกทำร้าย

2. โสเภณีเด็ก

3. ยาเสพติดกับเด็ก

จากรายงานวิจัยของมูลนิธิสุขภาพแห่งชาติ เรื่องไอ.คิว.เด็กไทย จากการสำรวจกลุ่มตัวอย่างเด็กชาย 634 และหญิง 872 คน อายุระหว่าง 12-18 ปีใน กทม. เชียงใหม่ อุบลราชธานีและสงขลา พบว่าค่าเฉลี่ยไอ.คิวของเด็กไทยคือ 92 ซึ่งต่ำกว่าถัวเฉลี่ยของโลกที่อยู่ที่ 100 และที่นอกเหนือจากนั้นคือผลสำรวจความเห็นของเด็กเหล่านั้นที่คิดว่าคนจะมีความสุขคือความมั่งคั่งร่ำรวย และเด็ก 42 เปอร์เซ็นต์ไม่พอใจในโรงเรียนของตน

ทัศนคติในเรื่องความสุขของเด็กสะท้อนให้เห็นสังคมไทยว่าบูชาความร่ำรวย แม้ว่าสังคมชนบทจะต่างจากสังคมเมือง แต่เมื่อเด็กเข้าเมืองก็จะค่อย ๆ เปลี่ยนและปรับตัวเองเข้ากับสังคมโดยรอบ

ปัจจุบันการรับรู้ของเด็กในเรื่องต่าง ๆ เร็วกว่าสมัยก่อน เด็กกล้าแสดงออกและมีความคิดเป็นของตนเอง ทั้งนี้เนื่องจากสังคมเมืองเปลี่ยนไป การรับรู้ข่าวสารข้อมูลเร็วมากขึ้น เด็กจึงเป็นผู้ใหญ่เร็วขึ้น เด็กอาจจะมีมุมมองต่างจากผู้ใหญ่ บางเรื่องผู้ใหญ่อาจจะคิดไม่ถึงหรือไม่คิดว่าเขาจะคิดเช่นนั้น จึงมีคำถามว่าเราจะมีวิธีคุยสื่อสารกับเด็กอย่างไร

มูลนิธิคุ้มครองเด็กพบว่าปัญหาเด็กถูกทำร้าย มีมากขึ้นเรื่อย ๆ ส่วนใหญ่เป็นเด็กอายุ 7-9 ขวบ ส่วนใหญ่ถูกทำร้ายโดยผู้ปกครองที่คิดว่าตนเองกำลังสั่งสอนเด็ก สาเหตุที่โกรธเด็กเช่นเรื่องยาเสพติด หรือในบ้านมีปัญหาเรื่องเงินและสาเหตุอื่น ๆ โดยที่บางทีเด็กเองก็ไม่รู้ว่าตนเองถูกละเมิดสิทธิ แต่ก็มีบ้างที่ถูกทำร้ายในเรื่องเพศ

การค้าขายเด็กมีหลายรูปแบบ ซึ่งมีกฎหมายเข้มงวดในเรื่องนี้แต่ขาดการปฏิบัติจริงจังเพราะสังคมละเลย ไม่เห็นความสำคัญในการปฏิบัติตามกฎหมาย เช่นการละเมิดทางเพศเด็กอายุต่ำกว่า 15 ปีมีโทษหนักและไม่สามารถจะยอมความกันได้ แต่ที่จริงแล้วเพียงกฎหมายอย่างเดียวไม่สามารถจะห้ามผู้ทำผิดได้ สังคมจะต้องมีส่วนร่วมผลักดันไม่ให้มีการละเมิดเช่นนั้น

การมองปัญหาเด็กต้องมองในภาพรวมของสังคม มีคำถามว่าสังคมไทยให้ความสำคัญแก่เด็กแค่ไหน การที่พ่อแม่หรือครูตีเด็กเป็นเรื่องยอมรับในสังคมว่าเป็นการสั่งสอนปกติ แม้กระทั่งการขายแรงงานเด็กอายุต่ำกว่า 15 ในชนบทบางส่วนก็ยังถือว่าเป็นเรื่องปกติที่ช่วยพ่อแม่ทำงาน

ชุมชนจึงเป็นตัวแปรสำคัญที่ทำให้มองปัญหาเรื่องเดียวกันต่างกันออกไป