สิทธิในการประชาพิจารณ์ ความขัดแย้งกรณีโครงการท่อก๊าซไทย-มาเลเซียที่คุกรุ่นมาตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน 2545 เมื่อกลุ่มนักวิชาการกว่าพันคนทั่วประเทศได้เรียกร้องขอให้รัฐบาลทบทวนโครงการได้ปะทุขึ้นอีกครั้งเมื่อคืนวันที่ 20 ธันวาคม เป็นผลให้มีผู้บาดเจ็บและอาจจะมีการดำเนินคดีเอ็นจีโอ 12 คนที่ถูกจับในข้อหาเป็นแกนนำในการก่อความไม่สงบที่หน้าโรงแรม เจ.บี. หาดใหญ่ ณ วันนี้ยังไม่รู้ว่าเรื่องท่อก๊าซไทย-มาเลย์จะจบลงอย่างไร เพราะแม้ว่ารัฐบาลจะยอมถอยหนึ่งก้าว ยอมเปลี่ยนจุดที่ท่อก๊าซมาขึ้นบก แล้วก็ตาม แต่ฝ่ายคัดค้านก็ยังเรียกร้องให้ยกเลิกโครงการนี้ทั้งหมด เราต้องยอมรับว่าโครงการท่อก๊าซไทย-มาเลย์มีส่วนกระทบกับประชาชนชาวไทยทั้งประเทศ ไม่ว่าจะตั้งหลักแหล่งอยู่ในบริเวณที่ท่อก๊าซมาขึ้นบกหรือไม่ เพียงแต่ผู้ที่อยู่อาศัยใกล้ชิดแหล่งท่อก๊าซจะได้รับผลกระทบมากกว่าผู้อื่น สิทธิในการรับรู้ข้อมูลข่าวสารที่ถูกต้อง เที่ยงตรง และเป็นธรรม จึงเป็นส่วนสำคัญที่จะทำให้ "พลเมือง" สามารถตัดสินใจในเรื่องนี้ได้ ถ้าเปิดอ่านในฉบับนี้ จะเห็นความสอดคล้องกันระหว่างบทคัดย่อจากงานวิจัยของ รศ.ดร.นันทวัฒน์ บรมานันท์ ในเรื่อง "ข้อเสนอสำหรับกระบวนการรับฟังความคิดเห็นประชาชน" กับ ปุจฉา-วิสัชนา เกี่ยวกับสิทธิมนุษยชนในเรื่อง "สิทธิการมีส่วนร่วม" จะเห็นได้ว่าความน่าเชื่อถือของกระบวนการทำประชาพิจารณ์นั้นต้องเริ่มตั้งแต่ความเป็นอิสระของหน่วยงานที่ทำหน้าที่รับฟังความคิดเห็นของประชาชน ความมีประสิทธิภาพของบุคลากรที่มีส่วนเกี่ยวข้อง การหาข้อมูลที่ทั้งลึกและกว้าง การวิเคราะห์ผลดี-ผลเสียของโครงการที่จะเกิดขึ้น ความเป็นกลางในการนำเสนอ และท้ายที่สุดคือความสามารถในการนำ "พลเมือง" ที่มีส่วนเกี่ยวข้องเข้ามาร่วมในการทำประชาพิจารณ์ แต่ดูเหมือนว่าฝ่ายคัดค้านโครงการนี้จะเริ่มต้นที่ความไม่ไว้วางใจในกระบวนการเริ่มต้นโครงการ ความไม่ชอบธรรมในการเริ่มโครงการ ไม่เชื่อในข่าวสารข้อมูลที่ออกมาจากฝ่ายรัฐบาล จนนำไปสู่การปฎิเสธโครงการในทุกรูปแบบ สังคมไทยมีบาดแผลจากการคอร์รัปชั่นมานานจนมีแต่ความสับสนและไม่เชื่อใจรัฐบาลและผู้บริหารประเทศ การแก้ไขต้องเริ่มต้นที่ความโปร่งใสและมีตรรกะ หากโครงการนี้เริ่มต้นจากการทำประชาพิจารณ์อย่างถูกหลักการ เราก็อาจจะไม่ต้องเสียเวลาไปเกือบสองปีเพื่อที่จะได้รับคำตอบเดิมว่า "สร้าง" โดยไม่มีการแสดงเหตุผลอื่นๆ ประกอบ นอกจากการเลื่อนจุดที่ท่อก๊าซขึ้นบกไปไม่กี่ร้อยเมตร ยศวดี บุณยเกียรติ ผู้อำนวยการร่วม สถาบันนโยบายศึกษา