บทเรียนการเมืองจากคดียุบพรรค (ตอนที่ 1) เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2550 คณะตุลาการรัฐธรรมนูญได้มีคำวินิจฉัยคดีที่ 1 ระหว่างอัยการสูงสุดกับพรรคไทยรักไทย พรรคพัฒนาชาติไทย และพรรคแผ่นดินไทย และในคดีที่ 2 ระหว่างอัยการสูงสุดกับพรรคประชาธิปัตย์และพรรคประชาธิปไตยก้าวหน้า และมีคำสั่งให้ยุบพรรคไทยรักไทย พรรคพัฒนาชาติไทย และพรรคแผ่นดินไทย กับให้เพิกถอนสิทธิการเลือกตั้งของกรรมการบริหารพรรคไทยรักไทย 111 คน พรรคพัฒนาชาติไทย 19 คน และพรรคแผ่นดินไทย 3 คน มีกำหนด 5 ปีนับแต่วันที่มีคำสั่งให้ยุบพรรคการเมือง และให้ยุบพรรคประชาธิปไตยก้าวหน้า พร้อมเพิกถอนสิทธิเลือกตั้งของกรรมการบริหารพรรค 9 คน และให้ยกคำร้องในส่วนของการให้ยุบพรรคประชาธิปัตย์นั้น การตัดสินคดีประวัติศาสตร์นี้มีเรื่องน่าศึกษา จึงขอนำย้อนกลับไปยังมูลเหตุให้เกิดคำร้องโดยอัยการสูงสุดในทั้งสองคดี และการสรุปคำวินิจฉัยของคณะตุลาการรัฐธรรมนูญ ที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการมีความเห็นว่าน่าจะนำไปทำเป็นบทเรียนสอนเยาวชนให้รู้เรื่องการเมือง 24 ก.พ. 49 พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร นายกรัฐมนตรี ประกาศยุบสภา และในเวลาต่อมา กกต. ก็ได้ประกาศให้มีการเลือกตั้งทั่วไปในวันที่ 2 เม.ย. 49 27 ก.พ. 49 สามพรรคใหญ่ คือประชาธิปัตย์ ชาติไทย และมหาชน ไม่ส่งผู้สมัคร และรณรงค์ให้ผู้มีสิทธิเลือกตั้งไปลงคะแนนในช่องไม่ประสงค์จะลงคะแนน 27 ก.พ. 49 พ.ต.ท.ทักษิณ ได้เชิญหัวหน้าพรรคการเมืองทุกพรรคมาประชุมที่อาคารวุฒิสภา มีหัวหน้าพรรคการเมืองขนาดเล็ก 15 พรรคมาร่วมประชุม 12 มี.ค. 49 นายสุเทพ เทือกสุบรรณ เลขาธิการพรรคประชาธิปัตย์ นำนางรัชนู ต่างสี นายสุวิทย์ อบอุ่น นางนิภา จันทรโพธิ์ ที่ถูกนายทัศนัย กี้สุน พาไปสมัครรับเลือกตั้ง ส.ส.ในนามพรรคประชาธิปไตยก้าวหน้า มาแถลงข่าวที่พรรคประชาธิปัตย์ว่า ถูกนายทัศนัยหลอกพาไปสมัครทั้งที่ไม่มีคุณสมบัติ 16 มี.ค. 49 นายสุเทพ แถลงข่าวว่า มีขบวนการจ้างพรรคเล็กลงสมัครรับเลือกตั้ง โดยระบุว่า พล.อ.ธรรมรักษ์ อิศรางกูร ณ อยุธยา นายพงษ์ศักดิ์ รักตพงษ์ไพศาล นพ.พรหมินทร์ เลิศสุริย์เดช ได้ให้คนสนิทและ พล.อ.ไตรรงค์ อินทรทัต พล.ท.ผดุงศักดิ์ กลั่นเสนาะ และผู้อื่น ประสานไปยังนายชวการ โตสวัสดิ์ นายสุขสันต์ ชัยเทศ และนายพงษ์ศรี ศิวาโมกข์ เพื่อให้ติดต่อไปยังผู้บริหารพรรคเล็ก คือพรรคประชาธิปไตยก้าวหน้า แผ่นดินไทย พัฒนาชาติไทย ให้ส่งผู้สมัครลงรับเลือกตั้งในเขตต่าง ๆ โดยมีการจ่ายเงินให้หัวละ 1 แสน – 3 ล้านบาท 19 มี.ค. 49 นายสุเทพ พา 3 พยาน คือ นายชวการ นายสุขสันต์ น.ส.มณทิรา พิมพ์จันทร์ มาแถลงข่าว โดยทั้งสามยืนยันว่าได้รับการติดต่อจากผู้บริหารพรรคไทยรักไทยจริง และในช่วงวันที่ 2-9 มี.ค. ได้ทำการปลอมแปลงเอกสารการลงสมัครที่โรงแรมย่านสะพานควาย นายบุญทวีศักดิ์ อมรสินธุ์ หัวหน้าพรรคพัฒนาชาติไทย แจ้งความให้ดำเนินคดีกับนายสุเทพกับพวกฐานะหมิ่นประมาท ข้อหารับเงินจาก พล.อ.ธรรมรักษ์ และระบุว่า นายสุเทพ ได้เดินทางไปหาที่บ้านเมื่อวันที่ 15 มี.ค. เพื่อให้ใส่ความพรรคไทยรักไทย โดยแลกกับเงิน 15 ล้านบาท 20 มี.ค. 49 นายวีระ มุสิกพงศ์ กรรมการบริหารพรรคไทยรักไทย แฉพรรคประชาธิปัตย์จัดฉากจัดหาผู้สมัครที่ตรัง แล้วป้ายความผิดให้พรรคไทยรักไทย เพราะนายทัศนัย กี่สุ้น เป็นผู้ช่วยนายสาธิต วงศ์หนองเตย กรรมการบริหารพรรคประชาธิปัตย์ 21 มี.ค. 49 นายสุเทพ พร้อมคณะเข้าให้ข้อมูลและร้องเรียนต่อ กกต. ว่าเจ้าหน้าที่ กกต. ให้ความร่วมมือในการแก้ไขฐานข้อมูลการเป็นสมาชิกพรรคการเมืองเพื่อให้ผู้สมัครมีคุณสมบัติถูกต้อง กกต. ได้ตั้งนายนาม ยิ้มแย้ม รองประธานศาลฎีกา เป็นประธานคณะอนุกรรมการสอบสวน 21-22 มี.ค. 49 นพ.พรหมินทร์ และนายพงษ์ศักดิ์ ยื่นฟ้องนายสุเทพ ฐานหมิ่นประมาทกล่าวหาว่ามีส่วนในการจ้างวานพรรคเล็ก 22 มี.ค. 49 นายสุเทพ พานางฐัติมา ภาวะลี ผู้สมัคร ส.ส.ระบบบัญชีรายชื่อพรรคแผ่นดินไทย นายชวการ นายสุขสันต์ ไปพักที่บ้าน อ.พุนพิน จ.สุราษฎร์ธานี โดยอ้างว่าเกรงจะไม่ปลอดภัย 24 และ 25 มี.ค. 49 พ.ต.อ.ศุภชัย ฟื้นพานิช ผกก. 5 กองปราบปรามนำกำลังไปรับตัวนางฐัติมา จากบ้านนายสุเทพ ที่ อ.พุนพิน จ.สุราษฎร์ธานี และนางฐัติมา ได้แจ้งความดำเนินคดีกับนายสุเทพ ฐานกักขัง หน่วงเหนี่ยว และจ้างให้ใส่ร้ายพรรคไทยรักไทย โดยแลกกับเงิน 1 ล้านบาท และได้รับเงินเบื้องต้นจากนายสุเทพ แล้ว 3 แสนบาท 2 เม.ย. 49 วันเลือกตั้งทั่วไป ปรากฏว่ามี 39 เขตที่ผู้สมัครพรรคไทยรักไทยที่ลงคนเดียว ได้คะแนนไม่ถึงร้อยละ 20 ของจำนวนผู้มีสิทธิเลือกตั้งในเขต จึงต้องทำการเลือกตั้งใหม่ 8-9 เม.ย. 49 วันรับสมัครใหม่ นายชาลี นพวงศ์ แกนนำกลุ่มคนรักษ์สงขลา พร้อมชาวสงขลาชุมนุมในบริเวณอาคารกิจกรรมนักศึกษา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย ซึ่งเป็นศูนย์อำนวยการรับสมัคร ส.ส.ประจำจังหวัดสงขลา ทำให้ผู้สมัครพรรคเล็กร้องว่ามีการขัดขวางการสมัคร 12 เม.ย 49 กกต. มีมติสั่งดำเนินคดีอาญานายทัศนัย กี่สุ้น และผู้สมัครพรรคประชาธิปไตยก้าวหน้า จ.ตรัง ที่ไม่มีสิทธิสมัคร แต่ลงสมัคร และเสนออัยการสูงสุดให้ยุบพรรค พรรคประชาธิปไตยก้าวหน้า 21 เม.ย. 49 กกต. มีมติเสนอให้ยุบพรรคพัฒนาชาติไทย 8 พ.ค. 49 คณะอนุกรรมการสอบข้อเท็จจริงชุดนายนาม ยิ้มแย้ม สรุปผล ระบุผู้บริหารพรรคไทยรักไทยเกี่ยวข้องการจ้างวานพรรคเล็กลงสมัคร และเสนอให้ กกต. แจ้งข้อกล่าวหาต่อ พ.ต.ท.ทักษิณ หัวหน้าพรรคไทยรักไทย 9 พ.ค. 49 นายวรรธวริทธิ์ ตันติภิรมย์ หัวหน้าพรรคชีวิตที่ดีกว่า เข้าร้องเรียน กกต. ว่านายไทกร พลสุวรรณ แกนนำอีสานกู้ชาติไปติดต่อให้ใส่ร้ายพรรคไทยรักไทยว่าจ้างลงสมัคร โดยมีหลักฐานเป็นซีดีการพูดคุยของตนกับนายไทกร 22 พ.ค. 49 นายวิชิต ปลั่งศรีสกุล และทีมกฎหมายพรรคไทยรักไทย เข้ายื่นหนังสือร้องต่อ กกต. ให้สอบพรรคประชาธิปัตย์กระทำผิด กกต. ตั้งอนุกรรมการที่มีนายสุริยา ทรงวิทย์ รองอัยการจังหวัดเป็นประธานสอบสวน 29 พ.ค. 49 นายสุเทพ นำภาพวงจรปิดที่กระทรวงกลาโหม ระบุว่าเป็นวันที่นายชวการ และนายสุขสันต์ ไปรับเงินจาก พล.อ.ธรรมรักษ์ 19 มิ.ย. 49 กกต. ส่งคำร้องพร้อมหลักฐานให้อัยการสูงสุดพิจารณาส่งเรื่องให้ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยสั่งยุบพรรคไทยรักไทย พรรคพัฒนาชาติไทย และพรรคแผ่นดินไทย เนื่องจากกระทำผิดมาตรา 66 (2) และ (3) ของ พ.ร.บ.พรรคการเมือง ในข้อหาว่าพรรคไทยรักไทยจ้างวานพรรคการเมืองเล็กลงสมัครรับเลือกตั้ง เพื่อหนีเกณฑ์ต้องได้คะแนนร้อยละ 20 ของจำนวนผู้มีสิทธิเลือกตั้งในเขตนั้น และพรรคพัฒนาชาติไทยทำการเปลี่ยนแปลงฐานข้อมูลสมาชิกพรรคที่ กกต. เพื่อให้ผู้สมัครมีคุณสมบัติมีสิทธิลงรับเลือกตั้งได้ 26 มิ.ย. 49 กกต. ส่งคำร้องพร้อมหลักฐานไปยังอัยการสูงสุดเพื่อยื่นคำร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญสั่งยุบพรรคประชาธิปัตย์ โดยชี้มูลว่ากระทำผิดมาตรา 66 (2) และ (3) ของ พ.ร.บ.พรรคการเมือง รวม 6 ข้อกล่าวหา คือ 1. ร่วมมือกับพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตยล้มล้างรัฐบาล 2. ขอนายกฯ พระราชทานตามมาตรา 7 ของรัฐธรรมนูญปี 2540 3. บอยคอตไม่ส่งผู้สมัครลงรับเลือกตั้ง 4. รณรงค์ให้ประชาชนไปใช้สิทธิเลือกตั้งโดยลงคะแนนในช่องไม่ประสงค์ลงคะแนน 5. ขัดขวางการลงสมัครที่ จ.สงขลา 6. จ้างพรรคการเมืองเล็ก คือพรรคประชาธิปไตยก้าวหน้า พรรคชีวิตที่ดีกว่า พรรคพัฒนาชาติไทย ให้ลงสมัครแล้วใส่ร้ายพรรคไทยรักไทยว่าเป็นผู้จ้างวาน 6 ก.ค. 49 อัยการสูงสุดเสนอคำร้องยุบ 5 พรรคการเมืองคือ ไทยรักไทย ประชาธิปัตย์ ประชาธิปไตยก้าวหน้า แผ่นดินไทย ชีวิตที่ดีกว่า ให้ศาลรัฐธรรมนูญสั่งยุบพรรค 19 ก.ย. 49 เกิดปฏิวัติรัฐประหาร มีการยกเลิกรัฐธรรมนูญฉบับปี 2540 และศาลรัฐธรรมนูญ คณะปฏิรูปการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข สั่งตั้งคณะตุลาการรัฐธรรมนูญชุดปัจจุบัน ประกอบด้วยประธานศาลฎีกา ประธานศาลปกครองสูงสุด และตัวแทนจากทั้งสองศาลรวม 9 นาย ทำหน้าที่พิจารณา 30 พ.ย. 49 คณะตุลาการรัฐธรรมนูญกำหนดให้มีการไต่สวนคดียุบพรรคโดยแบ่งเป็น 2 กลุ่มคดี โดยพรรคไทยรักไทย พรรคพัฒนาชาติไทย และพรรคแผ่นดินไทย อยู่ในกลุ่มคดีที่ 1 และพรรคประชาธิปัตย์ และพรรคประชาธิปไตยก้าวหน้า อยู่ในกลุ่มคดีที่ 2 16 และ 18 ม.ค. 50 ศาลนัดไต่สวนนัดแรกของคดีที่ 1 และ 2 ตามลำดับ 30 พ.ค. 50 คณะตุลาการรัฐธรรมนูญอ่านคำวินิจฉัย (อ่านต่อตอนที่ 2)