สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

บุคลิกภาพประชาธิปไตย

      กระแสการเลือกตั้งถั่งโถมมาแรง ทุกพรรคการเมืองก็เร่งหาสมาชิก ซึ่งเป็นเรื่องต้นๆ ที่ต้องเร่งทำเพื่อให้ได้สมาชิกตามกฎหมายกำหนดของการมีสถานภาพพรรคการเมือง ที่อยากให้พรรคเป็นของสมาชิก ไม่ใช่ของนายทุน

      การออกพบปะของนักการเมืองกับการหาสมาชิก (ไม่ใช่หาเสียง) จึงมีบรรยากาศที่สะท้อนบุคลิกภาพทางการเมืองของนักการเมืองและมวลหมู่สมาชิก

       คุณภาพบุคลิกภาพของคน กับระบอบการปกครองต้องสอดคล้องกัน หากเป็นระบอบประชาธิปไตย แต่ผู้คนยังมีบุคลิกภาพเป็นผู้ใฝ่อำนาจนิยม ระบบนี้ก็ต้องล้มเหลวในที่สุด

       บุคลิกภาพประชาธิปไตย กับ บุคลิกใฝ่อำนาจนิยม จึงแตกต่างกันอย่างตรงกันข้าม

      ลองพิจารณาบรรยากาศการแสดงออกของนักการเมืองและประชาชนผู้สนใจการเมืองดูว่า นับแต่นี้ไปจนกว่าจะถึงวันเลือกตั้งในราวปีหน้า ผู้คนทั้งหลายได้แสดงออกที่สะท้อนบุคลิกภาพที่เรียกหาความเป็นประชาธิปไตยมากน้อยเพียงใด เพราะนี่คือตัวสะท้อนความมีวัฒนธรรมทางการเมือง ซึ่งแฝงฝังอยู่ในการคิด และพฤติกรรมของมนุษย์

       ทั้งนี้ ก็อย่าลืมว่าการเลือกตั้งยังไม่ใช่ทั้งหมดของเรื่องความเป็นประชาธิปไตย แม้ว่าจะเป็นพิธีกรรมทางการเมืองที่จำเป็นในการระดมการมีส่วนร่วมทางการเมืองจากประชาชนอย่างหนึ่งในการมาร่วมกำหนดชะตากรรมของประเทศ และเป็นพิธีกรรมส่งนักการเมืองเข้าไปสู่การใช้อำนาจอีกด้วย

      ศ.ดร.สาโรจน์ บัวศรี ซึ่งเป็นนักคิดที่โดดเด่นต่อการศึกษาไทย ได้เขียนไว้เข้าใจง่ายและน่าจะถูกจริตกับคนไทย เกี่ยวกับบุคลิกภาพประชาธิปไตยไว้มี 3 ลักษณะ คือ การมีปัญญาธรรม คือ การมีเหตุผลในการตัดสินปัญหา การมีคารวะธรรม คือการเคารพศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของผู้อื่น คือ เห็นคุณค่าของผู้อื่น และประการสุดท้ายคือ สามัคคีธรรม การมีความสามารถที่จะแบ่งปันและร่วมมือกันกับผู้อื่น เพื่อนำสู่การมีสังคมที่สันติสุข ทุกคนจึงต้องคิดอ่านเพื่อผู้อื่นและเพื่อส่วนรวมร่วมกัน ซึ่งถ้าทำได้ครบในธรรมทั้ง 3 ประการนี้ เราก็จะเดินหน้าปรับปรุงเปลี่ยนแปลงสังคมไทยไปในทิศทางที่ก้าวหน้าได้ในทุกเรื่องไม่เว้นแม้แต่เรื่องการเมือง

      ซึ่งการจะทำให้ได้ทั้ง 3 ประการเช่นนี้ได้ ก็ขึ้นอยู่กับการวางรากฐานของสังคมที่มีส่วนที่จะเป็นสิ่งแวดล้อมที่สำคัญต่อการสร้างบุคลิกภาพประชาธิปไตย ซึ่งจะกลายเป็นตัวชี้วัดวัฒนธรรมทางการเมืองที่มีผลกระทบต่อระบบการเมือง

      การกล่อมเกลาทางสังคม ผ่านการอบรมเลี้ยงดูตั้งแต่จากที่บ้าน ครอบครัวจนถึงสถานศึกษา หรือระบบการศึกษา จึงมีส่วนสำคัญมากต่อการสร้างอุปนิสัย และบุคลิกภาพของคนทั้งสังคม

      ให้สังเกตดูการเคลื่อนไหวท่าที คำพูด ถ้อยแถลงทั้งหลายของนักการเมือง และผู้สนับสนุนทางการเมืองในห้วงช่วงก่อนการเลือกตั้งปีหน้า

       ก็จะมองเห็นผลผลิตของการสร้างพลเมืองของประเทศไทย และมองเห็นผลของการศึกษาไทยที่มีความสอดคล้องกับระบอบประชาธิปไตยที่เราอยากจะมีกันหรือไม่

       ตัวชี้วัดประชาธิปไตย ไม่ต้องดูอื่นไกล ให้ดูที่บุคลิกภาพของคนที่มีให้เห็นอยู่ทุกวันในสังคม โดยเฉพาะนักการเมือง ซึ่งเป็นผู้แสดงบทบาทนำทางการเมืองนั่นเอง

ทิพย์พาพร ตันติสุนทร
ผู้อำนวยการร่วม สถาบันนโยบายศึกษา

From : http://www.fpps.or.th