สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

การรณรงค์ทางการเมืองและผู้ลงคะแนนเสียงที่มีคุณภาพ จาก มรภ.อุบลฯ ถึง ม.ขอนแก่น

      ในเดือนมีนาคม 2559 ที่เพิ่งผ่านไป สถาบันนโยบายศึกษาได้มีโอกาสจัดการสัมมนาเชิงปฏิบัติการเรื่อง “การรณรงค์ทางการเมืองและผู้ลงคะแนนเสียงที่มีคุณภาพ” โดยร่วมระหว่างองค์กรภาครัฐ คือ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี และวิทยาลัยการปกครองท้องถิ่น มหาวิทยาลัยขอนแก่น และองค์กรพัฒนาเอกชน คือ สถาบันนโยบายศึกษา สนับสนุนโดยมูลนิธิคอนราด อาเดนาวร์ แห่งประเทศเยอรมนี

      การทำงานร่วมกับมหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี โดยท่านคณบดี คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ อาจารย์สุเชาว์ มีหนองหว้า ได้เชิญชวนนักศึกษาที่ทำกิจกรรมและสนใจประเด็นทางการเมืองได้เข้ามาร่วมอย่างคึกคัก ร่วม 100 คน ซึ่งส่วนมากเป็นนักศึกษาปีที่ 1 และปีที่ 2 จัดเมื่อวันที่ 22 มีนาคม 2559 ที่โรงแรมสุนีแกรนด์ อ.เมือง จ.อุบลราชธานี

      ส่วนที่จังหวัดขอนแก่น โดยท่านคณบดี วิทยาลัยการปกครองท้องถิ่น รศ.ดร.ศุภวัฒนากร วงศ์ธนวสุ ให้ความสำคัญ และมีนักศึกษาที่ทำกิจกรรมในองค์การนักศึกษาเข้ามาร่วมกิจกรรมในครั้งนี้ประมาณ 60 คน เมื่อวันที่ 28 มีนาคม 2559 ณ ศูนย์ประชุมวิทยาลัยการปกครองท้องถิ่น มหาวิทยาลัยขอนแก่น ในโอกาสนี้ Mr.Michael Winzer ผู้แทนมูลนิธิคอนราด อาเดนาวร์ ประจำประเทศไทย ได้ร่วมงานด้วย และได้กล่าวเปิดงานถึงความสำคัญของเยาวชนที่จะมีส่วนร่วมสำคัญในเรื่องการเมือง ซึ่งสังคมประชาธิปไตยต้องการให้ทุกคนมีการแสดงออกโดยคำนึงถึงความรับผิดชอบต่อสังคม โดยเฉพาะสังคมไทย ที่นับถือศาสนาพุทธ ที่ยึดหลักทางสายกลาง และการใช้เหตุผลที่จะนำมาสู่การพัฒนาประชาธิปไตยในแบบของสังคมไทย

      การจัดกิจกรรมทั้ง 2 ครั้ง ร่วมกับนักศึกษาซึ่งเป็นเยาวชนและเป็นปัญญาชนของชาติ ให้มาร่วมจัด ร่วมกำหนด ออกแบบการเมืองสร้างสรรค์ มีอิสระ เสรีภาพ มีเหตุผล ในกรอบของความเป็นเจ้าของสังคม และความรับผิดชอบต่อสังคมนั้น คือ การวางรากฐานและอนาคตของสังคมไปพร้อมกันด้วย

      การจัดโครงการดังกล่าวนี้ มีวิทยากรร่วมทำงานด้วย คือ ดร.เชาวนะ ไตรมาศ ที่ปรึกษาศาลรัฐธรรมนูญ ซึ่งมีผลงานเขียนหนังสือด้านการเลือกตั้งเพื่อประเทสในช่วงเปลี่ยนผ่านตั้งแต่ปี 2540 หลายเล่ม ครั้งนี้ ได้นำเสนอแนวคิดหลักแลกเปลี่ยนกับนักศึกษา เรื่อง “การเลือกตั้งเชิงปฏิรูปของประชาชน กับผลประโยชน์ของประเทศ” ซึ่งสะท้อนแนวคิดพื้นฐานและหลักการความเชื่อมโยงความสัมพันธ์ระหว่างการเลือกตั้งกับผลประโยชน์ของประเทศ ล้วนเกี่ยวข้องกับการจัดระเบียบอำนาจที่ชอบธรรมกับการจัดสรรผลประโยชน์ที่เป็นธรรม อันส่งผลต่อความมั่นคงของรัฐ และความมั่งคั่งของประชาชน การเลือกตั้งเชิงปฏิรูปจึงเป็นการเลือกตั้งที่ให้รัฐบาลใช้อำนาจด้วยความรับผิดชอบและผูกพันต่อประเทศ การเลือกตั้งที่มีนัยเช่นนี้ จึงจำเป็นที่ผู้ไปลงคะแนนเสียงจะมีความรู้สึกผูกพันกับความรับผิดชอบของตนต่อการเลือก เพื่ออนาคตของประเทศด้วยเช่นกัน การสร้างลักษณะพื้นฐานทางการเมือง และวัฒนธรรมทางการเมืองให้กับประชาชนจึงมีความสำคัญมาก เพื่อให้ไปใช้สิทธิในการเลือกมีความหมาย และมีคุณภาพในเชิงเหตุผล มากกว่าการทำตามๆ กันที่เน้นปริมาณของผู้ไปใช้สิทธิ ซึ่งไม่สามารถสะท้อนเจตจำนงทางการเมืองได้อย่างแท้จริง

      การนำเสนอแนวคิดดังกล่าวนี้ ได้มีการอภิปรายถกเถียงอย่างกว้างขวางกับนักศึกษาทั้ง 2 แห่ง ซึ่งสะท้อนความต้องการของนักศึกษาที่อยากแสดงออก บอกความคิดเห็นทางการเมืองที่กำลังหาจุดสมดุลทางการเมืองที่มีความขัดแย้งอยู่ในสังคม และเป็นการแสดงถึงความตั้งใจที่ต้องการเป็นกำลังสำคัญในการแก้ปัญหาทางการเมืองของประเทศอีกด้วย

      ในช่วงบ่าย ได้มีการทำงานกระบวนการกลุ่มโดยวิทยากร 2 ท่าน คือ คุณสมชาติ เจศรีชัย นักวิชาการอิสระ และเป็นอดีตรองเลขาธิการคณะกรรมการการเลือกตั้ง และคุณพลีธรรม ตริยะเกษม จากองค์กรกลางเพื่อประชาธิปไตย ในประเด็น “การรณรงค์ทางการเมือง และผู้ลงคะแนนเสียงที่มีคุณภาพ” ซึ่งการทำงานลักษณะประชุมเชิงปฏิบัติการของนักศึกษาทั้ง 2 สถาบันการศึกษานั้น เป็นการทำงานกับความคิด และประสบการณ์ที่นักศึกษามีและพบเห็นในสังคมของตน จากการเคยไปใช้สิทธิลงคะแนนเสียงเลือกตั้ง และการไปพบเห็นหรือมีส่วนร่วมในเรื่องการรณรงค์ทางการเมืองในรูปแบบต่างๆ นั้น ให้อภิปรายและออกแบบหาแนวทางที่ควรจะเป็นอย่างสร้างสรรค์ให้เกิดขึ้นกับประเทศไทย

      การประชุมเชิงปฏิบัติการดังกล่าว นักศึกษาทั้ง 2 สถาบัน ได้มีข้อสรุปและข้อเสนอที่น่าสนใจในประเด็นที่ว่า หากไปใช้สิทธิในการเลือกตั้งนั้น ลักษณะของผู้เลือกตั้งที่มีคุณภาพใหม่ที่แตกต่างไปจากเดิมๆ นั้น ควรมีคุณสมบัติอะไรที่เพียงพอแก่การจะใช้สิทธิ ที่ก่อประโยชน์ในผลรวมกับประเทศภายหลังจากการเลือกตั้ง ซึ่งมีความหมายมากกว่า “สิทธิ” ตามที่กฎหมายบัญญัติเรื่องการเป็นหน้าที่ และการทำตามกฎหมายว่าด้วยการเลือกตั้ง นักศึกษาควรคำนึงถึงอะไร เพื่อให้ผลการเลือกตั้งสะท้อนการยกระดับการพัฒนาความคิดทางการเมืองเพื่อประเทศเป็นเป้าหมาย ผลจากการทำงานกลุ่มของนักศึกษาทั้ง 2 สถาบัน จึงได้ลักษณะของผู้ที่จะไปลงคะแนนเสียงที่มีคุณภาพ (Qualitative Voter) ดังนี้ คือ

การที่เยาวชน นักศึกษา ปัญญาชน ได้คิดค้น ทบทวน บทบาทของผู้ลงคะแนนเสียงในเชิงคุณภาพเช่นนี้ จึงนับว่าเป็นสัญญาณที่ดีของการเลือกตั้งที่ (อาจ) จะมีขึ้นในอนาคต ซึ่งเป็นการวางแนวทางในการปฏิรูปการเตรียมประชาชนให้มีคุณภาพในทางการเมืองก่อนการเลือกตั้ง มากกว่าการรณรงค์ให้คนไปลงคะแนนเสียงมากๆ ซึ่งเน้นในเรื่องปริมาณ แต่ขาดมิติด้านคุณภาพ ทำให้ผลจากการเลือกตั้งที่ผ่านๆ มาในอดีต ไม่ได้สะท้อนเจตนารมณ์ของผู้เลือกอย่างแท้จริง และยังไม่ใช่แนวทางที่ควรสนับสนุนให้ไปสู่การใช้อำนาจของผู้แทนอีกด้วย

ฉบับต่อไป จะได้เห็นทัศนะในการเลือกทางการเมืองเชิงคุณภาพในวิทยาลัยชุมชน และการศึกษานอกโรงเรียน ในจังหวัดภาคใต้ ซึ่งจะจัดขึ้นในเดือนพฤษภาคม และมิถุนายน 2559 ที่จังหวัดระนองและชุมพร ตามลำดับต่อไป

From : http://www.fpps.or.th