สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

บุตร-ธิดาของแผ่นดิน : ความไม่เท่าเทียมทางการศึกษา

      ถือเป็นโอกาสในเวลาวิกฤติในทุกด้านขณะนี้ ที่นายกรัฐมนตรีคนปัจจุบันแสดงความใส่ใจในเรื่องคุณภาพคนและเรื่องการศึกษาของชาติเป็นพิเศษมากกว่าผู้นำในยุครัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้ง

      การแสดงความห่วงใยเรื่องการศึกษาและเยาวชนจากการพูดในที่ต่างๆ นั้น นายกรัฐมนตรีได้ย้ำถึงคุณภาพของคนไทยที่ต้องมีจิตสำนึกรักประเทศ ความสามารถ คุณภาพ ความมีวินัย และความรับผิดชอบ และเป็นที่มาของการปรับตัวของกระทรวงศึกษาธิการเป็นระยะๆ จนกระทั่งถึงความพยายามที่จะทำอย่างไรให้เด็กและเยาวชนไปโรงเรียนอย่างมีความสุข ไม่เครียด และเหนื่อยกับการยัดเยียด “วิชา” ที่ “เกิน” ตัวและวัย โดยไม่จำเป็นในช่วงของการศึกษาระดับพื้นฐาน

      การศึกษาที่เป็นอยู่ในขณะนี้ยังสร้างเงื่อนไขที่ชัดเจนและลงตัวสำหรับผู้มีฐานะในนามโครงการลักษณะพิเศษมากมายที่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็นโรงเรียนเฉพาะทาง โครงการเฉพาะกลุ่มที่มีพื้นฐานภาษาดี โรงเรียนติวต่างๆ มากมายที่เกิดขึ้นเหล่านี้ ได้กลายเป็นเครื่องมืออันชอบธรรมของระบบที่อุปถัมภ์ผู้ได้เปรียบอยู่แล้วให้ได้มากยิ่งขึ้นไม่สิ้นสุด และในทางเลวร้ายที่กลับกัน คือการไปลดทอนโอกาสของเด็กทั่วไปที่เสียเปรียบอยู่แล้วให้ด้อยลงไปอีก

      ตัวระบบการศึกษาที่เป็นอยู่ ได้เบียดบัง และกีดกันลูกชาวบ้าน คนทำนาทำไร่ คนต่างอำเภอ คนต่างจังหวัด ที่ไม่ได้อยู่ในเมืองใหญ่ ให้ต้องปิดเส้นทางการศึกษาในระบบไปก่อนเวลาอันควร และทำให้เด็กเหล่านี้มีจำนวนเพิ่มมากขึ้นในแต่ละปี ซึ่งข้อมูลจากสำนักงานส่งเสริมสังคมแห่งการเรียนรู้และคุณภาพเยาวชน (สสค.) ได้แจ้งตัวเลขของนักเรียนที่หายไปจากโรงเรียน มีตัวเลขที่สะสมในช่วงระยะ 10 ปีนี้ สูงถึง 5 ล้านคน ปัญหาคือ เด็กเหล่านี้หายไปไหน ตกอยู่ในความเสี่ยงอะไรบ้าง เมื่อเขาพ้นไปจากสายตาของรัฐที่ควรทำหน้าที่โอบอุ้ม บ่มเพาะ พัฒนาในระดับพื้นฐานให้เขาอย่างเท่าเทียมกับคนอื่นในรุ่นเดียวกัน ในแต่ละปีจึงมีเด็กมากกว่า 5 แสนคน หลุดออกจากระบบโรงเรียน และมีอัตราสะสมในรอบ 10 ปีนี้ ถึง 5 ล้านคน ซึ่งหมายถึงการสูญเสียมูลค่าทางเศรษฐกิจอย่างมากอีกด้วย

      การจัดการศึกษาให้กับอนาคตของชาติเพื่อก้าวให้พ้นกับดักในการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ จึงไม่อาจมองข้ามผลที่จะเกิดขึ้นกับเยาวชนของชาติเหล่านี้ ซึ่งกลายเป็นเหยื่อของระบบที่การจัดสรรโอกาสไม่ทั่วถึงและไม่ทัดเทียมให้แก่บุตร-ธิดาของแผ่นดินอย่างถ้วนหน้าในช่วงระยะต้นของการศึกษา ซึ่งเป็นช่วงเวลาสำคัญของการสร้างความแข็งแกร่งของชีวิตทั้งในด้านสติปัญญา และทักษะชีวิต

      ความต่อเนื่องของปีที่อยู่ในการศึกษาในสถานศึกษาของเด็กและเยาวชน จึงมีความสัมพันธ์กับคุณภาพของตัวเด็ก และส่งผลต่อคุณภาพความแข็งแกร่งทางเศรษฐกิจและสังคม เมื่อเขาได้รับการพัฒนาความสามารถที่พร้อมเข้าไปสู่การเป็นแรงงานเพื่อการเป็นพลังขับเคลื่อนทางเศรษฐกิจของประเทศ

      จะทำอย่างไรจึงจะมีการปรับเงื่อนไขพิเศษให้เด็ก เยาวชน ลูกหลานของผู้ยากไร้และด้อยโอกาส ที่เป็นคนส่วนใหญ่ของประเทศให้ได้มีโอกาสและยังรักษาโอกาสแห่งความเท่าเทียมทางการศึกษา ให้สามารถรอดพ้นจากกับดักแห่งความยากจน และยากไร้ และมาเป็นผู้มีศักยภาพในการมีส่วนร่วมในการพัฒนาประเทศ อย่างเคียงบ่าเคียงไหล่ ไม่ใช่ถูกกระทำให้กลายเป็นภาระ และผู้ฉุดรั้งทั้งเศรษฐกิจและอนาคตของประเทศ

      ไม่ว่าเด็กแว๊น หรือเด็กสก๊อย ต่างก็ตกเป็นเหยื่อของระบบที่ว่านี้ และต้องการความเข้าใจให้สังคมช่วยกันรับรู้และแก้ไขให้ได้มีที่ยืนอยู่ในสังคมอย่างมีคุณภาพเช่นกัน

ทิพย์พาพร ตันติสุนทร
ผู้อำนวยการร่วม สถาบันนโยบายศึกษา

From : http://www.fpps.or.th