สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

เตรียมประเทศสู่อาเซียน

ในระยะเวลาอันใกล้ ในวันที่ 31 ธันวาคม 2558 นับดูแล้วอีกเพียงแค่ 2 ปีเศษ เราก็จะเข้าสู่ความร่วมมือทางเศรษฐกิจของประชาคมอาเซียน (AEC) ซึ่งเป็นพัฒนาการของการรวมกลุ่มประเทศจากไม่กี่ประเทศที่เป็นสมาชิกสมาคมประชาชาติเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ หรือ อาเซียน (ASEAN) ปีนี้ก็อายุครบ 46 ปีแล้ว และอาเซียนก็เกิดจากการริเริ่มของประเทศไทย โดยอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ถนัด คอมันตร์ ซึ่งต่อมา ปี 2535 ก็เกิดแนวคิดเรื่องการจัดตั้งเขตการค้าเสรีอาเซียน หรือ AFTA เสนอโดยอดีตนายกรัฐมนตรีของไทย อานันท์ ปันยารชุน และเลขาธิการอาเซียนคนที่เพิ่งหมดวาระไป ปี 2555 ก็คือ ดร.สุรินทร์ พิศสุวรรณ ปีนี้จึงเป็นปีที่ 46 ของพัฒนาการความเป็นมาของอาเซียนกับประเทศไทย ซึ่งนับว่าประเทศไทยมีฐานะเป็นผู้นำที่โดดเด่นมาโดยตลอด

เวลากระชั้นใกล้ปี 2558 เข้ามาทุกที แต่ดูเหมือนคนไทยจะยังไม่ทันรับรู้อะไรมาก แต่สิ่งที่เป็นมากกลับเป็นความกังวลของทุกๆ ฝ่ายในการจัดวางตัวตนและองค์กรในเรื่องเกี่ยวกับประชาคมอาเซียน นับตั้งแต่ครู-อาจารย์ตามสถานศึกษา โรงเรียนต่างๆ ที่ยังจับต้นชนปลายไม่ถูก ไม่เป็นเอกภาพว่าจะสอนอะไร จะเกี่ยวข้องกับรายวิชากลุ่มสาระต่างๆ อย่างไร คนทั่วไปก็ยังงงๆ ไม่รู้เรื่อง ส่วนที่รู้จริงๆ และเตรียมตัวอย่างดีก็คือภาคธุรกิจขนาดใหญ่ทั้งหลาย

ดร.สุรินทร์ พิศสุวรรณ ขณะดำรงตำแหน่งเลขาธิการอาเซียน ได้ส่งสัญญาณให้ประเทศไทยเตรียมการแต่เนิ่นๆ สิ่งที่ท่านพูดทุกครั้ง ก็คือเรื่องคุณภาพคนไทยและการศึกษาไทย เพื่อให้มีการเตรียมความพร้อมให้คนไทยออกไปสู้นอกบ้านได้

การจะเข้าร่วมกิจกรรมกับเพื่อนบ้านในอาเซียนในระยะเวลาอันใกล้นี้ จึงควรมีการเตรียมความพร้อมในหลายระดับ ทั้งระดับรัฐบาล ภาคเอกชน และภาคสังคมโดยประชาชน รวมถึงการจัดพันธกิจของความจำเป็นเร่งด่วนและเรื่องที่ไม่เร่งด่วน เพื่อไม่ให้เกิดความสับสน ทั้งนี้ทุกฝ่ายต้องประสานความรู้และความร่วมมือกันอย่างจริงจัง

ในระยะเวลาเช่นนี้ก็เชื่อว่ากลุ่มประเทศสมาชิกอาเซียนต่างก็มีความไม่พร้อมอยู่มากเช่นกัน ซึ่งจากที่แต่เดิมการเข้าร่วมเป็นประชาคมอาเซียนคือวันที่ 1 มกราคม 2558 แต่ต้องเลื่อนออกไปจนถึงสิ้นปี คือ 31 ธันวาคม 2558

การพัฒนาคุณภาพคนไทยจึงรอไม่ได้ และควรที่หลายภาคส่วนจะได้ช่วยกันทำและผลักดันให้เห็นผล โดยยึดเอาการพัฒนาในแต่ละพื้นที่ที่มีทั้งภาครัฐ อาทิ ส่วนราชการระดับภูมิภาค ระดับท้องถิ่น รวมทั้งภาคเอกชน และประชาสังคม ร่วมมือกันผสานความรู้ที่มีอยู่และความรู้ใหม่ที่กำลังเกิดขึ้น ช่วยเตรียมความพร้อมให้คนในพื้นที่ในแต่ละจังหวัด เพราะส่วนราชการในภูมิภาคมีฐานข้อมูลทุกอย่าง มีงบประมาณ มีกำลังคนที่เอื้อต่อการบริหารจัดการเพื่อคนในท้องถิ่น ได้ง่ายมากกว่าที่จะรอทุกอย่างจากกระทรวงหรือส่วนกลาง นอกจากนี้ การที่ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องสามารถทำได้เองภายในพื้นที่แต่ละจังหวัดเช่นนี้ ก็จะเป็นการเสริมสร้างความเข้มแข็งของทุกฝ่าย สร้างความรับผิดชอบของคนในพื้นที่ และช่วยเสริมสร้างอัตลักษณ์ที่โดดเด่นของแต่ละแห่งที่ไม่เหมือนกัน ทำให้เห็นความสำเร็จที่จะเกิดขึ้นในแต่ละพื้นที่ได้มากกว่าการทำทั้งหมดจากส่วนกลาง

ด้วยโลกที่แคบลงจากการสื่อสารที่ทันสมัย และการเดินทางไปมาหาสู่กันได้รวดเร็วเช่นทุกวันนี้ การศึกษาไทยจึงควรส่งเสริมการจัดการศึกษาและการเรียนรู้ที่ยึดโยงกับแต่ละพื้นที่ เพื่อตอบโจทย์ความต้องการที่ถูกต้องชัดเจนของคนในแต่ละที่ที่ไม่เหมือนกัน ให้ทุกๆ จังหวัดได้สร้างสรรค์แนวทางการจัดการศึกษาและการเรียนรู้ที่เชื่อมต่อประเทศและโลกด้วยภูมิปัญญาและแนวทางของตนเองที่มีความแตกต่างหลากหลายให้เกิดคุณภาพ เกิดสัมมาชีพ เกิดนวัตกรรมที่สะท้อนอัตลักษณ์ของตน เพราะโลกสมัยใหม่นั้น ความหลากหลายที่สะท้อนให้เห็นเป็นอัตลักษณ์ที่โดดเด่นในที่ต่างๆ นั้น ก็คือ คุณค่าสากล ที่ใครๆ ก็ชื่นชมและยอมรับ

คุณค่าของลักษณะไทยในแต่ละพื้นที่ คือ อัตลักษณ์เฉพาะถิ่น เฉพาะที่ที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ ความคิด ความเชื่อ และวัฒนธรรมประเพณีเป็นอีกหนึ่งจุดแข็งที่จะช่วยเสริมให้การพัฒนาคุณภาพคนไทยไปสู่ความเป็นสากลในอาเซียนได้ไม่ยาก ทั้งนี้ ต้องสนับสนุนให้เกิดการกระจายความรับผิดชอบสู่ระดับการจัดการตนเองในระดับพื้นที่ในทุกจังหวัดทั่วประเทศในทิศทางเดียวกัน

ทิพย์พาพร ตันติสุนทร

ผู้อำนวยการร่วม สถาบันนโยบายศึกษา

From : http://www.fpps.or.th