สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

การเมืองเรื่องข้าว

“ข้าวมีความสำคัญแก่ชีวิตความเป็นอยู่ของไทย และเศรษฐกิจของประเทศอย่างประจักษ์ชัดมาช้านาน เพราะทุกๆ ครั้งที่ปริมาณการผลิตข้าวมากหรือน้อยเกินไป ราคาข้าวก็จะสูงเกินไปหรือต่ำเกินไปในฤดูการผลิต หากมิได้แก้ไขให้เป็นที่พอใจของกลุ่มต่างๆ อย่างรวดเร็วเพียงพอแล้ว ก็อาจจะกลายเป็นปัญหาสำคัญทางการเมืองที่มีผลต่อเสถียรภาพของรัฐบาลได้ ในฤดูกาลหาเสียงเพื่อสมัครรับเลือกตั้ง นักการเมืองจึงมักจะใช้ประเด็นเรื่องข้าว และปัญหาที่เกี่ยวกับชาวนาซึ่งเป็นคนส่วนใหญ่ของประเทศ มาเป็นเครื่องมือหลักในการหาเสียง”

ถ้อยคำเขียน และสาระสำคัญจากคำนำในหนังสือ การเมืองเรื่องข้าว เขียนโดย ดร.อภิชัย พันธเสน และ ดร.มนตรี เจนวิทย์การ อันเป็นงานวิจัยเสนอสถาบันนโยบายศึกษา เมื่อเดือนมกราคม 2531 ยังคงเป็นสัจธรรมจนถึงปี 2555 เมื่อเรื่องข้าวถูกนำมาเป็นนโยบายหาเสียงในชื่อ โครงการรับจำนำข้าว ของรัฐบาลปัจจุบัน เป็นการดำเนินนโยบายของรัฐบาลทั้งในส่วนของการผลิตข้าวและราคาข้าว ที่มีลักษณะเสมือนเป็นตัวแทนผลประโยชน์ ปัญหาของการเมืองเรื่องข้าว ยังคงมีการถกเถียง โต้แย้ง และมีการเคลื่อนไหวทางการเมือง ทั้งฝ่ายรัฐบาลที่มั่นใจว่าการทำให้เกิดการจำนำข้าวในราคาที่สูงกว่าราคาตลาดจะเป็นผลดีต่อชาวนาโดยตรง ขณะเดียวกัน หลายฝ่ายทั้งนักวิชาการ นักธุรกิจ กระทรวงการคลัง และที่ปรึกษาของรัฐบาลเอง ก็แสดงความห่วงใยและไม่เห็นด้วยกับนโยบายนี้ ด้วยเชื่อว่าจะส่งผลกระทบต่อภาระการคลังของประเทศ และยังไม่ได้แก้ปัญหาเรื่องข้าวและประโยชน์ของชาวนากลุ่มใหม่โดยตรงในระยะยาว

ปัญหาเรื่องราคาข้าว จึงนับว่าเป็นปัญหาเศรษฐกิจการเมืองที่แสดงตัวชี้วัดว่าด้วยการพัฒนาข้าวไทย ที่หัวใจของการพัฒนาควรอยู่ที่การมียุทธศาสตร์เพื่อชาวนาได้มีโอกาสทั้งในทางเศรษฐกิจ การเมือง และสังคม เพื่อประโยชน์ทั้งในปัจจุบันและในอนาคตระยะยาว ให้พ้นจากการถูกเอาเปรียบ และสามารถลุกขึ้นมาเป็นผู้มีส่วนร่วมสำคัญในการกำกับประเด็นและนโยบายในเรื่องข้าวที่เป็นผลผลิตของตนเองเพื่อเลี้ยงดูคนไทยและชาวโลกจากการกำหนดนโยบายทางการเมืองเฉพาะกิจ

การเมืองเรื่องข้าวใน พ.ศ. นี้ จึงเป็นอีกหนึ่งบททดสอบของการมีประชาธิปไตยที่แท้จริงของประเทศไทย

อยากคุยเรื่องข้าวกับการเมืองให้มากกว่านี้ พบกันวันพฤหัสบดีที่ 13 ธันวาคม เวลา 13.00 – 17.00 น. ที่ห้องกมลทิพย์ 1 โรงแรม เดอะสุโกศล กรุงเทพ (สยามซีตี) ถนนศรีอยุธยา โดยไม่เสียค่าใช้จ่ายใดๆ

ทิพย์พาพร ตันติสุนทร

ผู้อำนวยการร่วม สถาบันนโยบายศึกษา

From : http://www.fpps.or.th