สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

ปีที่ 80 พัฒนาการประชาธิปไตย
ให้เสถียรภาพทางสังคมนำเสถียรภาพทางการเมือง

มีหลายคนให้ความเห็นว่า ถ้าการเมืองนิ่ง การพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมจะไปได้ดีกว่านี้ ความหมายก็น่าจะเป็นว่า การเมืองต้องดี มีนักการเมืองเสียสละ ทำการเมืองให้เป็นเรื่องเพื่อประโยชน์สาธารณะอย่างแท้จริง เป็นการเมืองเรื่องของทุกคนในสังคม ไม่ใช่ของนักการเมืองที่ห่วงพะวงกับฐานเสียง อำนาจ และผลประโยชน์

ทุกวันนี้นักการเมืองและผู้ฝักใฝ่การเมืองทั้งหลายต่างหยิบยกเอาประชาธิปไตยมาอ้าง เพื่อสร้างความชอบธรรมและความได้เปรียบของคณะบุคคลหรือของพรรคตน โดยเฉพาะการชอบอ้างเสียงข้างมากที่ได้จากการเลือกตั้ง ทั้งที่เรื่องประชาธิปไตย ไม่ใช่มีแต่เรื่องการเลือกตั้ง แต่ยังมีองค์ประกอบอื่นอีกที่จะต้องคิดและต้องทำอย่างตรงไปตรงมา เปิดเผย โปร่งใสกันทุกฝ่าย อย่าให้สังคมสงสัยเคลือบแคลงในพฤติกรรม เกิดความหวาดระแวงและไม่ไว้วางใจซึ่งกันและกัน โดยเฉพาะการไม่ไว้วางใจนักการเมืองฝ่ายที่คุมอำนาจ ก็ถือว่าเข้าสู่การเป็นรัฐบาลที่ล้มเหลวได้ง่ายๆ ด้วยเหตุนี้ ไม่ว่าฝ่ายรัฐบาลหรือฝ่ายค้าน ต้องไม่ปกปิดบิดเบือนข้อมูล ข้อเท็จจริงแก่ประชาชน อย่ารวมศูนย์ทุกเรื่อง ต้องกระจายความร่วมมือ และความรับผิดชอบให้กับทุกฝ่ายรวมถึงประชาชนด้วย

บอกตรงๆ พลเมืองผู้เฝ้าดูอยู่กลางๆ เขาอาจไม่เอาด้วยกับทุกสี แต่เขาถือทางสายกลาง ไม่รุนแรง ไม่ให้ใครเอาเปรียบใคร และไม่สุดโต่ง ที่แน่ๆ รักสันติ คนกลุ่มนี้เห็นความสำคัญของเสถียรภาพทางสังคมมากกว่าเสถียรภาพทางการเมือง คือ อยากให้สังคมมีการพัฒนาเศรษฐกิจดี มีการศึกษาดี มีสาธารณสุขดี การเมืองจึงควรเป็นเครื่องมือเพื่อสร้างเสริมภาพความสุขของสังคม

คำถามมีว่า การเมืองได้มาทำหน้าที่เหล่านี้เป็นเป้าหมายหลักหรือไม่ หรือว่านักการเมืองทั้งหลายเข้ามามุ่งเน้นที่การเมืองเพื่อการเมือง เพื่อรักษาเสถียรภาพทางการเมืองก่อนเสมอ ทำให้ความหมายของประชาธิปไตยที่มีฐานที่มาจากปวงชน และโดยปวงชน ถูกละเลยและไม่ได้รับการพัฒนาจนถึงทุกวันนี้

ฐานที่มาของประชาธิปไตยที่ต้องคำนึงถึง คือ ประชาชนต้องการที่จะมีส่วนร่วม โดยได้รับข้อมูล ความรู้ที่ถูกต้อง โปร่งใส จะได้มีวิจารณญาณเพียงพอที่จะเข้าร่วมกิจกรรมสาธารณะใดๆ ได้ การแสดงออกถึงความรักในเสรีภาพก็ต้องยึดโยงความรับผิดชอบต่อสังคมเสมอทุกกรณี การเคารพสิทธิของผู้อื่นในทุกครั้งที่อ้างสิทธิของตนเอง หลักความยุติธรรมต้องมีเสมอหน้าในฐานะมนุษย์คนหนึ่งที่ต้องมีศักดิ์ศรีภายใต้หลักการร่วมเพื่อประโยชน์ของสังคม

เท่าที่เห็นปรากฏการณ์ความขัดแย้งทางการเมือง และนักการเมืองในทุกวันนี้ ได้สะท้อนให้เห็นการไม่ส่งเสริมการพัฒนาประชาธิปไตย เพราะนักการเมืองมักยึดติดกับอำนาจ ยังไม่น่าไว้วางใจ ไม่โปร่งใส ไม่มีธรรมาภิบาล มีคอร์รัปชั่น ไม่รับผิดชอบต่อสังคมโดยภาพรวม หากแต่มุ่งรับผิดชอบต่อฐานเสียง ไม่ยึดมั่นในหลักความยุติธรรม ไม่ฟังเสียงทักท้วงที่แตกต่าง อันเป็นการไม่เคารพต่อความเป็นมนุษย์ที่ต่างมีศักดิ์ศรีเสมอกัน ซึ่งเป็นพฤติกรรมที่สวนทางกับวิถีของประชาธิปไตย อันเป็นวิถีที่ส่งเสริมความมั่นคงของสังคม

ประชาธิปไตยที่เดินทางไกลมาถึงปีที่ 80 แล้วก็จริง แต่ผู้ที่บอกว่าสนับสนุนประชาธิปไตยทั้งหลายกลับคิดและปฏิบัติตนในวิถีทางตรงกันข้าม โดยเฉพาะวิถีทางประชาธิปไตยนั้น ปฏิเสธความรุนแรงทุกชนิด การเผชิญหน้าทางการเมืองเพื่อนำไปสู่ความรุนแรง จึงจำเป็นต้องหลีกเลี่ยงอย่างถึงที่สุด

มีแต่การเมืองที่ตระหนักต่อความรับผิดชอบต่อสังคมโดยแท้ และเป็นการเมืองที่คิด พูด และลงมือทำโดยมีเป้าหมายสุดท้ายคือความห่วงใยต่อประชาชนทุกคน เราจึงจะเห็นเสถียรภาพทางสังคมเพื่อทุกคน ไม่ใช่เสถียรภาพทางการเมืองเพื่อการเมืองกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งที่นำพาประชาชนไปสู่วิกฤติไม่สิ้นสุด

ทิพย์พาพร ตันติสุนทร

ผู้อำนวยการร่วม สถาบันนโยบายศึกษา

From : http://www.fpps.or.th