สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

ส่งท้ายปีนี้ ตนเป็นที่พึ่งแห่งตน

ส่งท้ายปี 2554 นี้ ประเทศไทยเราถือว่าเหนื่อยและหนักหนาสาหัสจากวิกฤตอุทกภัย เพราะเดือนธันวาคมปีนี้ทั้งเดือน หลายครัวเรือน หลายสิบจังหวัดยังต้องเก็บกวาด ทำความสะอาดบ้าน ซ่อมบ้าน และที่ทำงานหลายแห่งก็ต้องซ่อมแซม เผลอๆ อาจต้องทั้งซ่อมและทั้งสร้างใหม่ เรียกว่าต้องเรียกพลังทั้งกาย ใจ ประสานกันเพื่อเผชิญวิกฤต และข้ามผ่านไปให้ได้ด้วยดี เพื่อที่จะเข้าสู่ปีใหม่ ปีที่หวังว่าอะไรๆ จะต้องดีขึ้นกว่าเดิม

ปัญหาจากน้ำท่วม ฝากบทเรียนให้คนไทยเรียนรู้ที่จะต้องพึ่งตนเองให้มากขึ้น มากกว่าการรอคอยความช่วยเหลือจากรัฐบาล ดังคำพระที่ว่า “ตนเป็นที่พึ่งแห่งตน” เพราะเมื่อมีเหตุเพศภัยเกิดขึ้น เราต้องหาทางช่วยตนเองให้ได้ก่อนจะดีที่สุด เพื่อไม่ให้เป็นภาระต่อผู้อื่น จนเมื่อเราช่วยตนเองได้แล้ว เราจะได้ช่วยคนอื่นต่อๆ ไป ประสบการณ์ครั้งนี้ทำให้คนไทยได้คิดและลงแรงทำหน้าที่ของตนมากขึ้นในการช่วยกันแก้ปัญหาในยามยากร่วมกัน เพื่อฝ่าวิกฤตด้วยกัน เป็นภาพดีๆ ที่เกิดขึ้นจากการร่วมแรงร่วมใจของประชาชนด้วยกันเอง

เป็นบทเรียนที่คนส่วนมากเริ่มรู้สึกว่ารัฐช่วยอะไรไม่ได้ เพราะรัฐไม่มีการบริหารจัดการข้อมูลที่ดีพอ จึงไม่สามารถสื่อสารบอกความจริงแก่ประชาชนได้ทันเวลา ความสูญเสียจึงมากมายอย่างที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน อีกทั้งไม่สามารถบริหารจัดการแก้ปัญหาได้ทันกาล เพราะระบบราชการที่รวมศูนย์มากจนเกินไป นอกจากนี้ ยังละเลยการให้ความสำคัญในการทำงานเพื่อร่วมแก้ปัญหาร่วมกับภาคประชาชนอีกด้วย

การมาของน้ำอย่างมหาศาล จึงมาพร้อมกับการเปลี่ยนแปลง น้ำ สอนให้คนไทยรู้จักคิด และรู้จักการใช้ชีวิตมากขึ้น และพร้อมรับกับการเปลี่ยนแปลงทั้งกับธรรมชาติและการเมือง

สำหรับธรรมชาตินั้น เราต้องอยู่อย่างเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม รู้จักว่าน้ำมีแต่ไหลจากที่สูงลงสู่ที่ต่ำ การจัดหาที่อยู่อาศัย ต้องดูชัยภูมิ ทำเลที่เหมาะสม ไม่เป็นอุปสรรคกับทางน้ำ ไม่ทำลายธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่มีอยู่แต่เดิม สำนักผังเมืองต้องบอกกล่าวให้ข้อมูลกับสังคม ในการทำสิ่งปลูกสร้าง ส่วนราชการอื่นๆ ก็ต้องรับรู้ด้วย เพื่อให้การทำงานไปในทิศทางเดียวกัน

บทเรียนปีนี้ น้ำท่วมหลายสิบจังหวัด เกือบทั้งประเทศ รัฐบาลต้องเปลี่ยนแปลงวิธีคิด วิธีบริหาร ที่สำคัญ ข้อมูล ความรู้ที่ราชการรู้ประชาชนต้องได้รับรู้ด้วย ต้องโปร่งใสให้ประชาชนช่วยอีกแรง เข้าทำนอง รัฐรู้อย่างไร ประชาชนต้องรู้อย่างนั้น การปกปิดข้อมูล การกีดกันการมีส่วนร่วมของประชาชน มีแต่ผลเสีย เพราะเมื่อเผชิญวิกฤตใหญ่ๆ รัฐบาลแต่ลำพังจะไม่สามารถแก้ไขได้ มีแต่ต้องระดมประชาชนพลเมืองที่มีความรู้ ความสามารถร่วมด้วยเท่านั้น ปัญหาใหญ่ก็จะคลี่คลายได้เร็ว

ที่แน่ๆ ความเสียหายที่เกิดขึ้นมีค่าใช้จ่ายมหาศาล รัฐต้องใช้เงินจากประชาชนซึ่งเป็นผู้เสียภาษี และเป็นเจ้าของประเทศตัวจริงเสียงจริง รัฐบาลมาแล้วไม่ทันไรก็ไป จึงโปรดให้ความร่วมมือ รับฟังและสนับสนุนการทำงานของภาคประชาชนในการฝ่าวิกฤตชาติด้วย

ต่อแต่นี้ไป อย่ามัวรอรับบริการจากรัฐบาลแบบเดิมๆ คนไทยทุกคนต้องเรียนรู้ที่จะอยู่กับการเปลี่ยนแปลง ปรับวิธีคิด และวิสัยทัศน์ใหม่ ให้รู้จักพึ่งตัวเอง และรู้จักสู้เพื่อสังคมที่ดีกว่าด้วยพลังของตนเอง

ทิพย์พาพร ตันติสุนทร

ผู้อำนวยการร่วม สถาบันนโยบายศึกษา

From : http://www.fpps.or.th