สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

แก้รัฐธรรมนูญอย่างไร ให้บ้านเมืองของเรามีความเจริญ มั่นคง เป็นปกติสุข

อำไพ วานิชเจริญธรรม

เมื่อวันที่ 3 กุมภาพันธ์ 2553 แกนนำ 5 พรรคการเมืองร่วมรัฐบาล ได้ยื่นญัตติแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2550 ใน 2 ประเด็น คือ มาตรา 94 และมาตรา 190

ในฐานะข้าราชการบำนาญที่สำนึกเสมอมาว่า “การเมือง” เป็นภารกิจของคนไทยทุกคนตามสถานภาพของแต่ละบุคคล (มิใช่เฉพาะนักการเมืองเท่านั้น) ไม่เห็นด้วยอย่างยิ่งกับการแก้ไข 2 มาตรานี้ เพราะเป็นการแก้ไขที่เป็นไปเพื่อประโยชน์ของพรรคการเมืองโดยเฉพาะ ไม่ได้แก้ไขเพื่อประโยชน์ของชาติบ้านเมืองและประชาชนตามหลักการปกครองระบอบประชาธิปไตย

จึงขออนุญาตใช้เสรีภาพตามรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2550 มาตรา 45 วรรค 1 เสนอแนวคิดในการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญในประเด็นที่มาของฝ่ายบริหารและฝ่ายนิติบัญญัติ ให้เป็นประชาธิปไตย มาให้ผู้ปกครองบ้านเมืองและสังคมพิจารณา โดยมีหลักการและเหตุผล พร้อมทั้งข้อเท็จจริงที่สามารถพิสูจน์ตรวจสอบได้ตามธรรม ดังนี้

หลักการและเหตุผล

การเมือง เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับรัฐหรือแผ่นดิน การเมือง เป็นกิจการของส่วนรวม ไม่ใช่งานส่วนตัว จุดหมายของ (งาน) การเมือง คือ การทำให้บ้านเมือง มีความเจริญ มั่นคง เป็นปกติสุข การเมืองเป็นภารกิจไม่ใช่ธุรกิจ

ธรรม ความหมายโดยรวมพอเข้าใจ คือ ความจริง ความถูกต้องดีงาม และประโยชน์สุขที่แท้จริง เพื่อส่วนรวม ยิ่งกว่าส่วนอื่น

ประชาธิปไตย เป็นการปกครองระบอบหนึ่งที่ยอมรับกันทั่วไปว่ามีส่วนเลวน้อยที่สุด คือ เป็นการปกครองของประชาชน โดยประชาชน “เพื่อประชาชน” การปกครองระบอบประชาธิปไตยที่แท้จริงนั้น ต้องมีส่วนประกอบสำคัญ 2 ประการ คือ

ประการแรก ต้องมีอำนาจ 3 ฝ่าย ที่เป็น รูปธรรม ได้แก่ ฝ่ายบริหาร ฝ่ายนิติบัญญัติ และฝ่ายตุลาการ ซึ่งต่างเป็นอิสระ คานอำนาจกันและตรวจสอบกันได้ ตามธรรม

ประการที่สอง ต้องมี 3 หลักการพื้นฐานที่เป็น เนื้อหาสารธรรม คือ เสรีภาพ สมภาพ (ความเสมอภาค) และภารดรภาพ (เอกภาพ, ความสามัคคี)

การปกครองที่ไม่เป็นไปตามส่วนประกอบ 2 ประการนี้ ไม่ใช่การปกครองระบอบประชาธิปไตย

รัฐธรรมนูญ คือ กฎหมายสูงสุดของประเทศที่เป็นกรอบกติกาให้ผู้ปกครองและผู้ใต้ปกครองต้องประพฤติปฏิบัติตามโดยเคร่งครัด เพื่อให้ บ้านเมือง มีความเจริญ มั่นคง เป็นปกติสุข

รัฐธรรมนูญต้องเป็นธรรม การปกครองจึงจะเป็นประชาธิปไตย

ธรรมวินัย (ชื่อเดิมของพุทธศาสนา) สอบว่า การแก้ไขปัญหาใดๆ ที่จะให้ได้ผลสำเร็จ ยั่งยืนตามต้องการนั้น จักต้องแก้ที่ต้นเหตุของปัญหา เพราะไม่มีสิ่งหนึ่งสิ่งใดเกิดขึ้นได้เองลอยๆ ทุกสิ่งทุกอย่างเกิดขึ้นได้ตามเหตุปัจจัย ผลไม่ดีเกิดจากเหตุไม่ดี ถ้าอยากได้ผลดี ต้องทำเหตุให้ดี

ข้อเท็จจริง

การที่รัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2550 บัญญัติให้นายกรัฐมนตรีต้องเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) ผู้สมัคร ส.ส. ต้องสังกัด “พรรคการเมือง” และพรรคการเมืองที่มี ส.ส. มากที่สุดเป็นฝ่ายจัดตั้งรัฐบาลนั้น เป็นต้นเหตุ (ไม่ดี) ให้เกิดผล (ไม่ดี) ดังนี้

มีการซื้อเสียงกันมากในการเลือกตั้งทั่วไปของนายทุนกลุ่มต่างๆ โดยทุกพรรคต่างก็ต้องการเป็นฝ่ายจัดตั้งรัฐบาลด้วยกันทั้งนั้น เพราะกลัวเป็น ฝ่ายค้านอดอยากปากแห้ง
มีการต่อรองแบ่งปันกระทรวงกัน ตามระบบโค้วต้านายทุนธุรกิจการเมือง ระหว่างนายทุนกลุ่มต่างๆ ตามอิทธิพลที่มีของแต่ละพรรคการเมืองที่ร่วมรัฐบาล
มีการ ถ่ายโอนตำแหน่งรัฐมนตรี กันเสมือนเป็นสมบัติส่วนตัวของนายทุนบางตระกูล เช่น จากพ่อไปให้ลูก จากลูกไปให้พ่อ จากสามีไปให้ภรรยา จากพี่ไปให้น้อง จากนายทุนใหญ่ไปให้นายทุนย่อย ฯลฯ จึงได้มีทั้งรัฐมนตรีขี้เหร่ และรัฐมนตรีหุ่นเชิด ที่ประชาชนไม่ยอมรับ
มีการฉ้อราษฎร์บังหลวงกันมากอย่างไม่ละอายใจ และเพิ่มความเข้มข้นรุนแรงสลับซับซ้อนยิ่งขึ้นเรื่อยๆ ตามที่เห็นเป็นวิกฤติชาติอันยากยิ่งต่อการแก้ไขอยู่ทุกวันนี้
งบประมาณแผ่นดินของแต่ละกระทรวง ตำแหน่งข้าราชการระดับสูง กรรมการบริหารรัฐวิสาหกิจก็แบ่งปันกันตามอำนาจต่อรองของนายทุนแต่ละพรรคการเมืองที่ร่วมรัฐบาล
ฝ่ายนิติบัญญัติ ไม่มีอิสระ ในการพิจารณากฎหมายและตรวจสอบฝ่ายบริหารได้ตามความเป็นจริง เพราะ ส.ส. ที่เป็นลูกพรรคของพรรคการเมืองฝ่ายบริหาร ต้องปฏิบัติตัวตามความต้องการของรัฐบาล
ทั้งฝ่ายบริหารและฝ่ายนิติบัญญัติถูกครอบงำโดยอำนาจ (เงิน) ของนายทุน “พรรคการเมือง”
ไม่มีความสามัคคีในคณะรัฐมนตรี และในสภาผู้แทนราษฎร เพราะเป็นรัฐมนตรีผสมหลายพรรคการเมือง และมีการแบ่งฝ่ายกันเป็น ส.ส. ของพรรคการเมืองฝ่ายรัฐบาล กับ ส.ส. ของพรรคการเมืองฝ่ายค้าน
เป็นการปกครอง ของพรรคการเมือง โดยพรรคการเมือง “เพื่อพรรคการเมือง”

จากหลักการและเหตุผลพร้อมทั้งข้อเท็จจริงดังกล่าวข้างต้น เป็นที่ประจักษ์ชัดเจนว่าผลไม่ดีทั้ง 9 ข้อนี้ เกิดจากต้นเหตุไม่ดี คือ รัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2550 ไม่เป็นธรรมในประเด็นที่ บัญญัติให้ นายกรัฐมนตรีต้องเป็น ส.ส. ผู้สมัคร ส.ส. ต้องสังกัดพรรคการเมือง และพรรคการเมืองที่มี ส.ส. มากที่สุดเป็นฝ่ายจัดตั้งรัฐบาล ซึ่งเป็นที่มาของฝ่ายบริหาร ฝ่ายนิติบัญญัติ

ดังนั้น การที่จะแก้รัฐธรรมนูญเพื่อให้บ้านเมืองของเรามีความเจริญมั่นคง เป็นปกติสุข เป็นประชาธิปไตยที่แท้จริงนั้น ต้องแก้รัฐธรรมนูญที่ไม่เป็นธรรมให้เป็นธรรมในประเด็น ที่มาของฝ่ายบริหารและฝ่ายนิติบัญญัติ คือ ไม่ให้มี “พรรคการเมือง” บัญญัติในรัฐธรรมนูญ (ส่วนนักการเมืองจะตั้งกลุ่มตั้งพรรคเหมือนเดิมก็ได้) แล้วบัญญัติหลักเกณฑ์และรูปแบบที่มาของฝ่ายบริหารและฝ่ายนิติบัญญัติให้เป็นธรรม ดังนี้

ฝ่ายบริหาร คณะรัฐมนตรี มาจากการเลือกตั้งโดยตรงของประชาชนทั้งประเทศ โดยสมัครรับเลือกตั้งเป็นทีมๆ ละไม่เกิน 30 คน (หัวหน้าทีมคือนายกรัฐมนตรี) พร้อมทั้งระบุรายชื่อผู้สมัครที่จะดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีแต่ละกระทรวงให้ครบด้วย ฝ่ายบริหารไม่มีอำนาจยุบสภาผู้แทนราษฎร

ฝ่ายนิติบัญญัติ ส.ส. มาจากการเลือกตั้งโดยตรงของประชาชนแต่ละเขต โดยสมัครรับเลือกตั้งเป็นรายบุคคลแบบแบ่งเขตๆ ละ 1 คน จำนวนไม่เกิน 300 คน

เพื่อความเป็นเอกภาพของฝ่ายนิติบัญญัติ ไม่ต้องมีตำแหน่งผู้นำฝ่ายค้าน เพราะการปกครองระบอบประชาธิปไตยที่แท้จริงนั้น ไม่มีการแบ่งแยกกันเป็น ส.ส. ฝ่ายรัฐบาลกับ ส.ส. ฝ่ายค้าน (ตามที่หลงกันมา 77 ปี) ส.ส. ทุกคนเป็นสมาชิกของสภาผู้แทนราษฎร ที่ทำหน้าที่แทนประชาชนทั้งประเทศ

สำหรับสมาชิกวุฒิสภา (ส.ว.) จะมีหรือไม่มีก็ได้ แต่ถ้ามีก็ควรมาจากการแต่งตั้งจำนวนไม่เกิน 100 คน

ผลดีที่คาดจะได้รับ

ไม่มี การซื้อเสียงประชาชน การซื้อตัวนักการเมือง การซื้อยกกลุ่มหรือยกพรรค
ไม่มี ธุรกิจการเมือง การเมืองจะเป็นภารกิจของทั้งฝ่ายบริหารและฝ่ายนิติบัญญัติ
การฉ้อราษฎร์บังหลวงจะน้อยลง
นักการเมืองที่น่าสมเพชเวทนาทั้งในสภาและนอกสภาหน้าเดิมๆ จะค่อยๆ หายไป
ทั้งฝ่ายบริหารและฝ่ายนิติบัญญัติต่างเป็นอิสระไม่ถูกครอบงำโดยอำนาจ “พรรคการเมือง”
ยุติปัญหาที่เกี่ยวกับ “พรรคการเมือง” ได้ทั้งหมด โดยเฉพาะมาตรา 237 ไม่มี “สภาล่ม”
ไม่มีระบอบทักษิณหรือระบอบอื่นใดในอนาคต
ได้ “การเมืองใหม่” ที่เป็นการปกครองของประชาชน โดยประชาชน เพื่อประชาชน อย่างแท้จริง

หากยังมี “พรรคการเมือง” บัญญัติในรัฐธรรมนูญอยู่อีก ก็เป็นที่คาดหวังได้ว่า ภายหลังการเลือกตั้งทั่วไปทุกครั้ง ก็จะได้รัฐบาลผสมหลายพรรค ตามระบบโค้วต้านายทุนธุรกิจอยู่เหมือนเดิม ปัญหาทั้ง 9 ข้อ ก็ยังคงมีอยู่เหมือนเดิม แล้วบ้านเมืองของเราจะมีความเจริญ มั่นคง เป็นปกสุข ได้อย่างไร

From : http://www.fpps.or.th