สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

ใช้เสรีภาพด้วยความรับผิดชอบ

ทศวรรษที่ผ่านมา เราอยู่ในช่วงเวลาของการสังสรรค์รัฐธรรมนูญ 2540 ที่รับรองการให้สิทธิเสรีภาพขั้นพื้นฐานของประชาชนอย่างกว้างขวาง การมีส่วนร่วมในทางการเมืองด้วยการตรวจสอบอำนาจรัฐผ่านองค์กรอิสระ มีปรากฏเป็นรูปธรรม กระทั่งการรวมตัวของกลุ่มพลังทางการเมืองเพื่อกดดันรัฐบาลอย่างรุนแรง ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงรัฐบาล กระทั่งมีรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันปี 2550 การแสดงพลังด้วยการชุมนุมเพื่อเรียกร้องทางการเมืองก็ยังมีอย่างต่อเนื่อง

การเมืองในระบอบประชาธิปไตย ต้องการการประนีประนอมโดยยึดหลักการ และสภาพข้อเท็จจริง หากมีแต่หลักการ แต่ไม่คำนึงถึงสถานการณ์ที่แท้จริง ก็เป็นวิถีทางที่สุดโต่งไปทางหนึ่ง อีกทั้งยึดแต่สถานการณ์และความจำเป็นแห่งสถานการณ์ โดยละเลยหรือไม่คำนึงถึงหลักการ ก็สุดโต่งไปทางหนึ่ง นักประชาธิปไตยที่แท้จริงจึงมักยึดทางสายกลางและใช้วิธีการเจรจาต่อรองโดยสันติวิธีเป็นเครื่องมือแก้ไขปัญหา มิใช่ใช้กำลังหรือพลังกดดัน การใช้กำลังหรือพลังกดดัน ไม่ว่าจะมาจากกองทัพหรือจากฝูงชน นับว่าผิดจริยธรรมทางการเมืองทั้งสิ้น

ด้วยหลักของสิทธิเสรีภาพในการที่จะพูด จะคิด จะทำ จะมีชีวิตอยู่อย่างปกติสุข มีทรัพย์สมบัติของตนเองเหล่านี้ เป็นสิทธิตามธรรมชาติซึ่งไม่มีผู้ใดจะยื้อแย่งไปจากตนเองได้โดยชอบธรรม และเพื่อปกป้องสิทธิเหล่านี้จึงต้องมีกฎหมายขึ้นมาเพื่อประกันการใช้สิทธิเหล่านี้ ด้วยเหตุนี้การใช้สิทธิเสรีภาพจึงอยู่บนพื้นฐานของความรับผิดชอบ ที่ไม่อาจก้าวล่วงละเมิด สร้างความเสียหาย หรือกระทำการอันกระทบสิทธิและเสรีภาพของผู้อื่นและส่วนรวม

การชุมนุมประท้วงขนาดเล็ก ขนาดย่อม และขนาดใหญ่ เพื่อสร้างแรงกดดันทางการเมืองก็จะยังมีอยู่ต่อไป

ปัญหามีอยู่ว่า จะทำอย่างไรให้คนในสังคมรับรู้ ให้เข้าใจตรงกันว่าการใช้เสรีภาพที่ดี ต้องใช้คู่กับความรับผิดชอบเสมอ

หลักการประชาธิปไตยโดยเสียงข้างมาก ไม่ได้หมายความว่าต้องผูกขาดการคิดและการกระทำโดยปราศจากเงื่อนไขที่จะให้เสียงส่วนน้อยได้ใช้สิทธิเสรีภาพในการแสดงการโต้แย้ง ด้วยหลักการนี้จึงเป็นการสร้างข้อจำกัดที่ดีไม่ให้ใช้สิทธิเสรีภาพที่อาจก่อให้เกิดความเสียหายแก่ส่วนรวมทั้งหมด

การตระหนักถึงความรับผิดชอบเป็นด้านหลักก่อนเสมอ ย่อมทำให้เรา-ท่านทุกคนมีความยั้งคิดอย่างรอบคอบ และทำให้การใช้เสรีภาพมีคุณค่าและสร้างสรรค์มากกว่าการทำลายเช่นที่ผ่านมา

ทิพย์พาพร ตันติสุนทร

ผู้อำนวยการร่วม สถาบันนโยบายศึกษา

From : http://www.fpps.or.th