สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

ข้อมูลส่วนบุคคลสำคัญไฉน

พระราชบัญญัติข้อมูลข่าวสารของราชการ พ.ศ. 2540 มีสาระสำคัญอยู่ 2 ประการ คือ การรับรองสิทธิของประชาชนในการเข้าถึงข้อมูล และการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลของประชาชน

“ข้อมูลส่วนบุคคล” หมายถึง ข้อมูลหรือสิ่งใดๆ ก็ตามที่เป็นเครื่องบ่งชี้ให้เห็นและเข้าใจถึงเรื่องราวหรือลักษณะเฉพาะตัวของบุคคลหนึ่งบุคคลใด เช่น ประวัติการศึกษา ฐานะการเงิน ประวัติสุขภาพ ประวัติการทำงาน ประวัติอาชญากรรม ฯลฯ ซึ่งมีชื่อหรือสิ่งบอกลักษณะที่ทำให้รู้ตัวบุคคลผู้นั้นได้

ในบรรดาข้อมูลข่าวสารที่หน่วยงานของรัฐครอบครองดูแลรักษาอยู่นั้น มีข้อมูลส่วนบุคคลของประชาชนอยู่มากมาย ซึ่งการดำเนินการใดๆ เกี่ยวกับข้อมูลส่วนบุคคล ไม่ว่าจะเป็นการเก็บ การรวบรวม การเปิดเผย และการประมวลผล มีกฎหมายคือ พ.ร.บ.ข้อมูลข่าวสารฯ กำกับอยู่

หลักการสำคัญในการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลคือ หากหน่วยงานของรัฐจะเปิดเผยข้อมูลส่วนบุคคลที่หน่วยงานของตนเก็บรักษาอยู่ ไม่ว่าจะเป็นการเปิดเผยต่อหน่วยงานราชการอื่นๆ หรือต่อบุคคลอื่นๆ จะต้องได้รับความยินยอมจากเจ้าของข้อมูล เว้นแต่กรณีที่กฎหมายยกเว้นให้

อย่างไรก็ตาม ยังคงปรากฏให้เห็นอยู่ทั่วไปว่า ข้อมูลส่วนบุคคลของประชาชนที่หน่วยงานของรัฐมีหน้าที่ต้องควบคุมดูแลและคุ้มครองอย่างดีนั้น ถูกเปิดเผยและนำไปใช้ประโยชน์กันอยู่บ่อยครั้ง โดยไม่ได้รับคำยินยอมจากเจ้าของข้อมูลแต่อย่างใด

ข้อมูลส่วนบุคคลนั้น ในทางวิชาการอธิบายว่าเป็นทรัพย์สินส่วนตัวของบุคคล ขณะเดียวกัน ก็เป็นสิทธิในความเป็นอยู่ส่วนตัวของบุคคล การล่วงละเมิดข้อมูลส่วนบุคคลจึงเป็นการล่วงละเมิดในทรัพย์สินของบุคคล และเป็นการล่วงละเมิดสิทธิส่วนบุคคลที่สำคัญ

คณะกรรมการข้อมูลข่าวสารของราชการ ในการประชุม เมื่อวันที่ 22 พฤษภาคม 2549 ได้มีการพิจารณากันว่า ข้อมูลส่วนบุคคลที่อยู่ในความครอบครองของหน่วยงานของรัฐบางแห่ง ยังไม่ได้รับการคุ้มครองหรือการเก็บรักษาไว้ดีเท่าที่ควร เพราะปรากฏว่ามีการนำเสนอข่าวทางสื่อต่างๆ ว่ามีการนำข้อมูลส่วนบุคคลบางส่วนออกไปใช้ในทางที่ไม่เหมาะสมอยู่บ่อยครั้ง เช่น กรณีผู้สมัครรับเลือกตั้งไปสืบค้นวันเดือนปีเกิดของผู้ที่อยู่ในเขตรับเลือกตั้งเพื่อส่งจดหมายไปอวยพรวันเกิด ซึ่งคณะกรรมการข้อมูลข่าวสารของราชการเห็นว่า พ.ร.บ. ข้อมูลข่าวสารฯ มีจุดมุ่งหมายที่จะคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลมิให้ถูกเปิดเผย หรือถูกนำไปใช้อย่างไม่เหมาะสม หรือเป็นผลเสียหายต่อเจ้าของข้อมูล และการเปิดเผยข้อมูลส่วนบุคคลจะต้องได้รับความยินยอมจากเจ้าของข้อมูล เว้นแต่เป็นการเปิดเผยตามข้อยกเว้นตามที่กฎหมายกำหนดไว้ ดังนั้น เพื่อให้การปฏิบัติเกี่ยวกับการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลที่อยู่ในความครอบครองของหน่วยงานของรัฐเป็นไปอย่างถูกต้อง จึงควรกำชับหน่วยงานต่างๆ ของรัฐให้ปฏิบัติตาม พ.ร.บ. ข้อมูลข่าวสารฯ โดยเคร่งครัดต่อไป

คณะกรรมการข้อมูลข่าวสารของราชการได้มีหนังสือแจ้งกำชับหน่วยงานของรัฐไปแล้วเมื่อวันที่ 8 มิถุนายน 2549 ที่ผ่านมา หน่วยงานของรัฐทั้งหลายจึงต้องระมัดระวังและให้ความสำคัญมากยิ่งขึ้นในการคุ้มครอง “ข้อมูลส่วนบุคคล” อันเป็นการคุ้มครองสิทธิในความเป็นอยู่ส่วนตัวของประชาชน

นคร เสรีรักษ์
ผอ.ส่วนนโยบายและวิเคราะห์
สำนักงานคณะกรรมการข้อมูลข่าวสารของราชการ

From : http://www.fpps.or.th