สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

เรื่องสิทธิมนุษยชน : บทบาทของรัฐบาลในการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชน

ปุจฉา รัฐบาลควรมีบทบาทในการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนของประชาชนอย่างไร?

วิสัชนา จากคำกล่าวสุนทรพจน์ของนายกรัฐมนตรี ทักษิณ ชินวัตร หลังจากการเข้ารับพระบรมราชโองการฯ แต่งตั้งเป็นนายกรัฐมนตรีที่ผ่านมา สะท้อนให้เห็นถึงการปรับเปลี่ยนทัศนคติ และท่วงทำนองของผู้นำรัฐบาล โดยเฉพาะที่ประกาศว่าจะพัฒนาด้านสิทธิมนุษยชนในสังคมไทย จึงใคร่ถือโอกาสเสนอแนวทางในการพัฒนาดังนี้

1. รัฐบาลควรให้ความสำคัญในการส่งเสริม เผยแพร่ ความรู้ความเข้าใจเรื่องสิทธิมนุษยชนต่อประชาชน ซึ่งถือว่าเป็นกระบวนการสำคัญต่อพัฒนาการทางด้านสิทธิมนุษยชน โดยใช้แนวทางในการประสานงาน ร่วมมือกับองค์กรที่ทำงานด้านสิทธิมนุษยชนต่างๆ ทั้งภาครัฐและเอกชนในการจัดทำข้อมูลและสื่อต่างๆ เพื่อเผยแพร่ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องสิทธิมนุษยชน โดยประสานงานกับองค์กรด้านสื่อสารมวลชนต่างๆ เช่น วิทยุ โทรทัศน์ สื่อสิ่งพิมพ์ เพื่อเผยแพร่ข้อมูลต่างๆให้ประชาชนเข้าถึงได้โดยง่าย

2. รัฐบาลควรยึดหลักสิทธิมนุษยชนทั้งในด้านของการกำหนดนโยบายและเป็นหลักปฏิบัติในการบริหารประเทศ รวมทั้งส่วนราชการ กระทรวง ทบวง กรม หน่วยงานราชการระดับย่อย ทั้งนี้เพื่อเป็นการป้องกันไม่ให้เกิดการละเมิดสิทธิมนุษยชนแก่ประชาชนจากรัฐและเจ้าหน้าที่ของรัฐ

3. ในด้านการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน รัฐบาลควรเร่งดำเนินการในการแก้ไขกฎหมายที่ไม่สอดคล้องและขัดกับหลักการสิทธิมนุษยชนและเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญด้านการคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชน และผลักดันให้เกิดกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญในด้านสิทธิเสรีภาพของประชาชน โดยยึดหลักการรับฟังความเห็น และยึดหลักการการมีส่วนร่วมของประชาชน เป็นสำคัญ เช่น พ.ร.บ.ชุมชนแออัด พ.ร.บ.ป่าชุมชน จากการใช้สิทธิตามรัฐธรรมนูญของประชาชนในการเข้าชื่อเสนอกฎหมาย เป็นต้น

4. รัฐบาลควรเร่งดำเนินการตรวจสอบปัญหาการละเมิดสิทธิ และเร่งแก้ไขปัญหาความขัดแย้งต่างๆ ที่เกิดขึ้น เช่น โครงการขนาดใหญ่ของรัฐหรือเอกชนที่ส่งผลกระทบหรือเป็นการละเมิดสิทธิของชุมชน และประชาชน เช่น โครงการท่อก๊าซไทย-มาเลเซีย, โครงการก่อสร้างเขื่อนที่ส่งผลกระทบต่อประชาชน กรณีพิพาทต่างๆ เช่น ปัญหาเรื่องที่ดิน การฟ้องร้องจับกุมชาวบ้านและผู้ที่ออกมาวิจารณ์การดำเนินงานของรัฐบาลที่ผ่านมา และการหายตัวไปของคุณสมชาย นีละไพจิตร ทนายความนักสิทธิมนุษยชน ซึ่งปัญหาและความขัดแย้งเหล่านี้ จะเป็นการพิสูจน์เบื้องต้นถึงการปรับเปลี่ยนทัศนคติ และนโนบายของรัฐบาลชุดใหม่ที่ต้องการสนับสนุนหลักการสิทธิมนุษยชน และเป็นการแสดงให้เห็นถึง การยอมรับและทบทวนข้อด้อยที่ผ่านมา เพื่อการสร้างสรรค์ใหม่ที่จะเกิดขึ้นตามที่ได้กล่าวไว้

5. รัฐบาลควรส่งเสริมและสนับสนุนองค์กรอิสระซึ่งเป็นองค์กรที่ทำหน้าที่เป็นกลไกคุ้มครองสิทธิมนุษยชนตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ ซึ่งได้แก่ ศาลรัฐธรรมนูญ ศาลปกครอง ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภา คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ และหน่วยงานราชการอื่น เช่น กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชน เป็นต้น โดยการประสานความร่วมมืออย่างจริงใจ ไม่เข้าแทรกแซงการทำงาน และรับฟังคำแนะนำต่อการแก้ไขปัญหาที่เกี่ยวข้องกับสิทธิมนุษยชนเพื่อนำไปสู่การแก้ปัญหารูปธรรมที่สอดคล้องและเป็นจริง รวมถึงควรมีการสนับสนุนด้านงบประมาณที่เหมาะสมแก่องค์กรเหล่านี้ด้วย

ผศ.จรัล ดิษฐาอภิชัย

กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ

From : http://www.fpps.or.th