สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

คนไทยกับการเมือง

สถาบันนโยบายศึกษาจัดงานสัมมนาเปิดตัวหนังสือ “คนไทยกับการเมือง ปีติฤาวิปโยค” ผลงานร่วมของ รศ.ดร.อภิญญา รัตนมงคลมาศ กับ วิวัฒน์ คติธรรมนิตย์ เมื่อวันที่ 9 มิถุนายน 2547 ที่โรงแรมสยามซิตี โดยมีวิทยากรรับเชิญ คือ รศ. ดร.เอนก เหล่าธรรมทัศน์ ส.ส.ระบบบัญชีรายชื่อพรรคประชาธิปัตย์ และ รศ.ดร.ณรงค์ เพ็ชรประเสริฐ แห่งคณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาฯ

การสัมมนาวันนั้นมีรสชาติเพราะสามอาจารย์ด็อกเตอร์ผลัดกันถก ผลัดกันแสดงความคิดเห็นในประเด็นต่างๆ ว่า หลังจากการปฏิรูปการเมืองรอบแรกประสบผลสำเร็จจนกระทั่งคนไทยได้รัฐธรรมนูญฉบับ พ.ศ. 2540 ซึ่งเรียกกันว่ารัฐธรรมนูญฉบับประชาชน เจ็ดปีให้หลัง การเมืองไทยมีพัฒนาการมากแค่ไหน สมควรที่คนไทยจะดีใจในความสำเร็จหรือควรร้องไห้เสียใจ

ดร.เอนก กล่าวว่า โดยส่วนตัวแล้วไม่เสียใจหรือดีใจ แต่ภูมิใจที่เกิดมาในช่วงที่เมืองไทยมีการพัฒนาทางการเมือง ในช่วงสิบปีที่ผ่านมานี้การเมืองเปลี่ยนแปลงเร็วมากจนไม่สามารถจะใช้กรอบความคิดเดิมมาทำความเข้าใจได้ สิ่งจำเป็นที่สุดในขณะนี้คือการให้การศึกษาและสร้างความเข้มแข็งทางวัฒนธรรมที่จะทำให้เกิดจิตสำนึกทางการเมือง

ส่วน ดร.ณรงค์ มีความเห็นว่าการเมืองไทยมีทั้งเสียงหัวเราะและน้ำตา ถ้าถามว่าการเมืองพัฒนามากแค่ไหน ไม่สามารถตอบได้ รู้แต่ว่ามีพัฒนาการแน่นอน ดร.ณรงค์ ได้ตั้งคำถามหลายๆ คำถามจากมุมมองที่อยู่นอก “กรอบ” ให้ร่วมกันคิดหาคำตอบ รวมทั้งฟันธงว่าเมืองไทยได้เปลี่ยนจาก Bureaucratic State ในรัฐบาลปรีดี พนมยงค์ มาเป็น Capitalist State ของรัฐบาลทักษิณ ชินวัตร อำนาจทางการเมืองคือเครื่องมือของทุนทางการเมือง ซึ่งกลายเป็นเครื่องมือในการช่วงชิงผลประโยชน์และทำให้เกิดปัญหาเพราะคนบางกลุ่มไม่ได้รับผลประโยชน์

สิ่งที่เห็นชัดเจนเรื่องการเมืองในปัจจุบันคือพรรคการเมืองแข่งกันนำเสนอนโยบายสาธารณะว่าจะมีประโยชน์อย่างไรแก่ประชาชน แต่เพราะนโยบายเหล่านั้นเป็นนโยบายการตลาดเหมือนการผลิตสินค้าป้อนให้โดยไม่คิดว่าถูกหรือผิดประการใด ดร.ณรงค์ จึงมีความเห็นตรงกับ ดร.เอนก ว่า การศึกษาทางการเมืองจึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะทำให้ประชาชนมีจิตสำนึก แต่เป็นที่น่าเสียใจว่าไม่มีพรรคการเมืองใดให้การศึกษาทางการเมืองแก่ประชาชนเลย

ดร.เอนก กล่าวทิ้งท้ายก่อนปิดการสัมมนาว่า การปกครองระบอบประชาธิปไตยเป็นการปกครองโดยประชาชน ของประชาชน แต่อาจจะไม่ใช่เพื่อประชาชน การปกครองในระบอบประชาธิปไตยแม้จะเป็น Self Governance แต่ก็อาจจะไม่ใช่ Good Governance แต่อย่างไรก็ตามการปกครองในระบอบประชาธิปไตยก็เป็นระบอบที่ดีที่สุดดังเรื่องที่ยกมาเล่าว่าเมื่อครั้งมหาตมะคานธี ทำการเรียกร้องอิสรภาพให้แก่อินเดียนั้น อังกฤษได้ถามว่าอินเดียต้องการอิสรภาพไปทำไมในเมื่ออยู่ใต้การปกครองของอังกฤษนั้นทำให้บ้านเมืองเจริญก้าวหน้ายิ่งกว่าในอดีต คานธี ตอบว่า สิ่งที่คนอินเดียต้องการคือ Self Governance ไม่ใช่ Good Governance

ประเทศไทยเรานั้นโชคดีกว่าหลายประเทศที่ไม่เคยต้องตกอยู่ภายใต้การปกครองของใคร เราได้ประชาธิปไตยมาโดยแลกกับเลือดเนื้อบ้างแต่ก็ไม่ถึงกับหลั่งเลือดชโลมดินเหมือนบางประเทศ คำถามที่ว่า “คนไทยกับการเมือง ปีติฤาวิปโยค” จะได้คำตอบเช่นใดจึงขึ้นกับความคิดและประสบการณ์ของแต่ละบุคคลเป็นสำคัญ แต่ถ้าอยากจะรู้พัฒนาการทางการเมืองไทยโดยละเอียดต้องอ่านจากหนังสือ “คนไทยกับการเมือง ปีติฤาวิปโยค” บทสุดท้ายของหนังสือคือการวิเคราะห์จากเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ จะชี้ให้เห็นว่าใครคือตัวแสดงตัวใหม่ทางการเมือง ประเด็นสาธารณะอยู่ที่ไหน วัฒนธรรมทางการเมืองกับพัฒนาการทางการเมืองต่างกันอย่างไร พัฒนาการเมืองไทยจัดอยู่บนบันไดเสียงขั้นไหน และประวัติศาสตร์บอกอะไรแก่ปัจจุบันบ้าง

สองครู-ศิษย์ ดร.อภิญญา และคุณวิวัฒน์ ช่วยกันเขียนหนังสือการเมืองเล่มนี้ได้น่าอ่านด้วยภาษาที่ไพเราะราวกับเสียงระนาดเอกในเรื่อง “โหมโรง”

From : http://www.fpps.or.th