สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

ฝากเรื่องการเมืองให้ผู้หญิงเป็นการบ้าน

เมื่อวันที่ 1 เมษายน 2547 สถาบันนโยบายศึกษา ร่วมกับมูลนิธิส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น ได้จัดสัมมนาเรื่อง “นักการเมืองสตรีท้องถิ่น” ที่โรงแรมเซ็นทรัล แม่สอด ฮิล อ.แม่สอด จ.ตาก นับเป็นการนัดพบกันของนักการเมืองท้องถิ่นจังหวัดตาก ที่เป็นผู้หญิงล้วนๆ 96 คน

เป้าหมายของการจัดครั้งนี้ นอกจากอยากระดมผู้หญิงที่ทำงานการเมืองท้องถิ่น ยังมีเป้าหมายเพื่อสร้างภาวะผู้นำและสร้างบุคลิกภาพการเป็นผู้นำให้ผู้หญิงมีความมั่นใจมากขึ้น โดยท่านอาจารย์ดำรง ใจสมคม จากมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช เป็นวิทยากร

ความน่าสนใจการจัดครั้งนี้ไม่ใช่เรื่องจำนวนสตรีที่เข้ามาร่วมสัมมนาซึ่งถือว่ามาก เพราะจัดในจังหวัดตาก ซึ่งถือว่าเป็นจังหวัดเล็กๆ เป็นเมืองผ่าน ผู้คนไม่ค่อยสนใจ คนเมืองตากเองก็ไปเรียนหนังสือ ไปทำงานตามหัวเมืองใหญ่ๆ ที่อื่นเสียมากกว่า แต่ความน่าสนใจอยู่ที่กลุ่มสตรีที่มามีความกระตือรือร้นสูง มีบุคลิกของคนที่เอางานเอาการ เป็นธุระกับเรื่องทั้งการบ้านและการเมืองอย่างยิ่ง

(จากซ้าย) คุณอุดร ตันติสุนทร และอาจารย์ดำรง ใจสมคม

ความไม่ดูดายงานการเมืองท้องถิ่นของกลุ่มนี้ ว่าไปแล้วทางมูลนิธิส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น ที่ท่านวุฒิสมาชิกจังหวัดตาก คือ คุณอุดร ตันติสุนทร ได้เพียรพยายามส่งเสริมและกระตุ้นกลุ่มสตรีให้เข้ามาดูแลชุมชนของตนเองอย่างต่อเนื่อง

อะไรทำให้ผู้หญิงที่ต้องทำงาน รับผิดชอบงานบ้านที่ล้นมืออยู่แล้ว ต้องปลีกตัวมาจัดการกับวิถีชีวิตใหม่ ก้าวมาจับงานการเมืองซึ่งแต่เดิมมองว่าเป็นงานของผู้ชาย ผู้หญิงไม่เกี่ยว

เคยได้ยินสุภาษิตไหมว่า “เวลาเปลี่ยนไป ผู้คนก็เปลี่ยนแปลง” คำกล่าวนี้คงช่วยให้ผู้หญิงที่เก่งการงานในบ้านได้ฉุกคิดถึงงานการเมืองได้บ้างว่า ถ้าผู้หญิงจะทำงานการเมืองในท้องถิ่น มีอะไรที่เป็นศักยภาพโดยพื้นฐานของตัวเอง เรียกว่า เป็นทุนส่วนตัว (ไม่ใช่ทุนที่เป็นเงิน) ก็น่าจะถึงเวลาแล้ว

มีงานวิจัยเกี่ยวกับบทบาทผู้หญิงต่อสังคม ได้พูดให้น้ำหนักศักยภาพผู้หญิงในทางสังคม ขนาดที่ว่า ผู้หญิงเป็นกระดูกสันหลังของสังคม และจะเป็นพลังขับเคลื่อนทางเศรษฐกิจที่นับวันยิ่งมากขึ้น ที่ไม่นับตัวเลขประชากรหญิงทั้งประเทศก็มากกว่าผู้ชายอยู่แล้ว

ถ้าจะตอกย้ำความมั่นใจให้กลุ่มผู้หญิงในชุมชนได้มองเห็นศักยภาพที่แฝงอยู่ในตัวตนของตนเองนั้น สามารถนำมาเป็นแหล่งทุนสร้างงานร่วมกับผู้ชายได้ไม่ยาก เราน่าจะลองมาไล่เอาคร่าวๆ ที่งานบ้านซะก่อน งานที่เป็นการบ้านที่ทำทุกวี่ทุกวัน ลำดับใส่เป็นกิจวัตรทุกวัน แล้วเทียบเคียงกับงานที่บ่งบอกลักษณะของงานการเมือง ก็จะเห็นความสัมพันธ์ที่สอดคล้องเป็นเนื้อเดียวกันได้ไม่ยาก ไม่ว่าจะเป็นงานโภชนาการที่ต้องจัดหุงหาอาหารให้กับทุกคนในครอบครัว งานความสะอาดและเป็นระเบียบเรียบร้อยของบ้านและบริเวณบ้าน งานดูแลทุกข์-สุข เจ็บไข้ได้ป่วยตั้งแต่เด็กจนถึงคนชราที่เป็นญาติพี่น้องในครอบครัว งานที่ดูแลการเรียนการศึกษา การบ้านของลูก-หลาน การงานอาชีพ ไม่ว่าจะทำสวนทำไร่ หรือรับจ้าง เป็นสัมมาชีพเพื่อเป็นเศรษฐกิจของครอบครัว และเลยไปถึงงานบุญ งานวัด ที่ผู้หญิงก็เข้าไปช่วยกัน คือ เป็นการบำรุงศาสนา ศิลปะ วัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อม

(เพียงคิดว่า) ถ้าผู้หญิงหยุดทำอาหาร ซักผ้า รีดผ้า หยุดทำความสะอาดบ้าน หยุดเลี้ยงลูก หยุด ฯลฯ สังคมจะป่วนขนาดไหน

งานทั้งหมดที่ผู้หญิงทำ ถ้ามาจัดศัพท์แสงภาษาราชการ ก็ไม่พ้นจะเป็นเรื่องเศรษฐกิจชุมชน โภชนาการ สาธารณสุข การศึกษา ภูมิปัญญาท้องถิ่น ศิลปวัฒนธรรม สิ่งแวดล้อม ฯลฯ ซึ่งทั้งหมดนี้เกี่ยวเนื่องกันอยู่ในวิถีชีวิตของชุมชน เป็นชุมชนท้องถิ่นที่ผู้หญิงทำอยู่แล้ว และทำได้ดีด้วย

ถ้ามาจัดระบบระเบียบ มีตำแหน่งแห่งหนแบบราชการเข้าไปซะหน่อย ก็เป็นการปกครองท้องถิ่น การเมืองท้องถิ่น มีงบประมาณจัดสรรว่ากันไปตามกฎหมาย

เห็นไหมล่ะว่ามันเป็นบริบทที่ทับซ้อนกันอยู่ ไม่ว่าจะให้ผู้หญิงทำแต่งานบ้าน แท้จริงแล้วก็เป็นงานเมืองด้วยอย่างแยกไม่ออก เป็นทุนส่วนตัวที่ลงไปแล้วกลายเป็นทุนส่วนรวมโดยไม่รู้ตัว

ยังอยู่แต่ว่า งานการเมืองมันมีระบบระบอบการแข่งขันเพื่อเข้าสู่การเลือกเป็นตัวแทนเข้าไปอยู่ในสภา ผู้หญิงยังขาดทักษะและประสบการณ์ ซึ่งเป็นทักษะและประสบการณ์ที่ผูกขาดโดยผู้ชายมาตลอดเท่านั้นเอง

แต่สิ่งเหล่านี้ไม่ใช่เรื่องยาก ถ้าอยากจะทำซะอย่าง ดูแต่คุณแก้วนี จิ๋วปัญญา นายก อบต.ตากออก มาเล่าประสบการณ์ผู้หญิงกับการเปลี่ยนแปลงให้กลุ่มสตรีฟังในครั้งนี้แล้ว ต้องแสดงความชื่นชมและนับถือว่ายอดเยี่ยม

คุณแก้วนี จิ๋วปัญญา

คุณแก้วนี เล่าว่า เธอจบ ป.4 มีครอบครัวแล้ว และสนใจการเมืองอย่างยิ่ง มีประชุมฝึกอบรมที่ไหนไปหมด ไปเติมความรู้ให้ทันใช้ ก่อนออกจากบ้านก็เตรียมข้าวปลาอาหารให้คนในบ้านให้พร้อม ยามไม่มีเวลาอาจต้องซื้ออาหารที่แพงกว่าเข้าครัวเอง ก็ต้องทำ เพราะต้องรีบไปอบรม ไปประชุมสัมมนา ไปรู้จักผู้คน ไปรับรู้ปัญหา และทางแก้ปัญหากับผู้อื่น แล้วนำมาใช้ในท้องถิ่นตัวเอง

เธอตอกย้ำว่า การศึกษาเธอน้อย แต่เธอเอาความซื่อสัตย์ และความกล้าที่จะเรียนรู้ เป็นความกล้าเพื่อส่วนรวม ทำให้วันนี้เธอมีบทบาทที่ชัดเจน สั่งสมความรู้และประสบการณ์ มองเห็นปัญหาและวิธีการแก้ปัญหาที่คมชัด มีความฉลาดรอบรู้ และแบ่งปันโอกาสให้ผู้อื่นด้วยการรับเชิญเป็นวิทยากร บอกกล่าววิธีการแต่ละก้าวย่าง เป็นขั้นเป็นตอนในการเข้าไปมีส่วน มีสิทธิ มีเสียง จนมีบทบาทเด่นเป็นที่ยอมรับในท้องถิ่น ให้คนท้องถิ่นทั้งหญิง-ชาย ได้ฟังกัน ทั้งที่จังหวัดตากบ้านเกิด หรือจังหวัดอื่น และรวมทั้งที่กรุงเทพฯ ด้วย

ถ้าผู้หญิงไม่เข้าไปเล่นบทบาทงานการเมืองซะเอง ใครจะไปรู้ถึงความต้องการแท้ๆ ของสังคมได้เล่า ในเมื่อสัดส่วนของทุกข์-สุขทางสังคมนั้น มีผู้หญิงร่วมทุกข์ ร่วมสุขอยู่ด้วยเกินกว่าครึ่ง!

จะพูดไปทำไมมี แต่ก่อนแต่ไรผู้ชายต้องหาเลี้ยงครอบครัว ต้องรับผิดชอบงานสังคม ประเทศไปด้วย ผู้หญิงก็ต้องทำงานบ้าน ดูแลครอบครัว แล้วทุกวันนี้เป็นอย่างไรล่ะ ก็เกริ่นไว้บ้างแล้วว่า เวลาเปลี่ยนไป คนก็เปลี่ยนแปลง ผู้หญิงทุกวันนี้ นอกจากดูแลครอบครัว ทำงานบ้านจนหลังอาน แล้วยังแบกสังขารออกไปทำงานนอกบ้านเพื่อจุนเจือครอบครัวอีกด้วย

เขาถึงว่า “ผู้หญิงไทยเป็นกระดูกสันหลังของสังคม”

ไหนๆ สังคมก็เปลี่ยน วิถีชีวิตก็เปลี่ยน ผู้หญิงที่คิดว่าตัวเองพร้อม มีศักยภาพ สามารถบริหารจัดการชีวิตครอบครัวได้ดี ก็น่าจะหันมาสนใจงานการเมืองบ้าง น่าจะดี

เรื่องที่มาฝึกฝนภาวะผู้นำและสร้างเสริมบุคลิกผู้นำในวันนี้ถือว่าเป็นส่วนหนึ่งที่เพิ่มความมั่นใจในการออกไปเป็นผู้นำในชุมชนท้องถิ่น แต่คุณค่าของการเป็นผู้นำแท้จริงแล้วก็ล้วนมีอยู่ทุกคนที่มีความซื่อสัตย์ และความกล้าเพื่อส่วนรวมที่คุณแก้วนี ได้ให้ข้อคิดไว้

บางทีการที่ผู้หญิงเป็นการเมืองกันมากขึ้น เห็นทีผู้ชายจะหันมาสนใจทำงานบ้านเพิ่มขึ้น ถือว่าเป็นการเสริมทางกันได้อย่างดี มิใช่เป็นการสวนทางกันแต่อย่างใด

วันนี้เลยอยากเลียบๆ เคียงๆ ฝากเรื่อง การเมือง ให้ผู้หญิงเป็นการบ้านอีกเรื่อง!

From : http://www.fpps.or.th