สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

เรื่องสิทธิมนุษยชน : คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ กลไกการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิของเรา

ฉบับที่แล้วเราพูดถึงกลไกการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิ “คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ องค์การอิสระน้องใหม่ ในเรื่องลักษณะและที่มาของคณะกรรมการ และอำนาจหน้าที่ว่ามีอะไรบ้าง คราวนี้เราจะพูดถึงการดำเนินงานของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ซึ่งรวมถึงช่องทางในการร้องเรียนของประชาชน และในส่วนของสำนักงานซึ่งมีความสำคัญในการผลักดันงานเชิงรูปธรรมให้สำเร็จได้

ปุจฉา จะร้องเรียนต่อคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติได้อย่างไร และคณะกรรมการดำเนินการแก้ปัญหาของเราอย่างไร ?

วิสัชนา ผู้ที่ถูกละเมิดสิทธิมนุษยชนสามารถร้องเรียนได้หลายวิธี ดังนี้

โดยที่คณะกรรมการมีอำนาจหน้าที่ในการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชน ซึ่งในที่นี่จะเน้นการตรวจสอบการกระทำหรือการละเลยการกระทำอันเป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชนที่เกิดขึ้นในประเทศไทย ทุกคนที่ถูกละเมิดสิทธิมนุษยชนประการใดประการหนึ่งไม่ว่าจะเป็นถูกทุบ ตบ ตี ทำทารุณ ถูกฆ่า ถูกไล่ที่ ห้ามพูด ห้ามแสดงความเห็น ฯลฯ ให้ร้องเรียนมาได้ที่คณะกรรมการหรือสำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ใครร้องเรียนได้บ้าง ก็คือ บุคคลที่ถูกละเมิดสิทธิมนุษยชนหรือผู้แทน และผู้พบเห็นการละเมิด ยื่นคำร้องต่อคณะกรรมการหรือสำนักงาน ซึ่งทำได้หลายวิธี เช่น การร้องเรียนด้วยวาจา ทางโทรศัพท์ มาร้องเรียนด้วยตนเอง หรือทำเป็นหนังสือ คำร้องดังกล่าวจะยื่นที่สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ หรือส่งทางไปรษณีย์ลงทะเบียน E-mail หรือจะยื่นต่อกรรมการคนใดคนหนึ่งหรือองค์การเอกชนด้านสิทธิมนุษยชน เพื่อส่งต่อไปยังสำนักงานคณะกรรมการฯ ก็ได้

นอกจากนี้ คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติสามารถเข้าไปตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนได้เองโดยไม่ต้องมีคำร้องเรียนจากผู้ถูกละเมิดสิทธิมนุษยชน การตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนดำเนินตาม พ.ร.บ.คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ โดยจะตรวจสอบจากผู้ร้องและผู้ถูกร้อง เปิดโอกาสให้ผู้ร้องและผู้ถูกร้องชี้แจงรายละเอียด เสนอพยานหลักฐาน รวมทั้งทนายความหรือที่ปรึกษาของตนมาให้ถ้อยคำ แล้วก็หากในระหว่างการพิจารณาตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชน ถ้าคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติเห็นว่าอาจดำเนินการไกล่เกลี่ย เพื่อให้คู่กรณีทำความตกลง ประนีประนอม และแก้ไขปัญหาการละเมิดสิทธิมนุษยชน ถ้าคู่กรณียินยอม และหากการตกลงนั้นอยู่ในกรอบของการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน ต่อมาหากไม่เป็นไปตามข้อตกลงดังกล่าว คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติก็จะดำเนินการพิจารณาตรวจสอบต่อไป

เมื่อคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติได้ดำเนินการตรวจสอบเสร็จสิ้นแล้ว มีมติได้เป็นสองแนว คือ เป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชนและไม่เป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชน ถ้าเป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชน คณะกรรมการจะทำรายงานเสนอมาตรการแก้ไขปัญหาให้หน่วยงานหรือบุคคลที่มีหน้าที่ไปปฏิบัติภายในระยะเวลาที่กำหนด หากไม่มีการแก้ไขจะรายงานนายกรัฐมนตรีเพื่อสั่งการต่อไป ถ้ายังไม่มีการดำเนินการอีก ก็จะรายงานต่อรัฐสภาโดยอาจให้มีการเผยแพร่ต่อสาธารณชนด้วย กรณีที่ไม่เป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชนแต่เป็นการปฏิบัติหน้าที่ไม่เป็นธรรม คณะกรรมการอาจกำหนดแนวทางแก้ไขและแจ้งให้บุคคลหรือหน่วยงานที่มีอำนาจหน้าที่ดำเนินการ หากไม่มีการแก้ไขก็จะมีขั้นตอนเหมือนกับกรณีแรก

ปุจฉา คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติดำเนินงานหรือบริหารจัดการอย่างไร ?

วิสัชนา ก่อนอื่น มีสำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ

ในการดำเนินงานตามอำนาจหน้าที่หรือภารกิจทั่วไปของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ จะมีสำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ มีฐานะเป็นส่วนราชการสังกัดรัฐสภา ซึ่งรับผิดชอบงานธุรการของคณะกรรมการ รับคำร้องเกี่ยวกับการละเมิดสิทธิมนุษยชนเพื่อเสนอต่อคณะกรรมการ และดำเนินการสืบสวนหรือตรวจสอบคำร้อง รวมถึงศึกษาและสนับสนุนให้มีการศึกษาและเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับสิทธิมนุษยชน ตลอดจนประสานงานกับหน่วยราชการ องค์การเอกชน หรือองค์การอื่นในด้านสิทธิมนุษยชน โดยมีเลขาธิการคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติเป็นรับผิดชอบการปฏิบัติงานของสำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติขึ้นตรงต่อประธานกรรมการ ทั้งเลขาธิการและเจ้าหน้าที่ของสำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติเป็นข้าราชการรัฐสภาสามัญตามกฎหมายว่าด้วยระเบียบข้าราชการฝ่ายรัฐสภา

ขณะนี้ คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติได้จัดตั้งสำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ แบ่งเป็น 4 สำนัก คือ สำนักบริหารกลางทำหน้าที่บริหารงานทั่วไปทั้งด้านนโยบาย แผน การเงิน การคลัง การเจ้าหน้าที่ ฯลฯ สำนักคุ้มครองสิทธิมนุษยชน ทำหน้าที่รับเรื่องร้องเรียน ตรวจสอบข้อเท็จจริง ไกล่เกลี่ย ฯลฯ สำนักวิจัยและนิติธรรม ทำหน้าที่ศึกษา วิจัย ให้ข้อเสนอแนะด้านนโยบาย ระเบียบ กฎหมาย เพื่อให้สอดคล้องกับหลักสิทธิมนุษยชน และสำนักส่งเสริมและประสานเครือข่าย ทำหน้าที่การประสานความร่วมมือกับองค์กรต่างๆ ฯลฯ

นอกจากมีสำนักงานคณะกรรมการแล้ว คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ยังทำงานด้วยระบบอนุกรรมการ ดังจะพูดในตอนต่อไป

สถานที่ร้องเรียน
ผศ.จรัล ดิษฐาอภิชัย กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
เลขที่ 422 ถนนพญาไท (เชิงสะพานหัวช้าง) เขตปทุมวัน กรุงเทพฯ ตู้ ปณ. 400 ปณจ. รองเมือง กรุงเทพ 10330
โทรศัพท์ 0-2219-2982 โทรสาร 0-2219-2940 สายด่วน 1377
E-mail help@nhrc.or.th Homepage www.nhrc.or.th

ผศ.จรัล ดิษฐาอภิชัย

กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ

From : http://www.fpps.or.th