สถาบันนโยบายศึกษา : Institute of Public Policy Studies (IPPS)

เรื่องสิทธิมนุษยชน : สิทธิมนุษยชนด้านการเมือง

ปุจฉา สิทธิมนุษยชนด้านใดบ้างที่ส่งผลต่อสังคมและชีวิตความเป็นอยู่ของเราอย่างมาก?

วิสัชนา สิทธิมนุษยชนด้านการเมือง

มนุษย์เราเกิดและมีชีวิตอยู่ในสังคม ทุกคนไม่สามารถดำรงชีวิตได้เพียงลำพัง ที่ผ่านมาสังคมทุกประเทศจะอยู่ภายใต้การปกครองที่เรียกว่า “รัฐ” ชีวิตของมนุษย์จะดีหรือไม่ดี หรือเป็นอย่างไรยังขึ้นอยู่กับระบอบการปกครอง กฎหมาย และการเมืองของรัฐ ในประวัติศาสตร์อันยาวนาน ในทุกประเทศจะมีกลุ่ม 2 กลุ่ม คือผู้ปกครองและผู้ถูกปกครอง ผู้ปกครองเป็นคนปกครอง ผู้ออกกฎหมายและจัดกิจการบ้านเมือง กลุ่มผู้ถูกปกครองซึ่งส่วนใหญ่เป็นประชาชนพลเมืองจะไม่มีสิทธิการเมืองใดๆ

แต่ในยุคต่อๆ มา จากการต่อสู้ของประชาชนเพื่อให้ได้มาซึ่งสิทธิทางการเมืองโดยเฉพาะเสรีภาพและประชาธิปไตย ทำให้รัฐค่อยๆ ให้ประชาชนพลเมืองมีสิทธิทางการเมือง เช่น เสรีภาพแสดงความคิดเห็น มโนธรรม และศาสนา เสรีภาพในการชุมนุม เสรีภาพในการรวมกันเป็นองค์กรและพรรคการเมือง สิทธิเสมอภาคตามกฎหมาย สิทธิเลือกตั้งและสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกองค์การนิติบัญญัติและบริหาร สิทธิในการปกครองตนเอง สิทธิร้องทุกข์ สิทธิรับรู้ข้อมูลข่าวสารของราชการ ฯลฯ สิทธิทางการเมืองเป็นสิทธิในกำหนดเจตจำนงหรือโชคชะตาอนาคตของตนเองและกำหนดทิศทางของสังคมและประเทศ อันจะทำให้การเมือง การบริหารประเทศเป็นไปในทางที่สอดคล้องกับผลประโยชน์ของประชาชนส่วนใหญ่ของประเทศ

สิทธิทางการเมืองพื้นฐานถือเป็นสิทธิมนุษยชน ซึ่งสหประชาชาติได้นำมากำหนดไว้ในกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง ค.ศ. 1996 และรัฐธรรมนูญของประเทศไทยฉบับปัจจุบันมีบทบัญญัติรับรองสิทธิทางการเมืองไว้หลายมาตราอาทิมาตรา 39 เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น การพูด การเขียน การพิมพ์ การโฆษณา การสื่อความหมาย มาตรา 44 เสรีภาพในการชุมนุมโดยสงบและปราศจากอาวุธ มาตรา 45 เสรีภาพในการรวมกันเป็นสมาคม สหภาพ สหพันธ์ สหกรณ์ กลุ่มเกษตรกร องค์การเอกชน มาตรา 47 เสรีภาพรวมกันในการจัดตั้งเป็นพรรคการเมือง

สิทธิมนุษชนด้านการเมือง ก็เหมือนกับสิทธิมนุษยชนด้านอื่นๆ จะถูกรับรองและจำกัดโดยระบบการเมือง กฎหมาย และจารีตประเพณีของสังคม

ปุจฉา ในประเทศไทย ยังมีการละเมิดสิทธิทางการเมืองประการใดบ้าง?

วิสัชนา ในอดีต สมัยรัฐบาลเผด็จการ มีการละเมิดสิทธิทางการเมืองอย่างกว้างขวาง ประชาชนถูกจำกัด ริดรอนสิทธิเสรีภาพทางการเมืองทุกประการ ผู้เรียกร้องเสรีภาพและประชาธิปไตย หรือผู้ที่มีความคิดเห็นตรงกันข้ามกับรัฐบาลจะถูกข่มขู่ คุกคาม ถูกจับกุมคุมขัง หรือถูกปราบปรามอย่างรุนแรง แต่ในปัจจุบันโดยเฉพาะหลังจากกรณี 14 ตุลาคม 2516 ประเทศไทย ประชาธิปไตย ประชาชนมีสิทธิทางการเมืองมากขึ้นเป็นลำดับ ประชาชนไทยมีเสรีภาพในการพูดการเขียนเสรีภาพในการชุมนุม มีสิทธิเข้าร่วมทางการเมืองทุกระดับ ฯลฯ

แต่อย่างไรก็ตาม ก็ยังมีการละเมิดมนุษยชนทางการเมือง เช่น การจำกัดเสรีภาพทางความคิดการเมืองบางอย่าง การจำกัดเสรีภาพโดยเฉพาะของสื่อมวลชนที่มีแนวโน้มวิพากษ์วิจารณ์รัฐบาล สิทธิสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกรัฐสภาที่ต้องจบการศึกษาปริญญาตรี ทำให้ผู้สมัครที่ไม่จบการศึกษาปริญญาตรีไม่สามารถสมัครเป็น ส.ส. ส.ว. ชาวนา ชาวไร่ ผู้ใช้แรงงานที่ไม่จบปริญญาตรี นับว่าถูกปิดกั้นโอกาสอย่างน่าเสียดายเหล่านี้เป็นต้น

ผศ.จรัล ดิษฐาอภิชัย

กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ

From : http://www.fpps.or.th